Πρόκειται κυρίως για αλλαγές στις διατάξεις για τον υπολογισμό των φόρων επί των εισοδημάτων, όπως η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, η μερική απαλλαγή από τη φορολόγηση με αντικειμενικά κριτήρια και για επιχειρήσεις που εδρεύουν σε οικισμούς δημοτικών κοινοτήτων με πληθυσμό από 501 έως 1.500 κατοίκους και η διόρθωση του τρόπου υπολογισμού του τεκμαρτού εισοδήματος για επιχειρήσεις που απασχολούν προσωπικό με μισθούς υψηλότερους του κατώτατου.

Στα σημεία που πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα περιλαμβάνονται επίσης οι προϋποθέσεις για την αμφισβήτηση του τεκμαρτού εισοδήματος και οι εξαιρέσεις και μερικές απαλλαγές από τη φορολόγηση με αντικειμενικά κριτήρια.

Σύμφωνα, ειδικότερα, με την υπ’ αριθμόν Α.1032/27-2-2025 απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ Γ. Πιτσιλή, οι ασκούντες ατομικές επιχειρήσεις-αυτοαπασχολούμενοι πρέπει να προσέξουν ιδιαίτερα τα παρακάτω 12 σημεία κατά τη συμπλήρωση και υποβολή των φετινών δηλώσεων:

1) Το ποσό του τεκμαρτού εισοδήματος που θα προσδιοριστεί, για κάθε αυτοαπασχολούμενο, με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης του ν. 5073/2023 (το «ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας») θα είναι προσυμπληρωμένο από την ΑΑΔΕ στους κωδικούς 405-406 του πίνακα 4Γ2 όπου δηλώνονται τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα. Αν ο φορολογούμενος κλικάρει πάνω στο προσυμπληρωμένο ποσό, θα αναρτηθεί στην οθόνη του υπολογιστή του ένας αναλυτικός πίνακας στον οποίο θα εμφανίζονται αναλυτικά οι υπολογισμοί της ΑΑΔΕ για τον προσδιορισμό του τεκμαρτού εισοδήματος.

2) Η προσαύξηση του ετήσιου κατώτατου μισθού κατά 10% για κάθε τριετία λειτουργίας ατομικής επιχείρησης πέραν των δύο πρώτων τριετιών λειτουργίας υπολογίζεται επί του ποσού της προηγούμενης τριετίας όπως αυτό έχει διαμορφωθεί κατά περίπτωση μετά την εφαρμογή των προβλεπόμενων προσαυξήσεων. Για τον υπολογισμό της προσαύξησης δεν προσμετρώνται τα διαστήματα διακοπής της επιχειρηματικής δραστηριότητας, ενώ για την ένταξη σε συγκεκριμένη τριετία απαιτείται συμπληρωμένο έτος.

3) Φέτος θα ισχύσουν βελτιωτικές αλλαγές στις διατάξεις που προβλέπουν τον προσδιορισμό των φορολογητέων εισοδημάτων των ατομικών επιχειρήσεων με βάση αντικειμενικά κριτήρια. Στόχος των βελτιώσεων αυτών είναι να μειωθεί το ύψος του ελάχιστου ποσού καθαρού φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτει για ορισμένες κατηγορίες ατομικών επιχειρήσεων και εν τέλει να ελαφρυνθούν φορολογικά. Οι αλλαγές αυτές προβλέπουν ότι:

α) H μείωση κατά 50% του ελαχίστου ποσού καθαρού εισοδήματος που ίσχυε πέρυσι για οικισμούς με πληθυσμό έως 500 κατοίκους θα ισχύσει και για οικισμούς που ανήκουν σε δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως 1.500 κατοίκους.

β) Σε περίπτωση κατά την οποία σε μια επιχείρηση με προσωπικό ο μέγιστος καταβαλλόμενος ετήσιος μισθός είναι υψηλότερος του ετήσιου κατώτατου μισθού του ιδιωτικού τομέα, η προσθήκη των κριτηρίων του 10% του κόστους μισθοδοσίας και του υψηλού τζίρου δεν θα γίνεται επί του μέγιστου μισθού αλλά επί του κατώτατου, με τις όποιες προσαυξήσεις λόγω τριετιών. Το άθροισμα ετήσιου κατώτατου μισθού, προσαύξησης λόγω τριετιών, 10% κόστους μισθοδοσίας και τυχόν υψηλού τζίρου θα συγκρίνεται με τον μέγιστο μισθό κι όποιο ποσό είναι το μεγαλύτερο θα λαμβάνεται υπόψη ως ελάχιστο τεκμαρτό καθαρό εισόδημα προς φορολόγηση.

4) Από φέτος, για το φορολογικό έτος 2024 προβλέπεται η κατάργηση τέλους επιτηδεύματος, για τους επιτηδευματίες και τους ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα, καθώς και για τα υποκαταστήματα που αυτοί συστήνουν. Ειδικότερα, καταργήθηκε το τέλος επιτηδεύματος των 325 ευρώ για τους επιτηδευματίες και τους ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα και των 300 ευρώ για κάθε υποκατάστημα που έχει συσταθεί από τα εν λόγω πρόσωπα, αντίστοιχα. Επίσης καταργήθηκε το τέλος επιτηδεύματος των 400-500 ευρώ και για τους εργαζομένους με μπλοκάκι.

5) Για όσους αυτοαπασχολούμενους θα δηλώσουν εισοδήματα χαμηλότερα των τεκμαρτών που θα προκύψουν με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης, η προκαταβολή φόρου εισοδήματος θα υπολογιστεί πλέον ενιαία με συντελεστή 55% επί του συνόλου του αναλογούντος φόρου εισοδήματος. Πέρυσι σε κάθε τέτοια περίπτωση αυτοαπασχολούμενου ίσχυε συντελεστής προκαταβολής φόρου 55% επί του φόρου που αναλογούσε στο δηλωθέν εισόδημα και συντελεστής προκαταβολής 27,5% (μειωμένος κατά 50%) επί της επιπλέον διαφοράς φόρου που προέκυπτε λόγω προσδιορισμού του τεκμαρτού εισοδήματος σε επίπεδο υψηλότερο του δηλωθέντος.

6) Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος θέλει να αμφισβητήσει το τεκμαρτό εισόδημα, που θα τού έχει προσδιορίσει η ΑΑΔΕ με βάση τα νέα αντικειμενικά κριτήρια, όχι για λόγους ανωτέρας βίας ή για άλλους αντικειμενικούς λόγους, αλλά επειδή θεωρεί ότι το δηλούμενο εισόδημά του είναι το πραγματικό, θα πρέπει να ζητήσει τη διενέργεια φορολογικού ελέγχου για να αποδείξει τον ισχυρισμό του. Το αίτημα για φορολογικό έλεγχο θα ενεργοποιείται εφόσον ο φορολογούμενος επιλέξει έναν από τους νέους κωδικούς 443-444 του πίνακα 4Γ2. Μετά την υποβολή της δήλωσης θα εκδίδεται, κανονικά, το εκκαθαριστικό σημείωμα αυτόματα με τον φόρο υπολογισμένο επί του τεκμαρτού εισοδήματος.

Ο φορολογούμενος υποχρεούται το αργότερο εντός προθεσμίας 60 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, δηλαδή το αργότερο μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου να συμπληρώσει ηλεκτρονικά το ερωτηματολόγιο που θα του έχει κοινοποιήσει η αρμόδια ελεγκτική φορολογική αρχή σε σχετική πλατφόρμα της ΑΑΔΕ προκειμένου να διενεργηθεί ο έλεγχος, ο οποίος θα μπορεί να διαρκέσει έως και 12 μήνες.

Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου -είτε έχει αποδειχθεί ότι είναι βάσιμοι οι ισχυρισμοί του φορολογούμενου είτε δεν έχουν επαληθευτεί οι ισχυρισμοί του φορολογούμενου και το εισόδημα έχει προσδιοριστεί είτε στο ύψος του τεκμαρτού είτε ακόμη πιο πάνω από το τεκμαρτό- θα εκδίδεται από την υπηρεσία που θα έχει διενεργήσει τον έλεγχο, νέο διορθωτικό εκκαθαριστικό σημείωμα που θα προσδιορίζει το ύψος του φόρου εισοδήματος σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ελέγχου.

 Σε ποιες περιπτώσεις υπάρχουν μερικές απαλλαγές και πλήρεις εξαιρέσεις

7) Το τεκμαρτό ποσό εισοδήματος που προκύπτει από τα νέα αντικειμενικά κριτήρια φορολόγησης μειώνεται κατά το ήμισυ (1/2) για υπόχρεους που είναι πολύτεκνοι, για υπόχρεους που παρουσιάζουν αναπηρία ίση ή μεγαλύτερη του 67%, για γονείς μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα και για γονείς με τέκνα με ποσοστό νοητικής ή σωματικής αναπηρίας τουλάχιστον 67%, εφόσον είναι άγαμα, διαζευγμένα ή σε χηρεία που θεωρούνται εξαρτώμενα, για εκμεταλλευτές Επιβατηγών Δημόσιας Χρήσης οχημάτων (ΤΑΞΙ) με ποσοστό ιδιοκτησίας επί του οχήματος που δεν υπερβαίνει το 25% και για υπόχρεους που ασκούν τη δραστηριότητά τους και έχουν την κύρια κατοικία τους σε οικισμούς με πληθυσμό μικρότερο των 500 κατοίκων ή σε νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων (άρθρο 28Γ ΚΦΕ).

8) Στον πίνακα 2 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης περιλαμβάνονται οι κωδικοί 045-046, δίπλα από τους οποίους υπάρχει το ερώτημα: «Εμπίπτετε στις διατάξεις των περ. β ή δ της παρ. 6 του άρθρου 28Α ΚΦΕ και εξαιρείστε από την εφαρμογή του ελάχιστου καθαρού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα ή εμπίπτετε στην παρ. 7 του άρθρου 28Α ΚΦΕ;». Αν ο φορολογούμενος κλικάρει πάνω στον κάθε έναν από τους κωδικούς αυτούς, αναδύεται αναλυτικός πίνακας στον οποίο μπορεί να επιλέξει σε ποια περίπτωση εξαίρεσης από τα αντικειμενικά κριτήρια ή μείωσης του τεκμαρτού εισοδήματος εντάσσεται: εάν είναι εργαζόμενος με μπλοκάκι (έχει έδρα την κατοικία του, αμείβεται τακτικά ανά μήνα με δελτίο παροχής υπηρεσιών από έναν έως τρεις εργοδότες ή κατά το 75% των αμοιβών του από έναν εργοδότη και συνολικά από περισσότερους των τριών, χωρίς, σε κάθε περίπτωση, να έχει και εισοδήματα από μισθούς), εάν είναι ασφαλιστικός διαμεσολαβητής που έχει συμβληθεί με έως 2 ασφαλιστικές επιχειρήσεις, εάν έχει καφενείο σε οικισμό κάτω των 1.500 κατοίκων, εάν άσκησε επιχειρηματική δραστηριότητα για περιορισμένο χρονικό διάστημα μέσα στο 2024, βάσει νομοθετικής ή κανονιστικής ρύθμισης (παρ. 7 αρθρ.28Α) κ.ά.

9) Στον πίνακα 2 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης περιλαμβάνονται οι κωδικοί 047-048, δίπλα από τους οποίους υπάρχει το ερώτημα: «Εμπίπτετε στην παρ. 2 ή/και στην παρ. 3 του άρθρου 28Γ ΚΦΕ και δικαιούστε μείωση του ελάχιστου καθαρού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα;».

Οι κωδικοί αυτοί συμπληρώνονται από κάθε φορολογούμενο που δικαιούται να λάβει την προβλεπόμενη κατά το ήμισυ μείωση του ελαχίστου τεκμαρτού ποσού καθαρού εισοδήματος.

Πατώντας σε κάθε έναν από τους κωδικούς αυτούς εμφανίζεται νέος αναλυτικός πίνακας όπου ο φορολογούμενος μπορεί να επιλέξει σε ποια ακριβώς περίπτωση υπάγεται, αν δηλαδή είναι πολύτεκνος ή εκμεταλλεύεται ταξί με ποσοστό ιδιοκτησίας μέχρι 25%, αν έχει επαγγελματική έδρα και κύρια κατοικία σε οικισμό με πληθυσμό μικρότερο των 1.500 κατοίκων ή σε νησιά με πληθυσμό μικρότερο των 3.100 κατοίκων.

10) Σε ορισμένες από τις παραπάνω περιπτώσεις ολικών ή μερικών εξαιρέσεων απαιτείται η υποβολή στην αρμόδια φορολογική αρχή και ο έλεγχος συγκεκριμένων δικαιολογητικών. Τα δικαιολογητικά αυτά είναι τα κατωτέρω:

– Αναφορά σε νομοθετική ή κανονιστική ρύθμιση από την οποία να προκύπτει ο περιορισμός της άσκησης της επιχειρηματικής δραστηριότητας του υπόχρεου (π.χ. αναφορά σε απόφαση δημοσίου οργάνου για την αναστολή της λειτουργίας της επιχείρησης για λόγους φοροδιαφυγής).

– Πιστοποιητικό απόδειξης ιδιότητας πολύτεκνου ως γονέα ή απορφανισθέντος τέκνου .

– Πιστοποιητικό απόδειξης ιδιότητας γονέα μονογονεϊκής οικογένειας με ανήλικα τέκνα

– Αδεια κυκλοφορίας για το ποσοστό ιδιοκτησίας των εκμεταλλευτών ταξί.

Η εκκαθάριση των δηλώσεων των παραπάνω περιπτώσεων θα ολοκληρώνεται κατόπιν ελέγχου των δικαιολογητικών στην αρμόδια για την παραλαβή της δήλωσης υπηρεσία.

11) Από το τεκμαρτό εισόδημα που προσδιορίζεται με βάση τα αντικειμενικά κριτήρια αφαιρούνται όλα τα άλλα εισοδήματα που έχει ο φορολογούμενος, φορολογητέα και απαλλασσόμενα, εφόσον προέρχονται από μισθωτή εργασία, συντάξεις ή και από αγροτική δραστηριότητα.

12) Τα αντικειμενικά κριτήρια δεν εφαρμόζονται για τα τρία πρώτα έτη από την πρώτη έναρξη της άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας του φορολογούμενου με ατομική επιχείρηση. Για το τέταρτο έτος από την πρώτη έναρξη της άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας, το όποιο τεκμαρτό εισόδημα προκύπτει μειώνεται κατά 67%. Για το πέμπτο έτος από την πρώτη έναρξη της άσκησης της επαγγελματικής δραστηριότητας το τεκμαρτό ποσό μειώνεται κατά 33%.

Για την εξεύρεση των παραπάνω χρονικών διαστημάτων λαμβάνεται υπόψη η πρώτη έναρξη, ανεξαρτήτως δραστηριότητας και δεν προσμετρώνται τα διαστήματα διακοπής.

Περιπτώσεις ατομικών επιχειρήσεων με δηλωθείσα αδράνεια στο μητρώο αντιμετωπίζονται όπως οι επιχειρήσεις που έχουν προβεί σε διακοπή εργασιών.