Γράφει ο Γιῶργος Μιχαηλίδης*

Ας μην είμαστε, όμως, αφοριστικοί, ας δούμε το θέμα στην ολότητά του, γιατί αυτό που επικρατεί στις ανταλλαγές απόψεων είναι ο εγωισμός και η ημιμάθεια. Τις τελευταίες λοιπόν μέρες, υπάρχει μία συζήτηση γύρω από την αποτέφρωση των νεκρών μετά την απόφαση της Εκκλησίας να μην τελεί χριστιανική κηδεία σε όποιον την επιλέγει.

Προτού συνεχίσω, οφείλω να προλάβω τους κακεντρεχείς. Ανήκω στην μερίδα εκείνων των χριστιανών οι οποίοι δεν πηγαίνουν τακτικά στην Εκκλησία. Με κάνει αυτό κακό χριστιανό; Για κάποιους, ίσως… Για κάποιους άλλους, όμως, εφόσον δεν κάνω κακό σε κανένα έμβιο ον, δεν προσβάλλω τους συνανθρώπους μου και τους βοηθώ όπου μπορώ, οι… απουσίες μου δεν μειώνουν το πόσο καλός χριστιανός είμαι.

Ο παραπάνω συλλογισμός είναι και ένα από τα βασικά όπλα όσων θέλουν να συνδυάσουν την αποτέφρωση με την χριστιανική κηδεία. «Γιατί να μην έχω μία κανονική κηδεία εάν επιλέξω αποτέφρωση; Σε όλη μου την ζωή ήμουν ένας καλός χριστιανός και για την απόφασή μου αυτή, η Εκκλησία με αχρηστεύει;», ήταν ένα από τα σχόλια ακροατών που άκουσα χθες σε ραδιοφωνική εκπομπή.

Ας είμαστε όμως ειλικρινείς. Σε ένα φυσιολογικό λαό (από όσους έχουν απομείνει στον πλανήτη) το ερώτημα εάν πρέπει η Εκκλησία να τελεί δοξολογία σε όσους αποτεφρώνονται δεν θα ήταν καν θέμα συζήτησης.

Εδώ αξίζει να σημειώσουμε πως η καύση δεν είναι ξένη στα ελληνικά ήθη κι έθιμα. Μπορεί στην σύγχρονη Ιστορία μας να μην συναντάται, οι αρχαίοι Έλληνες ωστόσο είτε έθαβαν είτε έκαιγαν τους νεκρούς τους. Προσοχή, όμως, μιλάμε για καύση και όχι αποτέφρωση, αφού μετά την καύση, γινόταν η περισυλλογή των οστών και αυτά τοποθετούνταν σε οστεοθήκες.

Για να μπορέσουμε να δούμε το θέμα στην ολότητά του, πρέπει να αντιληφθούμε την οπτική της Ορθοδοξίας για τον θάνατο. Φεύγοντας από τις διδαχές και τις ορολογίες, η Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη προσδοκά εις Ανάσταση νεκρών. Για να γίνει, όμως, αυτό, θα πρέπει να υπάρχουν απομεινάρια του νεκρού, όπως τα οστά. Με την αποτέφρωση από την άλλη, δεν μένει τίποτα παρά η στάχτη η οποία δεν περιέχει καν DNA.

Σας μοιάζει βιολογία όλο αυτό; Είναι. Με λίγα λόγια όποιος επιλέγει την αποτέφρωση, επιλέγει να μην Αναστηθεί. Φυσικά και είναι δικαίωμά του, ωστόσο είναι και δικαίωμα της Εκκλησίας να κρίνει πως αυτός ο άνθρωπος αρνείται επί της ουσίας το δομικό χαρακτηριστικό της χριστιανοσύνης, την Ανάσταση. Πώς θα μπορούσε λοιπόν να τελέσει δοξολογία; Δεν θα μπορούσε και αυτό προσπαθεί να πει η Εκκλησία, μάλλον με λάθος τρόπο.

Μάλιστα μετά από συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου τον Μάρτιο του 2016, σε ανακοίνωσή της αναφέρεται στο νόμο για την αποτέφρωση των νεκρών, επισημαίνοντας ότι: «η επιλογή της χριστιανικής κήδευσης, εάν συνδυασθεί με την επιλογή της αποτεφρώσεως, προσκρούει στις παραδόσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας, περί των οποίων ο νομοθέτης σιωπά».

Ουδείς μπορεί να απαγορεύσει στον οποιονδήποτε την επιλογή για το τι θα γίνει μετά τον θάνατό του.Αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε, είναι ότι δεν γίνεται να τα έχουμε όλα δικά μας επειδή έτσι γουστάρουμε. Είναι σαν να ζητάμε από έναν ιμάμη να τελέσει θρησκευτική κηδεία κάνοντας τον σταυρό του…

Ένα από τα λάθη που έκανε η Εκκλησία όλα τα προηγούμενα χρόνια είναι ότι πίεζε την Πολιτεία να μην δημιουργηθεί αποτεφρωτήριο. Αντί να έμενε στο φαίνεσθαι θα μπορούσε με σύγχρονο τρόπο να έχει ενημερώσει τους πολίτες για την αποτέφρωση, τι επιπτώσεις της και την οπτική της ίδιας της Χριστιανοσύνης.

Από την άλλη είναι κατανοητό πως η αποτέφρωση είναι και σημείο των καιρών αφού αποτελεί τάση και μας έχει γίνει γνωστή εδώ και δεκαετίες από τις ταινίες και πλέον έχει αποκτήσει και έναν οικολογικό χαρακτήρα. Έτσι, πολλοί συμπολίτες μας την θεωρούν ως την καταλληλότερη λύση για μετά τον θάνατο.

Οφείλουμε, όμως, να δώσουμε ακόμα μία διάσταση στο θέμα που αφορά το τι συμβαίνει αυτήν την στιγμή στην χώρα μας με την Εκκλησία να κάνει τα στραβά μάτια. Πρώτη απ όλους η Εκκλησία είναι αυτή που δεν έχει σεβαστεί τους νεκρούς εδώ και δεκαετίες και ανέχεται τα οστά χιλιάδων ανθρώπων να οδηγούνται σε χωνευτήρια με αποτέλεσμα και εκεί να μην μένει DNA για DNA.

Οφείλει η Εκκλησία να διορθώσει τα του οίκου της για να μην παρουσιάζεται αναξιόπιστη στους πολίτες που ξέρουν όλη την εικόνα. Γιατί έχει επιτρέψει να δημιουργηθεί μία ολόκληρη βιομηχανία καταστροφής οστών και σήμερα έρχεται να μας μιλήσει για την σημασία της διατήρησής τους;

Ας αφήσουμε όμως την ποδοσφαιρικής λογικής αντιπαράθεση. Το ζήτημα είναι απλό. Ο καθένας από εμάς πρέπει να αποδεχθεί πως δεν μπορεί να αλλάζει νόμους και θρησκείες επειδή έτσι θέλει και η ίδια η Εκκλησία από την πλευρά της να φανεί αντάξια των προσδοκιών μας.

*Ο Γιῶργος Μιχαηλίδης είναι ο διευθυντής του EleftherosTypos.gr