Πλησιάζουμε τη συμπλήρωση μίας εβδομάδας με το τουρκικό ερευνητικό πλοίο υπεράνω ελληνικής υφαλοκρηπίδας στα διεθνή ύδατα και να πλέει μεταξύ ελληνικής υφαλοκρηπίδας και κυπριακής ΑΟΖ, κι αν δεν γίνει κάτι διαφορετικό -υπό τις τρέχουσες συνθήκες-, η Navtex του υδρογραφικού-ωκεανογραφικού σταθμού της Αττάλειας ισχύει μέχρι τις 23 Αυγούστου.

Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*

Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα ηρεμούν. Αντίθετα, αναμένεται το πράσινο φως να δοθεί για έρευνες σε θαλασσοτεμάχια του προβληματικού και παράτυπου τουρκο-λιβυκού μνημονίου, ενώ δεν μπορεί να αποκλειστεί και η περίπτωση να έχουμε νέα πρόκληση νότια της Καρπάθου-Κάσου, που ασφαλώς, επειδή θα είναι δυτικά του 28ου μεσημβρινού, θα βρίσκεται εντός των ορίων του γνωστού ελληνοαιγυπτιακού συμφώνου περί θαλάσσιας δικαιοδοσίας.

Τα δέκα σημαντικά δεδομένα που έχουμε μέχρι τώρα:

1. Στην τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε., για μία ακόμα φορά εκφράστηκε η «κατανόηση και αλληλεγγύη προς Ελλάδα και Κύπρο» και ότι «οι ναυτικές δραστηριότητες της Αγκυρας ενισχύουν αποσταθεροποιητικές τάσεις και προκαλούν ανησυχία στην ευρύτερη περιοχή», αλλά, επειδή ήταν έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου, δεν υπήρξε κάποιο κοινό ανακοινωθέν. Επίσης, ας μη λησμονούμε ότι η ένταξη της επικρατούσας κατάστασης στα ελληνοτουρκικά έγινε κατόπιν δικού μας αιτήματος, τη στιγμή που στην ατζέντα ήσαν και άλλα σημαντικά θέματα, όπως η απαράδεκτη και αντιδημοκρατική στάση του προέδρου της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο στις πρόσφατες εκλογές, οι δραματικές επιπτώσεις των εκρήξεων στο λιμάνι της Βηρυτού και η διάθεση της ανθρωπιστικής βοήθειας στον Λίβανο, καθώς και η κατάσταση που επικρατεί σε Βενεζουέλα και Βολιβία. Συνεπώς, η αναφορά στα ελληνοτουρκικά έγινε ενημερωτικά από τον Νίκο Δένδια, και σε πιο υπολογίσιμη βάση θα συζητηθούν κάποια επιμέρους ζητήματα στα προσεχή Συμβούλια στα τέλη Αυγούστου και τον Σεπτέμβριο. Αναφορά, πάντως, έγινε στις διάφορες πρότερες αποφάσεις της Ε.Ε. του 2018, 2019 και της 15ης Μαΐου του 2020, για την κατάσταση αναφορικά με τις ενέργειες της Αγκυρας.

2. Στα περί κυρώσεων τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα. Υπάρχουν τεράστια εμπόδια και πολλές ως και διαφορετικές θέσεις των κρατών-μελών της Ε.Ε. Τα γράφω και επισημαίνω ρεαλιστικά. Είναι τεράστια τα οικονομικο-εμπορικά ως και στρατιωτικά συμφέροντα σημαντικών κρατών της Ε.Ε. με την Αγκυρα. Αλλο Λευκορωσία και άλλο Τουρκία στα περί κυρώσεων. Η Τουρκία εκλαμβάνεται και ως μετωπική χώρα που εξυπηρετεί το ΝΑΤΟ σε αντιρωσικά πλαίσια σε Λιβύη και Συρία, ενώ αποτελεί μια αρκετά υπολογίσιμη παρουσία στον ισλαμικό κόσμο. Ο Ιταλός πρέσβης στην Ε.Ε. Μάρκο Περονάτσι τα συνόψισε ως εξής «εκφράστηκε η αλληλεγγύη ως και η υποστήριξη σε Ελλάδα και Κύπρο…», ενώ έκανε πάλι λόγο για «αμφισβητούμενες θαλάσσιες περιοχές».

