Γράφει ο Γιώργος Κύρτσος*

Η εφημερίδα, η οποία κινείται στο χώρο της Κεντροαριστεράς, επισημαίνει ότι «η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα έχει αναλάβει την υποχρέωση να περιορίσει δραστικά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στην Ελλάδα και οι εκποιήσεις σπιτιών και ακινήτων πολλαπλασιάζονται. Υπάρχει κίνδυνος να απειληθεί η κοινωνική συνοχή της χώρας».
Η μαζική εκποίηση ακινήτων -σύμφωνα με τη «Le Monde» θα υπάρξουν τουλάχιστον 5.000 μέχρι τα τέλη του 2016- δεν ήρθε από τη μία στιγμή στην άλλη, είναι το αποτέλεσμα της υποκρισίας, του τυχοδιωκτισμού και της ανικανότητας της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης Τσίπρα.

«Κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη»

Ο ΣΥΡΙΖΑ συνεργάστηκε στενά με το κίνημα «Δεν Πληρώνω», το οποίο καλύπτει από τα διόδια μέχρι τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και τα εισιτήρια των αστικών συγκοινωνιών, ενώ είχε σαν βασικό σύνθημα, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, «Κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη». Η κατάσταση επί των προηγούμενων κυβερνήσεων, την οποία τόσο έντεχνα αξιοποίησαν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν περίπου ειδυλλιακή σε σχέση με όσα συμβαίνουν σήμερα. Το κόστος του κινήματος «Δεν Πληρώνω» σε ό,τι αφορά τα διόδια πέρασε με ειδικές ρυθμίσεις στο Δημόσιο και στους φορολογούμενους πολίτες, ενώ οι εθνικοί εργολάβοι του οδικού δικτύου εξακολουθούν να παίρνουν «πακέτα» εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, με υπογραφή Τσίπρα, Σπίρτζη, με τη μορφή πριμ επιτάχυνσης του κατασκευαστικού έργου που καθυστερεί.

Απαράδεκτη είναι η κατάσταση και στις αστικές συγκοινωνίες, όπου διευρύνονται τα ελλείμματα, πέφτει το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών και, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα αστικά λεωφορεία και τα τρόλεϊ, οι συνεπείς επιβάτες επιβαρύνονται εξαιτίας της μαζικής λαθρεπιβίβασης.

Σε ό,τι αφορά τα ακίνητα και την πρώτη κατοικία, η κυβέρνηση του κ. Τσίπρα πέρασε πολύ εύκολα από τη δέσμευση για απόλυτη προστασία των υπερχρεωμένων νοικοκυριών στην προώθηση ενός εξαιρετικά σκληρού προγράμματος μαζικής εκποίησης ακινήτων, ακόμη και οικογενειών που έχουν χάσει σχεδόν τα πάντα εξαιτίας της κρίσης.

Η κρίση του 2015

Η δραματική επιδείνωση, η οποία παρουσιάζεται αναλυτικά και στο διεθνή Τύπο, οφείλεται στην κρίση του 2015, την οποία προκάλεσαν με τους ελιγμούς τους ο κ. Τσίπρας και ο κ. Βαρουφάκης.

Η σύγκρουση της ελληνικής κυβέρνησης με την ευρωζώνη στη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2015 αποσταθεροποίησε πλήρως το τραπεζικό σύστημα της χώρας. Οπως δήλωσε το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ κ. Κερέ, απευθυνόμενος στους ευρωβουλευτές που παρακολουθούν την εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος, την περασμένη Τετάρτη, στις Βρυξέλλες, παρά τη βελτίωση της κατάστασης στο τραπεζικό σύστημα μετά τη στροφή 180 μοιρών που έκανε η κυβέρνηση Τσίπρα το καλοκαίρι του 2015, για να μη βρεθεί η Ελλάδα εκτός ευρωζώνης, οι τραπεζικές καταθέσεις εξακολουθούν να είναι στο 75% του επιπέδου που ήταν στα τέλη του 2014.
Οι τράπεζες έχασαν 40 δισ. καταθέσεων, η αξία των μετοχών τους κατέρρευσε και έτσι χάθηκαν δεκάδες δισ. ευρώ που είχε βάλει το Ελληνικό Δημόσιο -δηλαδή οι φορολογούμενοι πολίτες- στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις και τα «κόκκινα» δάνεια αυξήθηκαν στο 45% του συνόλου.

Η αποσταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος με ευθύνη του κ. Τσίπρα και του κ. Βαρουφάκη οδήγησε στην αναγκαστική τρίτη ανακεφαλαιοποίησή τους, η οποία είχε αποτέλεσμα τον αφελληνισμό τους, εφόσον την πλειοψηφία των μετοχών ελέγχουν επενδυτές και κυρίως funds του εξωτερικού. Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές του τραπεζικού συστήματος ζήτησαν το δραστικό περιορισμό των «κόκκινων» δανείων, από 110 δισ. ευρώ σε λιγότερο από 70 δισ. ευρώ μέχρι τα τέλη του 2019.

Η κυβέρνηση Τσίπρα δέχτηκε σημαντικές νομοθετικές αλλαγές στον τρόπο διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν την πώληση «πακέτων» «κόκκινων» δανείων σε funds του εξωτερικού, τα οποία ειδικεύονται στην είσπραξη των οφειλομένων με ιδιαίτερα αποτελεσματικό έως σκληρό τρόπο.

Οι διοικήσεις των τραπεζών, όσο ήταν σε ελληνικά χέρια, ακολουθούσαν μια ήπια διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων οφειλών, γνωρίζοντας ότι η μαζική εκποίηση ακινήτων θα έριχνε ακόμη πιο κάτω την αγορά και ότι μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη κοινωνική αναταραχή. Αυτές οι ευαισθησίες ανήκουν πλέον στο παρελθόν, εφόσον με ευθύνη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε το πλαίσιο λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος και της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων.

Νέο χτύπημα στα ακίνητα

Ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδίκησε την εξουσία υποσχόμενος και την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ. Αντί για την κατάργηση αυτού του φόρου, ο οποίος δημιουργεί πολύ περισσότερα προβλήματα από αυτά που λύνει, είχαμε τη μονιμοποίησή του και την αύξησή του για ορισμένες κατηγορίες ιδιοκτητών ακινήτων. Με τον τρόπο αυτό συντηρήθηκε η κρίση στον τομέα των ακινήτων και έγινε ακόμη πιο δύσκολη η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων.
Η συνεχής πτώση της αξίας των ακινήτων υπονομεύει τις εγγυήσεις που έχουν προσφέρει οι οφειλέτες, ιδιαίτερα μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, στις τράπεζες, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να χάσουν τα ακίνητα ή και το σπίτι τους χωρίς να απαλλαγούν πλήρως από την οφειλή τους.

Με βάση τους υπολογισμούς της Τραπέζης της Ελλάδος τα «κόκκινα» δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, ανέρχονται στο 65% του συνόλου. Από αυτά, το 80% «κοκκίνισαν» λόγω της κρίσης χωρίς να ευθύνονται οι οφειλέτες, οι οποίοι απλά είδαν την οικονομική τους θέση να υποβαθμίζεται λόγω της δραματικής αλλαγής των οικονομικών συνθηκών, και το 20% αναλογεί σε οφειλέτες που πήραν λάθος επιχειρηματικές αποφάσεις ή είναι στρατηγικοί κακοπληρωτές, με την έννοια ότι δεν χρησιμοποίησαν το δάνειο για το σκοπό για τον οποίο το έλαβαν και έχουν τη δυνατότητα να το αποπληρώσουν αλλά δεν το κάνουν, εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση.

Δύσκολο το 2018

Με βάση όσα συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο του τρίτου προγράμματος-Μνημονίου, ανοίγει ο δρόμος για τη μαζική εκποίηση ακινήτων οφειλετών που δεν εξυπηρετούν τα δάνειά τους. Το πρώτο σοκ θα το υποστεί η ελληνική κοινωνία μέχρι τα τέλη του 2016, το 2017 έχει προγραμματιστεί η επιδείνωση της κατάστασης, ενώ το 2018 οι Ευρωπαίοι εταίροι και πιστωτές θα εκτιμήσουν τη δυναμική της μείωσης των «κόκκινων» δανείων και θα πάρουν, εάν χρειαστεί, πρόσθετα μέτρα. Τα μέτρα αυτά ξεκινούν από την κλιμάκωση της εμπλοκής των ξένων funds στη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων και μπορεί να φτάσουν, εάν χρειαστεί, σε νέα ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών ή και σε παραλλαγή του bail-in που εφαρμόστηκε στην Κύπρο.

Με την καιροσκοπική λογική της κυβερνητικής ηγεσίας, το 2018 έχει μετατραπεί στον πιο δύσκολο, από οικονομική και κοινωνική άποψη, χρόνο. Θα εντατικοποιηθεί η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων, θα αυξηθούν οι πλειστηριασμοί των ακινήτων, θα περικοπούν οι κύριες συντάξεις που έχουν ήδη δοθεί, θα κάνει το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα άλμα στο 3,5% του ΑΕΠ και θα ενεργοποιηθεί -εάν υπάρξουν μεγάλες δημοσιονομικές αστοχίες- ο πολυσυζητημένος κόφτης.

Η κυβέρνηση Τσίπρα υπέγραψε ένα εμπροσθοβαρές τρίτο πρόγραμμα-Μνημόνιο, φρόντισε όμως να σπρώξει τα πιο δυσάρεστα μέτρα προς το 2018, σε μια προσπάθεια να σταθεροποιηθεί στην εξουσία το 2016 και το 2017.
Με τον τρόπο πάντως που διαχειρίζεται τα «κόκκινα» δάνεια και τους πλειστηριασμούς των ακινήτων προκαλεί νέα ρήγματα στην κοινωνική συνοχή και ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες επιτυχούς εφαρμογής της στρατηγικής της.

Ο Γιώργος Κύρτσος είναι Ευρωβουλευτής της Ν.Δ.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής