Γράφει ο Βασιλειάδης Γεώργιος*

Οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές στην υφήλιο, όπως στη Νότια Σινική Θάλασσα, καθιστούν ολοένα και μεγαλύτερη την ανάγκη εξεύρεσης ενός τρόπου για την βέλτιστη αξιοποίηση των φυσικών πόρων που εντοπίζονται στις θαλάσσιες ζώνες, ιδίως στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ. Σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας, η υφαλοκρηπίδα εκτείνεται κατά κανόνα μέχρι τα 200 ναυτικά μίλια από τις γραμμές βάσεις, ενώ τα δικαιώματα κάθε κράτους επί αυτής ισχύουν ipso facto και ab initio, σε αντίθεση με την ΑΟΖ η οποία πρέπει να ανακηρυχθεί από το παράκτιο κράτος. Στις οριοθετημένες θαλάσσιες περιοχές, το κράτος στο οποίο ανήκουν οι θαλάσσιες ζώνες είναι αυτό που ασκεί αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα. Όμως, το ζήτημα γίνεται πιο δύσκολο σε όμορα κράτη που λόγω της γεωγραφικής του στενότητας οι θαλάσσιες ζώνες τους δεν είναι οριοθετημένες και πρέπει να οριοθετηθούν, καθώς η μεταξύ τους απόσταση είναι μικρότερη των 400 ναυτικών μιλίων, ενώ παράλληλα και οι ισχυρισμοί των όμορων κρατών ως προς τις θαλάσσιες ζώνες αλληλοεπικαλύπτονται.

Τα παράκτια όμορα κράτη, βάσει του δικαίου της θάλασσας, σε περιοχές που δεν είναι οριοθετημένες και μέχρι την τελική συμφωνία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών τους οφείλουν να τηρούν ορισμένες υποχρεώσεις. Πρώτον, οφείλουν να τηρούν μία θετική υποχρέωση, δηλαδή να καταβάλουν κάθε προσπάθεια να συνάπτουν προσωρινές συμφωνίες πρακτικής φύσεως με καλή πίστη και δεύτερον υπέχουν και μία αρνητική υποχρέωση, ήτοι να καταβάλουν κάθε προσπάθεια να μη διακινδυνεύουν ή να μην εμποδίζουν τη σύναψη της τελικής συμφωνίας οριοθέτησης. Για το πότε μία μονομερής ενέργεια διακινδυνεύει ή εμποδίζει τη σύναψη της τελικής συμφωνίας οριοθέτησης, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έχει κρίνει σε αρκετές αποφάσεις του, διαφοροποιώντας την άποψή του ανάλογα με το αν πρόκειται για μονομερείς ενέργειες έρευνας ή αν πρόκειται για μονομερείς ενέργειες που επεμβαίνουν πιο δραστικά και κατά τρόπο μόνιμο στο θαλάσσιο περιβάλλον και στους φυσικούς πόρους, θεωρώντας τις δεύτερες ότι με βεβαιότητα έρχονται σε αντίθεση με την αρνητική υποχρέωση των κρατών.

Σε ότι αφορά τη θετική υποχρέωση, τα κράτη υποχρεούνται να συνάπτουν με καλή πίστη προσωρινές συμφωνίες πρακτικής φύσεως, αυτές οι συμφωνίες συνάπτονται με σκοπό την προσωρινή αξιοποίηση των φυσικών πόρων και των θαλασσίων ζωνών μέχρι την σύναψη τελικής οριοθετικής συμφωνίας.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα όμορα κράτη να προσπαθήσουν να επιλύσουν την οριοθετική τους διαφορά, όμως μέχρι αυτό να συμβεί αυτό, υπέχουν σαφείς υποχρεώσεις που δεν πρέπει να παραβιάζονται, παράλληλα αν υπάρχει καλοπιστία υπάρχουν και τρόποι συνεργασίας για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων μιας μη οριοθετημένης θαλάσσιας περιοχής.

*Ο Βασιλειάδης Γεώργιος είναι δικηγόρος

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου 

H αναδημοσίευση του παραπάνω άρθρου ή μέρους του επιτρέπεται μόνο αν αναφέρεται ως πηγή το ELEFTHEROSTYPOS.GR με ενεργό σύνδεσμο στην εν λόγω καταχώρηση.

Ακολούθησε το eleftherostypos.gr στο Google News και μάθε πρώτος όλες τις ειδήσεις