Σύμφωνα με πληροφορίες μου, 6-7 χώρες ήσαν έτοιμες να εγείρουν βέτο αν γινόταν αναφορά στο πρόσφατο ελληνοαιγυπτιακό σύμφωνο, το οποίο δεν αρέσει καθόλου σε Γερμανία, Ολλανδία κ.ά. Οι έξι χώρες που ήσαν έτοιμες για βέτο και για τις οποίες έχω ήδη γράψει και αποκαλύψει στον «Ε.Τ.» είναι η Γερμανία, η Ιταλία, η Ισπανία, η Μάλτα, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία. Και αρκετά κοντά με αυτές είναι η Φινλανδία, οι Βαλτικές χώρες και η Σουηδία. Είχα μάλιστα επισημάνει την περασμένη Πέμπτη ότι ο Τούρκος ΥΠΕΞ Τσαβούσογλου -πέραν των επιστολών που έστειλε σε γ.γ./ΟΗΕ, στον γ.γ./ΝΑΤΟ, στον Ζοσέπ Μπορέλ της Ε.Ε., καθώς και στα πέντε μόνιμα κράτη-μέλη του Σ.Α./ΟΗΕ (ΗΠΑ, Κίνα, Γαλλία, Ρωσία, Βρετανία), ως και σε ομολόγους του, είχε παράλληλα επικοινωνήσει τηλεφωνικά με τους ΥΠΕΞ Τσεχίας, Ουγγαρίας, Λιθουανίας, Λετονίας, Μάλτας, Ιταλίας, Ισπανίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας. Οπως έχω παράλληλα αποκαλύψει, για οποιαδήποτε στρατιωτική εξέλιξη των πραγμάτων στην Κεντρική Λιβύη, οι Τούρκοι έχουν μυστικές συμφωνίες με την Ιταλία, την Ισπανία και τη Μάλτα αεροναυτικής και άλλης υποστήριξης. Ενώ δεν ήταν τυχαία η παρουσία Τσαβούσογλου την Παρασκευή στην Ελβετία και οι επαφές που είχε με τον Ελβετό ομόλογό του, που δήλωσε ότι «είναι πρόθυμος να διαμεσολαβήσει…».

3. Η συνάντηση στην αυστριακή πρωτεύουσα του Νίκου Δένδια με τον Αμερικανό ομόλογό του Μάικ Πομπέο ήταν επίσης ενημερωτική, και η ελληνική πλευρά παρουσίασε τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο επικρίνοντας την Αγκυρα για την προκλητικότητά και θρασύτητά της. Είναι λογικό οι Αμερικανοί να είναι προσεκτικοί σε αυτά που λένε. Εχουν ανοικτά τα θέματα της Ανατολικής Συρίας, της Λιβύης (με τους Τούρκους να έχουν στρατιωτική παρουσία), του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, τις ακραίες ισλαμικές ομάδες που προκαλούν σε Μεσοποταμία, την παρουσία τακτικών πυρηνικών όπλων στο Ιντσιρλίκ/Αδανα κ.ά., συνεπώς η παρουσίαση και μόνο από την πλευρά μας ασφαλώς ήταν χρήσιμη, ενώ τονίστηκε ότι οι διμερείς μας σχέσεις είναι πολύ ισχυρές και διευρυμένες.

Αλλά στις ΗΠΑ είναι σε εξέλιξη η προεκλογική περίοδος και η πρωτοφανής φονική επέλαση της Covid-19, ως και η αμερικανοκινεζική αντιπαράθεση στη Νότια Σινική Θάλασσα, και ως εκ τούτου δεν αναλαμβάνουν να προωθήσουν πιο δυνατά και αποφασιστικά μέτρα απέναντι στην Αγκυρα. Πέραν της συνάντησης των δύο ανδρών το ίδιο βράδυ (Παρασκευή), υπήρξε τηλεφωνική συνομιλία 45 λεπτών για την Ανατολική Μεσόγειο και το Παλαιστινιακό ανάμεσα στον μεγαλοσύμβουλο του Τούρκου προέδρου Ιμπραΐμ Καλίν και στον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας του Τραμπ, τον Ρόμπερτ Ομπράιεν. Ενώ χθες ο Πομπέο συναντήθηκε στη Δομινικανή Δημοκρατία στην Καραϊβική με τον Τσαβούσογλου, με την ευκαιρία της ορκωμοσίας του νέου προέδρου της χώρας Λουίς Αμπιναντέρ Κορόνα.

