Γράφει ο Γιώργος Μιχαηλίδης*

Φαντάζεσαι μία εποχή δίχως social media, δίχως τηλεοράσεις, δίχως ενημέρωση και δίχως καμμία απολύτως δομή ενημέρωσης; Κάπως έτσι ήταν η Ελλάδα όταν ξέσπασε η Επανάσταση κατά του τουρκικού ζυγού.

Στα χρόνια εκείνα που η ενημέρωση δεν ήταν όχι μόνο εύκολο να διαδοθεί αλλά και να αποκτήσει σάρκα και οστά, ο πατέρας της ελληνικής δημοσιογραφίας, Θεόκλητος Φαρμακίδης ηγείται μίας προσπάθειας με το όνομα «Σάλπιγξ Ελληνική». Την αρχή έκανε ο Δημήτριος Υψηλάντης που έφερε στην Ελλάδα το πρώτο μικρό Τυπογραφείο από την Τεργέστη και το εγκατέστησε στην Καλαμάτα. Το έργο αυτού και του Φαρμακίδη, δύσκολο, καθώς απευθυνόταν σε μία μικρή ομάδα ανθρώπων στον ελλαδικό χώρο: σε αυτούς που ήξεραν ανάγνωση.

Η εφημερίδα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά την 1η Αυγούστου του 1821 και αποτέλεσε το έναυσμα μίας πορείας προς την διάδοση της πληροφορίας αλλά κυρίως για την εποχή εκείνη, διάδοση του επαναστατικού λόγου με σκοπό την ενημέρωση των Ελλήνων τα δύσκολα χρόνια της Επανάστασης.

Στο πρώτο του άρθρο στην Ελληνική Σάλπιγγα, ο Θεόκλητος Φαρμακίδης σημειώνει: «Εις τας παρούσας περιστάσεις της Ελλάδος, ότε το ελληνικόν γένος, μη υπομένον τον βαρύν της τυραννίας ζυγόν, τον οποίον έφερεν αναξίως αιώνας ολοκλήρους, απεφάσισεν υπό την προστασία της Θείας Προνοίας, να πιάση τα όπλα, διά να αναλάβη την οποίαν απώλεσεν αυτονομίαν, είναι αναγκαιοτάτη εφημερίς εις την Ελλάδα εκδιδομένη».

Στο πρώτο φύλλο της εφημερίδας μεταξύ άλλων δημοσιεύθηκε και η Προκήρυξη του Αλέξανδρου Υψηλάντη της 24ης Φεβρουαρίου του 1821, που είχε απευθύνει από το Ιάσιο για την επανάσταση στην Μολδοβλαχία.

Το δεύτερο φύλλο φιλοξένησε επίσης μία έκκληση του Υψηλάντη προς τους κατοίκους της Λειβαδιάς. Στις παραινέσεις αυτές ο πρίγκιπας καλούσε τους Έλληνες να βρίσκονται σε πολεμική εγρήγορση, να βρίσκονται σε ομόνοια, αλλά και να μην κακοποιούν άοπλους Τούρκους.

Στο τρίτο και τελευταίο φύλλο, καταχωρήθηκε η έκκληση του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και της Μεσσηνιακής Συγκλήτου, κατά την οποία γινόταν γνωστό προς όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές Αυλές πως το γένος των Ελλήνων έπιασε τα όπλα και ξεσηκώθηκε για την ελευθερία του.

Παρά τον «αγωνιστικό» χαρακτήρα της εφημερίδας, ο βίος της θα είναι βραχύς καθώς θα σταματήσει την κυκλοφορία της μετά από το τρίτο φύλλο. Ο ίδιος ο Φαρμακίδης τόνισε πως δεν επρόκειτο να αντέξει τις συνεχόμενες επεμβάσεις προληπτικής δημοσιογραφίας. «Δεν ενέδωσα εις το δεσποτικόν μέτρον της προεξετάσεως» είχε πει.

Τα τρία φύλλα της εφημερίδας φυλάσσονται σήμερα στην Βιβλιοθήκη της Βουλής.

Ο Θεόκλητος Φαρμακίδης θεωρείται ο «πατέρας» της ελληνικής δημοσιογραφίας. Γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου του 1784 και πέθανε στην Αθήνα στις 26 Απριλίου του 1860. Ήταν διδάσκαλος του Γένους, αγωνιστής της Επανάστασης, κληρικός και από τους κορυφαίους Έλληνες διαφωτιστές.

*Ο Γιώργος Μιχαηλίδης  είναι διευθυντής του EleftherosTypos.gr

Ακολούθησέ τον στο Facebook και στο Twitter