Γράφει ο Μιχάλης Μαριόρας*

Προβλέπεται η θέσπιση του δικαιώματος επιλογής των Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης μεταξύ Αστικού Δικαίου και Σαρία με προβάδισμα του πρώτου, ενώ για την προσφυγή στον μουφτή θα πρέπει να συμφωνούν εγγράφως όλοι οι ενδιαφερόμενοι.

Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για ένα πουκάμισο αδειανό, καθώς ήδη οι Ελληνες μουσουλμάνοι της Θράκης είχαν δικαίωμα να επιλέξουν το Αστικό Δίκαιο για τη ρύθμιση των οικογενειακών και κληρονομικών θεμάτων τους. Αλλωστε, αυτό αποδεικνύεται περίτρανα από πληθώρα διαθηκών που έχουν συναφθεί στα συμβολαιογραφεία της Θράκης, υποδηλώνοντας τη σιωπηρή απομάκρυνση των μουσουλμάνων από το έθιμο. Οι Ελληνες μουσουλμάνοι της Θράκης έχουν επιδείξει διαχρονικά θαυμαστή ωριμότητα προσπαθώντας να ισορροπήσουν μεταξύ διάφορων σκοπέλων με την προσαρμογή πολλών ζητημάτων της οικογενειακής ζωής τους στις ρυθμίσεις που προβλέπει και προσφέρει η τακτική Δικαιοσύνη χωρίς ιδιαίτερες τυμπανοκρουσίες.

Το μεγάλο διακύβευμα σχετικά με τη Σαρία είναι αν θα αφαιρεθούν οι δικαιοδοτικές αρμοδιότητες του μουφτή διατηρώντας μόνο τις θρησκευτικές ή αν θα συνεχίσει να ασκεί δικαιοπραξίες παράλληλα με τα θρησκευτικά καθήκοντά του. Εάν αφαιρεθούν, τότε αυτομάτως θα μπορεί να εκλέγεται, καθώς δεν θα διορίζεται πια από την ελληνική Πολιτεία ως Δημόσια Αρχή. Στην περίπτωση αυτή, είναι πολύ πιθανό ότι θα εκφράζει και πολιτικό λόγο ως εκλεγμένος θρησκευτικός ηγέτης από μικρή ή ευρεία δεξαμενή ψηφοφόρων. Δεν πρέπει, βέβαια, να διαφεύγει της προσοχής το γεγονός ότι πουθενά στον ισλαμικό κόσμο δεν εκλέγεται ο μουφτής, αλλά πάντοτε, ακόμη και στην Τουρκία, διορίζεται από την ανώτατη διοικητική αρχή κάθε τόπου.

Το προτεινόμενο σχέδιο νόμου δεν προσφέρει απολύτως τίποτα επί της ουσίας του ζητήματος, καθώς τα προβλεπόμενα οφέλη του ήδη ήταν στη διάθεση των Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης. Επίσης, δεν θα λύσει οριστικά και τελεσίδικα το διαφαινόμενο πρόβλημα από μια πιθανή καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την Ελλάδα ως προς τις παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων από την εφαρμογή της Σαρία στη Θράκη.

Ωστόσο, προκύπτει μια μεγάλη ευκαιρία με αφορμή τις εξελίξεις για τη Σαρία γενικότερα για τη Θράκη: η σύσταση μιας διακομματικής επιτροπής με διευρυμένες αρμοδιότητες μόνιμου χαρακτήρα για τη συγκεκριμένη περιοχή και τις διάφορες ανάγκες της. Κατά την άποψή μας, μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί ικανοποιητικά τόσο το εθνικό συμφέρον όσο και η προστασία της θρησκευτικής-πολιτισμικής διαφορετικότητας των Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης. Η περίπτωση της Θράκης εμφανίζει αναμφισβήτητα σημαντικές ιδιαιτερότητες. Συγχρόνως, είναι χαρακτηριστική της μακρόχρονης συμβίωσης χριστιανών και μουσουλμάνων σε ευρωπαϊκό έδαφος. Για αυτόν το λόγο μπορεί να λειτουργήσει ως θετικό μοντέλο για τη συνύπαρξη μουσουλμανικών και ευρωπαϊκών πληθυσμών στον ίδιο χώρο.

*Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας Θρησκευμάτων Τμήμα Θεολογίας, ΕΚΠΑ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου