Τα απομνημονεύματα της Ανγκελα Μέρκελ υπό τον τίτλο «Ελευθερία» είναι η ιστορία έτσι όπως την έγραψε η Ανγκελα Μέρκελ. Τα απομνημονεύματα του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε υπό τον τίτλο «Αναμνήσεις» είναι η ίδια ιστορία όπως την έγραψε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Τόσο το πρώτο όσο και το δεύτερο βιβλίο παραμένουν ανοιχτά σε πολλαπλές αναγνώσεις και ερμηνείες και καθένας διαλέγει αυτή που νομίζει ότι τον συμφέρει. Ωστόσο, τουλάχιστον δύο διαπιστώσεις είναι ξεκάθαρες:

• Πρώτον, τόσο η Μέρκελ όσο και ο Σόιμπλε ανακαλούν με τρόμο τα ελληνικά δραματικά γεγονότα του 2015 και τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
• Δεύτερον, τα απομνημονεύματα του Σόιμπλε ήταν περισσότερο ελεύθερα, αφού ήταν απαλλαγμένα από κάθε έγνοια λείανσης των κοφτερών γωνιών της ιστορίας. Βλέπετε, είχε αφήσει ρητή εντολή να εκδοθούν μετά τον θάνατό του.

Η Μέρκελ, όμως, η πιο εμβληματική εν ζωή Γερμανίδα πολιτικός, εξακολουθεί ακόμα και τώρα, που έχει αποσυρθεί από την κεντρική σκηνή, να εκφράζεται σαν να διοικούσε ακόμα: Συγκρατημένα, στεγνά, διπλωματικά και ρεαλιστικά σε βαθμό κυνισμού. Eνα απίστευτα βαρετό βιβλίο, όπως το χαρακτήρισε ο Μίχαελ Μάρτενς της «FAZ» («Η Καθημερινή», 26.11.24), που έχει, ωστόσο, ορισμένα ενδιαφέροντα μέρη. Οπως οι επίμονες αναφορές της στον Πούτιν, οι θέσεις της για την Ουκρανία και το ΝΑΤΟ και, φυσικά, η στάση, αλλά και οι συμβουλές της, για το Μεταναστευτικό. Η Μέρκελ εξακολουθεί να έχει τη χειρότερη γνώμη για τον Ρώσο πρόεδρο και τον Αμερικανό θαυμαστή του, Ντόναλντ Τραμπ, που έβλεπε τα πάντα «από την οπτική γωνία του εργολάβου, αυτό που ήταν πριν μπει στην πολιτική. Κάθε οικόπεδο μπορούσε να πωληθεί μόνο μία φορά και αν δεν το έπαιρνε αυτός, το έπαιρνε κάποιος άλλος». Δεν μετανιώνει ούτε για το Μεταναστευτικό ούτε για την άρνησή της, το 2008, στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, που θεωρεί ότι καθυστέρησε την εισβολή Πούτιν.

Oμως, κανένα βιβλίο δεν διαβάζεται αποκομμένο από την ιστορική στιγμή που το περιβάλλει. Η Μέρκελ αποχώρησε αφήνοντας μια Γερμανία ισχυρή και μια Ευρώπη λιγότερο ισχυρή, αλλά που είχε ακόμα προοπτικές. Σήμερα, η χώρα της φτιάχνει λίστες με πολεμικά καταφύγια και βιώνει μια άνευ προηγουμένου οικονομική και πολιτική κρίση. Ο Πούτιν εισέβαλε, τελικά, με καθυστέρηση λίγων χρόνων στην Ουκρανία και η λανθασμένη διαχείριση του Μεταναστευτικού, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, οδηγεί στην άνοδο ακροδεξιών και λαϊκιστικών κομμάτων. Οσο για την Ευρώπη, παραπαίει ανάμεσα στις «συμπληγάδες» της Κίνας και των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ.

Οπαδός της σύνθεσης και όχι της σύγκρουσης, φανατική της διπλωματίας ακόμα και όταν αυτή αποτυγχάνει, η mutti (μητερούλα) του γερμανικού έθνους μοιάζει με γονέα που συνταξιοδοτήθηκε, αλλά ακόμα ανησυχεί για τα παιδιά. Βλέπετε, ο κόσμος που άφησε ήταν λίγο καλύτερος από τον κόσμο που θα ζήσουν.