Γράφει ο δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος*

Ξεκινώντας με το τεχνικό σκέλος, αυτή τη στιγμή είναι αδύνατον να αξιολογηθούν οι λεπτομέρειες της συμφωνίας αυτής, καθώς δεν έχει δημοσιευθεί το περιεχόμενό της – ούτε υπάρχουν διαθέσιμοι χάρτες του υπουργείου Εξωτερικών. Συνεπώς, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε τον τρόπο με τον οποίο αποδίδεται στην πράξη η επήρεια των νησιών. Η σχετική επήρειά τους έχει διαφορετική βαρύτητα ανάλογα με τα ποσοστά που προσδιορίζονται.

Αν υποτεθεί πως Ελλάδα και Ιταλία κατέληξαν σε συμφωνία ύστερα από αμοιβαίους συμβιβασμούς, η ικανοποίηση, όπως αποτυπώθηκε στη δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι φυσιολογική. Η ελληνική κυβέρνηση ασκεί ενεργητική διπλωματία και κλείνει ένα θέμα το οποίο θα έπρεπε ήδη να έχει κλείσει εδώ και πολλά χρόνια. Η διαπίστωση αυτή από μόνη της δείχνει ότι η Αθήνα επιλέγει να λύνει θέματα αντί να τα παραπέμπει στις καλένδες, έστω και αν κινητήριο δύναμη της διπλωματικής ενεργοποίησης αποτέλεσε η υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου τον περασμένο Νοέμβριο.

Παράλληλα, Ελλάδα και Ιταλία έχουν υπογράψει και επικυρώσει τη σύμβαση του 1981 για το Δίκαιο της Θάλασσας και πλέον συμπληρώνουν τη συμφωνία του 1977 για την υφαλοκρηπίδα. Σε μία γειτονιά αστάθειας και αβεβαιότητας, όπου το Διεθνές Δίκαιο συχνά δεν τηρείται, δύο χώρες δείχνουν ότι μπορούν να πορευθούν με βάση αυτό. Οι μέθοδοι της Τουρκίας δεν αποτελούν πρότυπο για την Αθήνα, που χαράσσει εξωτερική πολιτική με διαφορετικές αρχές.

Επίσης, η κινητοποίηση της Ελλάδας μπορεί ίσως να αποτελέσει εφαλτήριο, τουλάχιστον συμβολικά, ώστε να εντατικοποιηθούν οι συζητήσεις και με άλλες χώρες για αντίστοιχες διευθετήσεις, κυρίως με την Αίγυπτο. Προφανώς η δυσκολία του εγχειρήματος θα είναι πολύ μεγαλύτερη. Πρακτικά, η ελληνοϊταλική συμφωνία θα έχει μάλλον αντίκτυπο στις συζητήσεις Ελλάδας-Αλβανίας, που, όμως, δεν μπορεί να υπολογιστεί από τρίτους παρατηρητές όσο το εν λόγω κείμενο παραμένει αδημοσίευτο.

Σε τελική ανάλυση, πάντως, η συζήτηση περί ΑΟΖ από μόνη της, όσο σημαντική και αν είναι, δεν δίνει λύση στα προβλήματα της εξωτερικής πολιτικής. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η υφαλοκρηπίδα λειτουργεί ispofactokaiabinitio και δεν χρειάζεται ανακήρυξη. Οι τουρκικές πρακτικές ήταν ακριβώς ίδιες πριν η έννοια της ΑΟΖ καθιερωθεί. Την τελευταία δεκαετία έχουν απλώς ενισχυθεί και καλύπτουν, εκτός από το Αιγαίο, ένα μεγάλο τμήμα της Ανατολικής Μεσογείου.

*Ο δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι ερευνητής στο Begin Sadat Centre for Strategic Studies και το ΕΛΙΑΜΕΠ και διδάσκει διεθνείς σχέσεις στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.