Γράφει ο Κωνσταντίνος Εμ. Χαλιορής*

Δοθείσης της ευκαιρίας του καλού καιρού και συνάμα αποδεχόμενος της πρόσκληση καλού μου φίλου να συμμετάσχω στην συγκομιδή κάστανου, πήραμε τα βουνά. Καταλήξαμε σε ορεινό χωριό στο νομό Φωκίδας, με τα Βαρδούσια όρη να δεσπόζουν περήφανα απέναντί μας. Μετά από μία κουραστική ημέρα μαζεύοντας κάστανα και με τα χέρια μας τρυπημένα, παρά το γεγονός ότι φορούσαμε ειδικά γάντια, καταλήξαμε το βράδυ στο καφενείο του χωριού όπως όλοι οι ντόπιοι φυσικά.

Με ανοιχτή την τηλεόραση του καφενείου στην ώρα τον ειδήσεων, δεν ήθελε και πολύ για να ξεκινήσει η κουβέντα γύρω από την πολιτική. Όπως και οι παλιοί εκλογολόγοι έλεγαν, ο παλμός του καφενείου δίνει αποτελέσματα εκλογών. Δεν θα σταθώ στο πρώτο μισό μίας συνολικά τρίωρης συζήτησης με τους κατοίκους του όμορφου ορεινού χωριού, όπου η επί της ουσίας αντιπαράθεση τους είχε κομματικές προεκτάσεις. Θα σταθώ στο δεύτερο μισό όμως, που το θέμα της συζήτησης ήταν η προσπάθεια ερμηνείας του ενεργού πολίτη.

«Ενεργός Πολίτης θα πει να πηγαίνεις στο γραφείο του Δημάρχου και να απαιτείς με πυγμή και τσαμπουκά το καλό του χωριού σου», είπε ο πρώτος. « Κάνεις λάθος, του απαντά ο διπλανός του. Ενεργός πολίτης είναι αυτός που συμμετέχει σε πορείες και διαδηλώσεις ενάντια στην εξουσία και το κατεστημένο. Ανεβαίνει στα κάγκελα υπουργείων και φωνάζει δυνατά από την ντουντούκα».

«Δεν ξέρετε που πάνε τα τέσσερα, απαντά ο απέναντι. Ενεργός πολίτης είναι αυτός που ενημερώνεται συνεχώς, διαβάζει για της εγχώριες και διεθνείς εξελίξεις, με αποτέλεσμα να μην πιάνεται κοροΐδο από τον εκάστοτε λαϊκιστή πολιτικό καθότι θα καταλαβαίνει εάν αυτό που του τάζει είναι εφικτό ή τουφεκιά στον αέρα!» «Βρε παιδία καταλήγει ο επόμενος, ενεργός πολίτης είναι όλα αυτά που είπατε μαζί, τι να λέμε τώρα». Και κάπως έτσι η κουβέντα τράβηξε για περίπου μιάμιση ώρα ακόμα, με τα τσίπουρα και τα ψητά κάστανα να μας κρατούν συντροφιά.

Ο προβληματισμός που θα μοιραστώ μαζί σας, γυρίζει στο μυαλό μου από εκείνη την στιγμή και μετά. Αναρωτιέμαι γιατί κανένας από τους παρευρισκόμενους στο γραφικό καφενείο το Σαββατόβραδό που πέρασε, δεν εξέφρασε την άποψη ότι ο ορισμός του ενεργού πολίτη είναι αυτός που τον θέλει να συμμετέχει στα κοινά. Παρά το ξεκάθαρο μήνυμα της εποχής για ανανέωση, ουδείς από τους παρευρισκόμενους προσφέρθηκε να εμπλέξει εαυτόν στην άσκηση πολιτικής.