4. Η παρουσία των ΥΠΕΞ των ΗΠΑ και της Τουρκίας στην Καραϊβική είναι διπλωματικά σημαντική. Το Σάββατο ο Ερντογάν τηλεφώνησε του προέδρου της Βενεζουέλας Νικολά Μαδούρο, ενώ αύριο θα είναι στο Καράκας ο Τσαβούσογλου για επαφές με τον Μαδούρο και τον ΥΠΕΞ της Βολιβαριανής Δημοκρατίας Χόρχε Αρεάζα. Μεταξύ Δομινικανής Δημοκρατίας και Βενεζουέλας ο Τούρκος ΥΠΕΞ επισκέπτεται σήμερα την Αϊτή. Πληροφορίες μου φέρουν την Τουρκία να διαδραματίζει τον ενδιάμεσο ρόλο μεταξύ των ΗΠΑ και του Μαδούρο, γι’ αυτό και ο Τσαβούσογλου μεταφέρει και κάποιο «μήνυμα» Ερντογάν στον ένοικο του παλατίου Μιραφλόρες στο Καράκας. Επίσης, ας μη λησμονούμε ότι η μικρή Δομινικανή Δημοκρατία και το κοντινό νησιωτικό κράτος Σεν Βίνσεντ και Γρεναδίνες είναι την τρέχουσα χρονική περίοδο στα δέκα μη μόνιμα μέλη του Σ.Α./ΟΗΕ και έχουν σχετική παρουσία σε διπλωματικές διεργασίες στη Νέα Υόρκη. Ο Πομπέο είναι εκεί προερχόμενος από την Πολωνία, όπου υπέγραψε τη συμφωνία για την παρουσία επιπρόσθετου αριθμού Αμερικανών στρατιωτικών που θα αποχωρήσουν από τη Γερμανία και θα μετεγκατασταθούν σε πολωνικό έδαφος (μεγάλο τμήμα του V σώματος στρατού).

5. Οι Τούρκοι, ως συνήθως, «ό,τι λένε το κάνουνε». Γι’ αυτό και πρέπει να είμαστε μαζί με την Κύπρο σε συνεχή διπλωματική αλλά και στρατιωτική ετοιμότητα. Εις βάρος μας διεξάγουν παρατεταμένο, εξειδικευμένο και στοχευμένο ψυχολογικό πόλεμο. Εχουν διδαχθεί πάρα πολλά από τις αρκετά εντυπωσιακές υβριδικές και ψυχολογικές επιχειρήσεις της Μόσχας και του Πεκίνου εις βάρος των δυτικών κρατών την τελευταία επταετία… Εχουν «οπλοποιήσει» όλα τα κρατικο-ελεγχόμενα ΜΜΕ, όπως το TRT/WORLD και το CNN-TURK στα πρότυπα που επί χρόνια γίνεται από το κανάλι Αλ Τζαζίρα του εμίρη του Κατάρ. Εχουν μελετήσει και εξαγάγει τα δικά τους συμπεράσματα από κρίσεις στην Ιαπωνική Θάλασσα, τη νότια Σινική Θάλασσα (π.χ. σε νησιά Σενκάκου-Παρασέλ κ.ά.) και τα προσαρμόζουν στα χωρικά, περιφερειακά δεδομένα και παραμέτρους της Ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου.

7. Η προ ημερών συμφωνηθείσα υιοθέτηση και εγκαθίδρυση διμερών διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Ισραήλ (τρίτη Αραβική χώρα μετά την Αίγυπτο και την Ιορδανία), έχει επιπτώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ θα ενταθεί ακόμα περισσότερο η αντιπαράθεση με τον άξονα Τουρκίας-Κατάρ. Ο υπογράφων δεν αποκλείει σύντομα να συνάψουν διπλωματικές σχέσεις η Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν με το Ισραήλ. Βέβαια, η πολιτική των ΗΑΕ στους εμφυλίους πολέμους της Συρίας, της Υεμένης, της Σομαλίας και της Λιβύης, μέχρι σήμερα ήταν απογοητευτική σε αποτελέσματα και προκάλεσε έντονες αντιπαραθέσεις, αλλά την τελευταία τριετία το Αμπου Ντάμπι και το Τελ Αβίβ είχαν προωθήσει αρκετές μυστικές συμφωνίες και επαφές σε διάφορα επίπεδα. Η πιο δυνατή από αυτές είναι το λεγόμενο Project Falcon Eye (Γερακίσιο Μάτι), που σχετίζεται με ισραηλινή τεχνολογία, εμπλοκή της Μοσάντ και ειδικό σύστημα παρακολούθησης των πάντων στο Αμπου Ντάμπι. Η διευρυμένη συνεργασία ΗΑΕ-Ισραήλ και Αιγύπτου αναμφίβολα θα έχει επιπτώσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ πληροφορίες μου από υψηλόβαθμη μεσανατολική πηγή φέρουν την Τουρκία να «καλεί» το Πακιστάν για πιο ενεργό συμμετοχή και στρατιωτική παρουσία στα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Επίσης -βάσει απόρρητης αμερικανικής μελέτης-παρατηρείται μια σταδιακή απεξάρτηση του Πακιστάν από τη Σαουδική Αραβία.
8. Προφανώς, οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ επηρεάζουν όλες αυτές τις εξελίξεις. Η ενδεχόμενη επικράτηση του Δημοκρατικού Κόμματος με το δίδυμο Τζο Μπάιντεν – Καμάλα Χάρις ασφαλώς δεν πρόκειται να αλλάξει καταλυτικά τις σχέσεις των ΗΠΑ με την Τουρκία. Οπωσδήποτε οι σχέσεις των Αμερικανών με το Ισραήλ θα παραμείνουν ισχυρές, αλλά η όποια προσάρτηση παλαιστινιακών εδαφών (που είναι παράνομη) θα σταματήσει μέχρι νεωτέρας. Οι Δημοκρατικοί δεν συμπαθούν τα καθεστώτα του Καΐρου, του Ριάντ και του Αμπου Ντάμπι (πολιτική Ομπάμα) και θεωρούν την αεροπορική βάση Αλ Ουντεΐντ πλησίον της Ντόχα του Κατάρ ως μία από τις 10-15 κορυφαίες στον κόσμο (εκτός εκείνων σε αμερικανικό έδαφος). Είναι το προωθημένο στρατηγείο της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ/CENTCOM από την Τάμπα/Φλόριντα. Τις βάσεις π.χ. στην Αλ Ντάφρα των ΗΑΕ μπορούν οι Αμερικανοί να τις αντικαταστήσουν εύκολα, αλλά του Κατάρ ή και του Ιντσιρλίκ στην Τουρκία πράγμα απίθανο ή θα απαιτήσει πάρα πολύ χρόνο και πόρους…

