Αν δεν συμβεί κάτι δραματικά ανατρεπτικό, ο κορονοϊός θα μείνει στη ζωή μας ως μια ενδημική γρίπη. Αν και η κανονικότητα έχει επανέλθει στους φυσιολογικούς της ρυθμούς, αυτό δεν ισχύει για όλους τους τομείς. Οι εργασιακές σχέσεις, για παράδειγμα, έχουν κολλήσει στο χωροχρόνο μεταξύ του πριν και του μετά, με τη μετάβαση στην επόμενη ημέρα να αποδεικνύεται πρόκληση για τις περισσότερες επιχειρήσεις. Επιστροφή στο γραφείο, υβριδική απασχόληση ή αποκλειστικά απομακρυσμένη; Οι επιλογές πολλές αλλά οι συγκρούσεις περισσότερες.

Μεγάλες εταιρίες, ανάμεσά τους και κολοσσοί της τεχνολογίας, όπως η Apple, η Google και η Meta, αρχίζουν να ξανασκέφτονται την απόφαση που έδινε ελευθέρας για εργασία από το σπίτι.

Η Zoom, για παράδειγμα, κάλεσε τους υπαλλήλους της που ζουν σε ακτίνα 50 μιλίων από κάποιο γραφείο της εταιρίας να πηγαίνουν τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Αλλοι εργοδότες πάλι μετανιώνουν για τη βεβιασμένη εντολή τους να επιστρέψουν όλοι οι εργαζόμενοι όλες τις ημέρες στους εργασιακούς χώρους, αφού εκτός από την άρνηση και τη δυσαρέσκεια των υπαλλήλων τους, είδαν να εκτοξεύονται τα λειτουργικά κόστη της επιχείρησης.

Είναι ενδεικτικό πως το 80% των προϊσταμένων δηλώνει ότι θα προσέγγιζε διαφορετικά το θέμα αν είχε κατανοήσει καλύτερα τι θέλουν οι εργαζόμενοί του, αλλά και ποιο πραγματικά είναι το καλύτερο για την εταιρία. Οπως όλα δείχνουν πάντως, οι εργαζόμενοι ψηφίζουν ευέλικτες μορφές εργασίας, αφού έτσι μειώνουν τα καθημερινά έξοδα μετακίνησης, και το κυριότερο εξισορροπούν καλύτερα την επαγγελματική με την προσωπική ζωή τους.

Σύμφωνα με πρόσφατη παγκόσμια έρευνα της WFH Research, το 59% των υπαλλήλων πλήρους απασχόλησης έχει επιστρέψει στο χώρο εργασίας, το 29% βρίσκεται σε υβριδική ρύθμιση και το 12% παραμένει εντελώς απομακρυσμένο. Στην ευρωζώνη, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ένας στους 3 εργαζομένους θέλει να εργάζεται από το σπίτι συχνότερα από ό,τι επιτρέπει ο εργοδότης και προτίθεται ακόμα και να αλλάξει δουλειά προκειμένου να μπορέσει να το κάνει…

Οι παράμετροι που πρέπει να υπολογιστούν πριν τις τελικές αποφάσεις είναι πολλές και σίγουρα δεν μπορούν να εφαρμοστούν οριζόντια, αφού οι ανάγκες και οι απαιτήσεις κάθε επιχείρησης είναι διαφορετικές. Υπάρχουν εταιρίες που ξενοίκιασαν εργασιακούς χώρους και προσάρμοσαν τη λειτουργία τους σε μικρότερα γραφεία. Αλλες ενίσχυσαν τις ψηφιακές υποδομές και τα πληροφοριακά τους συστήματα και αντιμετώπισαν την αποδυνάμωση των διαπροσωπικών εργασιακών σχέσεων με εναλλακτικούς τρόπους. Στο διά ταύτα, τρία χρόνια μετά την πανδημία που άλλαξε τον κόσμο τα γραφεία παραμένουν μισοάδεια. Ή μισογεμάτα. Εξαρτάται από την οπτική που το βλέπει κανείς.