Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Αναγκαίο «πάγωμα»

Η κυβέρνηση αποφάσισε το «πάγωμα» της αύξησης του ΦΠΑ στα νησιά που υποδέχονται μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών. Πρόκειται για μία σωστή απόφαση, εφόσον στα νησιά αυτά έχει καταστραφεί ο τουρισμός, έχουν εμφανιστεί νέα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα και οι πολίτες είναι ανάστατοι και διαμαρτύρονται με δυναμικό τρόπο.

Την περασμένη Τρίτη ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χουλιαράκης ενημέρωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στις Βρυξέλλες, την Ομάδα Εργασίας που παρακολουθεί την εφαρμογή του τρίτου προγράμματος-Μνημονίου για την κατάσταση και την προοπτική της οικονομίας. Επειδή είμαι μέλος της συγκεκριμένης Ομάδας Εργασίας, εκπροσωπώντας το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, αξιοποίησα την ευκαιρία για να ζητήσω διευκρινίσεις από τον κ. Χουλιαράκη για την εφαρμογή απαράδεκτα σκληρών μέτρων και μεταξύ των παραδειγμάτων που χρησιμοποίησα ήταν η επικείμενη αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου που υποδέχονται μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών.

Ο αναπληρωτής υπουργός αντέδρασε αρνητικά στην ερώτησή μου και ανέλυσε ενώπιον ευρωβουλευτών από διάφορες χώρες την ανάγκη να αυξηθεί ο ΦΠΑ στη βάση των συμφωνηθέντων μεταξύ της κυβέρνησης και των Ευρωπαίων εταίρων. Λίγα 24ωρα αργότερα άλλαξε, με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, η κυβερνητική πολιτική στο θέμα, ενισχύοντας την εντύπωση μεταξύ των εκπροσώπων των ευρωπαϊκών θεσμών που παρακολουθούν την εφαρμογή του τρίτου προγράμματος-Μνημονίου ότι η κυβέρνηση στερείται αξιοπιστίας.

Επιστροφή στο Δουβλίνο

Η δεύτερη σημαντική εξέλιξη που σημειώθηκε τις τελευταίες ημέρες και αναδεικνύει το αδιέξοδο στο προσφυγικό-μεταναστευτικό είναι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενεργοποιήσει τον Μάρτιο του 2017 τη Συμφωνία του Δουβλίνου, η οποία προβλέπει την επιστροφή στην Ελλάδα των παράτυπων μεταναστών που καταλήγουν σε άλλες χώρες της Ε.Ε., εάν τη χρησιμοποίησαν ως χώρα πρώτης εισόδου στην Ε.Ε.

Πρόκειται για μία σκληρή απόφαση που αδικεί τη χώρα μας και δείχνει πόσο αδύναμη είναι η διαπραγματευτική θέση της ελληνικής κυβέρνησης και πόσο περιορισμένες είναι οι δυνατότητες του Ελληνα επιτρόπου κ. Αβραμόπουλου να ασκήσει θετική επιρροή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει την εφαρμογή του προγράμματος μετεγκατάστασης 160.000 προσφύγων και μεταναστών από την Ελλάδα και την Ιταλία σε άλλες χώρες-μέλη της Ε.Ε., που η ίδια πρότεινε και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε με μεγάλη πλειοψηφία. Επιπλέον, δεν έχει συμβάλει επαρκώς στη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού μηχανισμού γρήγορης διεκπεραίωσης των αιτήσεων ασύλου και άμεσης επαναπροώθησης των παράτυπων μεταναστών στην Τουρκία ή στις χώρες προέλευσής τους. Αφού λοιπόν δεν μπόρεσε να οργανώσει την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη σε όφελος της Ελλάδας στο προσφυγικό-μεταναστευτικό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έρχεται να επιδεινώσει μια ήδη δύσκολη κατάσταση ανακοινώνοντας τη μελλοντική ενεργοποίηση της Συμφωνίας του Δουβλίνου σε βάρος της χώρας μας.

Η αρνητική εξέλιξη σημειώνεται σε μια περίοδο κατά την οποία υπάρχει μεγάλη ένταση στις σχέσεις Ε.Ε. και Τουρκίας και ο πρόεδρος Ερντογάν απειλεί να οργανώσει ένα νέο κύμα προσφύγων και μεταναστών από την Τουρκία προς την Ε.Ε. μέσω Ελλάδας.

Οι συνέπειες του 2015

Οι σημερινές δυσκολίες αποτελούν συνέπειες των χειρισμών που έκανε ο πρωθυπουργός κ. Τσίπρας το 2015 και της αντίδρασης των χωρών -της Γερμανίας, της Αυστρίας και της Σουηδίας- στις οποίες προωθήθηκαν οι πρόσφυγες και οι μετανάστες που μπήκαν στην Ε.Ε. από την Τουρκία μέσω Ελλάδας.

Η κυβέρνηση Τσίπρα άνοιξε τα σύνορα με την Τουρκία, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι ροές από 75.000 άτομα το χρόνο που ήταν επί κυβέρνησης Σαμαρά σε 1 εκατομμύριο άτομα το χρόνο. Μέσα σε ένα χρόνο η Γερμανία και η Αυστρία υποδέχτηκαν πρόσφυγες και μετανάστες που αναλογούν στο 1% του συνολικού πληθυσμού τους ενώ το σχετικό ποσοστό έφτασε στο 1,6% για τη Σουηδία. Προκλήθηκαν κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις και η σκληρή και η άκρα Δεξιά ενίσχυσαν εντυπωσιακά τις θέσεις τους σε αυτές τις χώρες.

Η αντίδραση ήρθε με τη μορφή του κλεισίματος του Βαλκανικού Διαδρόμου, της αναβάθμισης της ευρωτουρκικής συνεργασίας με την επιδεικτική παράκαμψη της Αθήνας και της μετατροπής της Ελλάδας σε χώρα εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών.

Στις προεδρικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στην Αυστρία, την περασμένη Κυριακή, ηττήθηκε ο ακροδεξιός υποψήφιος κ. Χόφερ, παρά το γεγονός ότι όλοι οι αναλυτές κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι θα είχε μία σχετικά εύκολη νίκη. Τελικά επικράτησε ο ανεξάρτητος υποψήφιος, προερχόμενος από το χώρο των Πρασίνων, κ. Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν, υποστηριζόμενος από την Κεντροαριστερά και την Κεντροδεξιά που συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό. Η δυναμική του ακροδεξιού υποψηφίου «ξεφούσκωσε» και εξαιτίας της δραστικής μείωσης των προσφυγικών-μεταναστευτικών ρευμάτων με το κλείσιμο του Βαλκανικού Διαδρόμου και την απευθείας συνεννόηση της Ε.Ε. με την Αγκυρα. Το θετικό για την Ε.Ε. αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών της Αυστρίας επιβεβαιώνει τη σημασία του προσφυγικού-μεταναστευτικού στη διαμόρφωση των πολιτικών εξελίξεων.

Κρίσιμο συνέδριο

Την περασμένη Δευτέρα και την Τρίτη πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία το συνέδριο του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος, που επανεξέλεξε την κ. Μέρκελ στην ηγεσία του κόμματος και προετοίμασε το έδαφος για τη διεκδίκηση της τέταρτης θητείας στην καγκελαρία, στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2017.

Η καγκελάριος Μέρκελ σκλήρυνε από το βήμα του συνεδρίου τη στάση της στο προσφυγικό-μεταναστευτικό και δήλωσε ότι θα απαγορεύσει τη μπούρκα στη Γερμανία, όπου το επιτρέπει ο νόμος. Οι σύνεδροι όμως ζήτησαν την εφαρμογή μιας αυστηρότερης πολιτικής που θίγει κεκτημένα νόμιμων μεταναστών, όπως είναι η κατάργηση της διπλής υπηκοότητας, η οποία, εάν προωθηθεί, θα φέρει σε δύσκολη θέση 1,5 εκατομμύριο Γερμανούς που κατάγονται από την Τουρκία και έχουν αποκτήσει διπλή υπηκοότητα. Η καγκελάριος δήλωσε ότι η κυβερνητική πολιτική δεν δεσμεύεται από τη συγκεκριμένη απόφαση του συνεδρίου, μπορεί όμως να υποχρεωθεί να αλλάξει στάση εξαιτίας της μεγάλης πίεσης που της ασκείται στο προσφυγικό-μεταναστευτικό και από το αδελφό κόμμα της Χριστιανοκοινωνικής Ενωσης της Βαυαρίας, το οποίο συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό. Η Χριστιανοκοινωνική Ενωση ζητεί την εφαρμογή ετήσιου «πλαφόν» 200.000 ατόμων σε ό,τι αφορά την υποδοχή προσφύγων και μεταναστών στη Γερμανία για να αποτραπεί η επανάληψη του 2015, οπότε κατέληξαν στη Γερμανία γύρω στο 1 εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες, οι περισσότεροι από τους οποίους πέρασαν στην Ε.Ε. από την Τουρκία μέσω Ελλάδας.

Η καγκελάριος επιμένει στη μη κατάργηση της διπλής υπηκοότητας και στη μη επιβολή ετήσιου πλαφόν 200.000 ατόμων για το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Δεν είναι βέβαιο, όμως, ότι δεν θα προχωρήσει σε κάποιο συμβιβασμό με τους επικριτές της για να εξασφαλίσει την ενότητα των κυβερνητικών δυνάμεων εν όψει της κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης του 2017.

Αυτά που συμβαίνουν στην Αυστρία και στη Γερμανία αναδεικνύουν τις συνέπειες του ανοίγματος των συνόρων με την Τουρκία που αποφάσισε το 2015 η κυβέρνηση Τσίπρα, εξηγούν την πρωτοβουλία που πήρε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το «ξεπάγωμα» της Συμφωνίας του Δουβλίνου για την επιστροφή των παράτυπων μεταναστών στην Ελλάδα στην περίπτωση που είναι χώρα πρώτης εισόδου στην Ε.Ε. και αναδεικνύουν το αδιέξοδο της κυβερνητικής πολιτικής η οποία μετέτρεψε την Ελλάδα σε χώρα εγκλωβισμού προσφύγων και μεταναστών.

Ολα δείχνουν ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει στο άμεσο μέλλον, ενώ κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς θα γίνει μετά τις βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία τον Σεπτέμβριο του 2017, οπότε το Βερολίνο μπορεί να περιορίσει την πίεση που ασκεί απευθείας στην Αγκυρα για τον έλεγχο των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Τα λάθη και οι παραλείψεις του κ. Τσίπρα έχουν οδηγήσει σε δραματική υποβάθμιση της ευρωπαϊκής θέσης της Ελλάδας και σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα.

Ο Γιώργος Κύρτσος είναι Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής