Με τον Κώστα Σημίτη όλους τους παραπάνω τους ενώνει το λεγόμενο «εκσυγχρονιστικό όραμα». Δηλαδή, η οργάνωση του νεοελληνικού κράτους πάνω σε ευρωπαϊκά πρότυπα, ξένα προς την οθωμανική, βαλκανική και ανατολίτικη παράδοση του ιδρυτικού του DNA. Χαρισματική μορφή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ο Μαυροκορδάτος ήταν τυπικά αρχηγός του Αγγλικού Κόμματος (χωρίς εισαγωγικά), που αντιπροσώπευε την κύρια δύναμη εξάρτησης στο νεοσύστατο κράτος. (Επικεφαλής του Γαλλικού Κόμματος ήταν ο Ιωάννης Κωλέττης και του Ρωσικού ο Ανδρέας Μεταξάς, με άτυπο συναρχηγό τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη). Προς την ναυτική Αγγλία ήταν προσανατολισμένος και ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο πρώτος, τύποις και ουσία, εκσυγχρονιστής, που προίκισε το βασίλειο με μεγάλα έργα (σιδηρόδρομος, διώρυγα Κορίνθου) και αγωνίστηκε για την καθιέρωση του κοινοβουλευτισμού, παρότι συνέδεσε το όνομά του με τη χρεοκοπία. Ο Βενιζέλος, πέρα από την ολοκλήρωση του αστικού, βιομηχανικού εκσυγχρονισμού με σειρά νομοθετημάτων και με το Σύνταγμα του 1911, ταύτισε πλήρως τα ελληνικά συμφέροντα με τα βρετανικά σε γεωπολιτικό επίπεδο- με τα γνωστά, θετικά και αρνητικά αποτελέσματα. Οσο για τον Καραμανλή, προτού καν πει το «ανήκομεν εις την Δύσιν», είχε αποδεχθεί τον κυριαρχικό ρόλο του αγγλοσαξονικού κόσμου (Βρετανία-ΗΠΑ-ΝΑΤΟ) στο Κυπριακό και στα ελληνικά πράγματα. Καθοριστική, ωστόσο, ήταν η συμβολή του στη θεσμική εμπέδωση της Δημοκρατίας (Σύνταγμα 1975).
Για όλα φταίει το… μολύβι
Η διαφορά του Σημίτη έγκειται στον γερμανικό, κεντρο-ηπειρωτικό προσανατολισμό του
(χωρίς να αρνείται την υπεροχή του αγγλοσαξονικού ΝΑΤΟ) που τον «τυποποίησε» ως φεντεραλιστή, οραματιστή μιας Ελλάδας- σχετικά ευημερούσας επαρχίας- σε μια ευρωγερμανική συνομοσπονδία. Το όραμα αποδεικνύεται στις μέρες μας οριστικά φενάκη και μένει η δυσοίωνη προφητεία του αείμνηστου Μιχάλη Χαραλαμπίδη, στο ιστορικό Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το 1996: «΄Η θα υιοθετήσουμε ριζικά διαφορετικό σχέδιο ως χώρα ή θα μετατραπούμε σε ένα τουρκομπαρόκ, γερμανικό lander». Πόσο περισσότερο δίκιο θα μπορούσε να έχει;