Διαφαίνεται ότι οι πολίτες έχουν πάψει να θέλουν να συμμετέχουν στα κοινά. Σήμερα, ακόμα και πολιτιστικοί σύλλογοι δυσκολεύονται να συγκροτήσουν διοικητικό συμβούλιο. Πόσο μάλλον να στελεχωθούν όργανα τοπικής αυτοδιοίκησης ή και κάτι παραπάνω. Γινετέ σαφές ότι έχει επέλθει πλήρης απαξίωση των συλλογικών οργάνων και θεσμών. Σαν αποτέλεσμα των παραπάνω οι πολίτες αρέσκονται μόνο στην κριτική διάθεση από την ασφάλεια της πολυθρόνας. Πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η σημερινή αντίδραση τους στην παρουσιαζόμενη ως «τελευταία ελπίδα της πρώτης φοράς αριστεράς». Παρά την αποδεδειγμένη πλέον εξαπάτηση τους από άκρατους λαϊκιστές της εποχής, η αντίδραση τους περιορίζεται σε κουβέντες στο καφενείο και σε κλειστά σαλόνια.

Ο βασικός λόγος που μας πήρε όλους η κατηφόρα είναι διότι κάποιοι φρόντισαν να περάσουν το μήνυμα σε μεγάλη μερίδα πολιτών διαχρονικά, ότι ενεργός πολίτης είναι αυτός που φωνάζει δυνατά, χτυπάει τα χέρια του στο τραπέζι, συνδικαλίζεται εκπροσωπώντας ένα πολιτικό κόμμα ή κάνει καταλήψεις με αιτήματα την στρογγυλή τυρόπιτα (αξέχαστο αίτημα από τα χρόνια του λυκείου). Ας πάψουμε λοιπόν να αναρωτιόμαστε γιατί μερίδα του ελληνικού κοινοβουλίου, δημοτικών ή περιφερειακών συμβουλίων απαρτίζονται από ανθρώπους που έχουν θέσει τον πήχη χαμηλά. Και όσοι ξεχωρίζουν είτε στην βουλή, είτε σε δημοτικά η περιφερειακά συμβούλια αποτελούν μειοψηφία που απογοητεύεται μέρα με την μέρα περισσότερο καθότι καλούνται να συνυπάρξουν με όλους τους άλλους. Όπως ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Πλάτωνας είπε πολύ σωστά, «Μία από τις τιμωρίες που δεν καταδέχεσαι να ασχοληθείς με τα κοινά, είναι να σε κυβερνούν οι κατώτεροι σου».

Το σύστημα θέλει ανανέωση από την βάση μέχρι και την κορυφή. Προφανώς η δράση των πολιτών είναι αναγκαία σε όλες τις εκφάνσεις του συλλογικού βίου. Η συμμετοχή τους στα κοινά κρίνεται πλέον κάτι παραπάνω από αναγκαία. “Μπορούμε και καλύτερα” είναι το σύνθημα, ξεκινώντας από τον διαχειριστή της πολυκατοικίας, την γειτονιά, την πόλη, την περιφέρεια, την χώρα. Θυμίζω ότι σε παλαιότερο άρθρο μου εξέφρασα την άποψη ότι η αναβάθμιση του πολιτικού προσωπικού της χώρας μας ταυτίζεται άμεσα με την ενεργοποίηση και συμμετοχή στα κοινά πολιτών με πνευματική καλλιέργεια, βαθιά μόρφωση και σύγχρονο τρόπο σκέψης. Σας διαβεβαιώ ότι όσοι ανακατευτείτε με τα κοινά θα συναντήσετε την μερίδα των ανθρώπων που ευελπιστούν σε συνεργασία με όλους εσάς που διαθέτετε αρχές και φιλότιμο, όπως αυτοί.

Και για να μην φανεί ότι μεροληπτώ υπέρ των νέων ανθρώπων σε ηλικία, δηλώνω μετά λόγου γνώσεως ότι η ανανέωση δεν έχει ηλικιακό προσανατολισμό. Έχει καθαρά αξιακό και ηθικό.

*Κωνσταντίνος Εμ. Χαλιορής
Οικονομολόγος-Επιχειρηματίας
Πολιτευτής Νέας Δημοκρατίας Ν.Φωκίδας