8. Πολλά πράγματα θα εξαρτηθούν από τα προσεχή σχέδια του ΝΑΤΟ. Ειδικά στην περίπτωση της Λιβύης οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν με τίποτα ρωσική στρατιωτική παρουσία από τη Σύρτη και ανατολικά. Οι εξελίξεις στη Λιβύη και στο Λιβυκό πέλαγος μας αφορούν πολύ. Ο ιδιαίτερα δραστήριος Αμερικανός πρέσβης στην Τρίπολη Ρίτσαρντ Νόρλαντ μαζί με τους επικεφαλής των Διοικήσεων Ευρώπης και Αφρικής των ΗΠΑ, πτέραρχο Τοντ Ουόλτερς και στρατηγό Στέφεν Τάουνσεντ, πραγματοποιούν ταξίδια στην ευρύτερη περιοχή. Προ ημερών ο Αμερικανός πρέσβης ήταν μυστικά στην Αγκυρα, όπου συζήτησε ένα σχέδιο αποστρατιωτικοποίησης της Σύρτης και της αεροπορικής βάσης Αλ Τζούφρα, με ανάπτυξη πολυεθνικής δυτικοαραβικής δύναμης, αποχώρησης των ισλαμιστών και όλων των μισθοφόρων από τη Λιβύη, περιθωριοποίηση του Χαφτάρ, επιστροφή του αμερικανικού κλιμακίου των στρατιωτικών στην Τριπολιτάνα κ.λπ. Το σχέδιο είναι αρκετά δύσκολο να υιοθετηθεί, ενώ κατά την επίσκεψή του στην Αίγυπτο συνάντησε αντιρρήσεις από τον Αλ Σίσι.

9. Είναι άγνωστο πώς θα κινηθεί ο ρωσικός παράγοντας. Μπορεί ακόμα να μην έχει τις δυνατότητες για πολλά, αλλά επιστρέφει σταδιακά σε ορισμένες αφρικανικές και μεσανατολικές χώρες. Η Μόσχα έχει κάποιες «συγκλίσεις» θέσεων με το Παρίσι, κάτι που δεν αρέσει στον Νορβηγό γ.γ./ΝΑΤΟ σε Αμερικανούς, Γερμανούς, Ισπανούς, Ιταλούς, Βρετανούς, Ολλανδούς κ.ά. Η χώρα μας κινείται πολύ κοντά με το Παρίσι, και ήδη πάρα πολλοί έχουν ενοχληθεί στο ΝΑΤΟ…

10. Τέλος, δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας η κατάσταση στα Βαλκάνια/ΝΑ Ευρώπη. Εχουν ήδη λάβει χώρα πολλά και σημαντικά γεγονότα, τα οποία έχουν επιπτώσεις από τον Δούναβη ως τη Μεσόγειο και από την Αδριατική ως την Ουκρανία, τα οποία προσεχώς θα αναλύσουμε διεξοδικά.

Από την έντυπη έκδοση

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός ΑναλυτήςΑπό την έντυπη έκδοση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr