Είναι έτος 1927 και διακρίνονται ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο κέντρο και ο ανιψιός του, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, παιδάκι ακόμα, μπροστά του. Ο Βενιζέλος έχει εδώ και τρία χρόνια υπογράψει τη Συνθήκη της Λωζάννης και μπροστά του ανοιγόταν η τελευταία τετραετία της διακυβέρνησής του (1928-1932), μια περίοδος σταθερότητας και δημιουργίας, με κορυφαία επιτυχία το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας (1930). Στην άλλη πλευρά του Αιγαίου βρισκόταν ο Μουσταφά Κεμάλ, γνωστός πλέον ως Ατατούρκ, ο πατέρας των Τούρκων.

Από το 1923, που ο Ατατούρκ ορκίστηκε πρώτος πρόεδρος της ενωμένης Τουρκίας, παρέμεινε σε αυτήν τη θέση μέχρι το 1938, που πέθανε, έχοντας προηγουμένως κερδίσει τις εκλογές του 1927, του 1931 και του 1935. Η απολυταρχική του διακυβέρνηση δεν αμφισβητήθηκε ποτέ και από κανέναν σε όλες τις δεκαετίες που ακολούθησαν. Ο σκληρός στρατιωτικός, που αφάνιζε τους πολιτικούς του αντιπάλους και που συνέχισε τις αγριότητες των Νεότουρκων και ήταν υπεύθυνος για τη Γενοκτονία των Ελλήνων και των Αρμενίων, υπήρξε ταυτόχρονα ο μεγαλύτερος μεταρρυθμιστής της χώρας. Ηταν εκείνος που έθεσε τα θεμέλια του κοσμικού κράτους της Τουρκίας, που κατάργησε το χαλιφάτο, απαγόρευσε την πολυγαμία και τον φερετζέ, εισήγαγε το Γρηγοριανό Ημερολόγιο και επέβαλε το λατινικό αλφάβητο. Το 1934 ο Κεμάλ Ατατούρκ προτάθηκε για το Νόμπελ Ειρήνης από τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Προχωρώντας αρκετές δεκαετίες μπροστά, όταν ο μικρός της φωτογραφίας είχε πια περάσει τα χρόνια του Βενιζέλου και είχε διατελέσει και ο ίδιος πρωθυπουργός της Ελλάδας, έκανε μία σχεδόν προφητική δήλωση. Το πραγματικό πρόβλημα με την Τουρκία, έλεγε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, θα είναι όταν αμφισβητήσει τη Συνθήκη της Λωζάννης. Και πράγματι, η πρώτη φορά που η επίσημη Τουρκία, διά στόματος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για τη Συνθήκη που υπέγραψαν Βενιζέλος-Ατατούρκ ήταν το 2016, τη χρονιά του πραξικοπήματος.

«Το 1920, μας έδειξαν τη Συνθήκη των Σεβρών για να μας πείσουν, το 1923, για τη Συνθήκη της Λωζάννης. Και κάποιοι προσπάθησαν να μας το παρουσιάσουν αυτό ως νίκη. Με τη Συνθήκη της Λωζάννης δώσαμε στους Ελληνες τα νησιά, που, αν φωνάξεις από τις ακτές του Αιγαίου, θα ακουστείς απέναντι. Είναι αυτό νίκη;», είχε διερωτηθεί ο Ερντογάν, διόλου ρητορικά, όπως αποδείχθηκε στην πορεία. Ομως, η επιθετικά μαξιμαλιστική πολιτική του Ερντογάν δεν είναι αχόρταγα στραμμένη μόνο προς το μέλλον, αλλά και προς το παρελθόν: Το φάντασμα του Ατατούρκ, που πλανιέται πάνω από την Τουρκία, στοιχειώνει τον Ερντογάν, που κάνει ό,τι μπορεί για να το ξορκίσει.

Ακόμα και οι συμβολισμοί που επιλέγει στρέφονται γύρω από τον Κεμάλ. Η 24η Ιουλίου, που ανακοίνωσε για την πρώτη μουσουλμανική προσευχή στην Αγία Σοφία, είναι η ημερομηνία υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης. Παράλληλα ένα άλλο ορόσημο, το 2023, τότε που θα εορτάζονται τα 100 χρόνια της νέας Τουρκικής Δημοκρατίας, τον «καλεί» να είναι έτοιμος. Το όραμα του Ερντογάν είναι η αναβίωση της μουσουλμανικής ταυτότητας της Τουρκίας εντός μιας νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, προσαρμοσμένης στα χαρακτηριστικά του 21ου αιώνα: Πυρηνική δύναμη, μέλος της G10 και ιδεολογικός εκφραστής των μουσουλμανικών και αραβικών πληθυσμών σε τρεις ηπείρους. Ο ίδιος φαντάζεται τον εαυτό του να κάθεται στον θρόνο μέσα στο «λευκό σαράι».

Ο Ερντογάν έχει μία Μεγάλη Ιδέα και αυτή δεν περιλαμβάνει τον Ατατούρκ. Ακόμα χειρότερα, δεν περιλαμβάνει ούτε την κοσμική Τουρκία που ξέρουμε. Η πολιτική πατροκτονία, που επιχειρεί, ισοδυναμεί με το τέλος του κοσμικού κράτους που θεμελίωσε ένας σφαγέας, ο οποίος, όμως, τελικά, βρέθηκε στη σωστή πλευρά της Ιστορίας.

Από την έντυπη έκδοση

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr