«Τα τελευταία 2,5 χρόνια λόγω του κορονοϊού ο κλάδος στενάζει. Ο κόσμος δεν ψώνιζε με αποτέλεσμα να υπάρχει υπερπροσφορά στην αγορά και χαμηλή ζήτηση, οδηγώντας τις τιμές στα Τάρταρα, ενώ η μόνη ενίσχυση που λάβαμε ήταν 500 ευρώ. Οι περισσότεροι καλύπταμε από την τσέπη μας τα έξοδα, ενώ αρκετοί αναγκάστηκαν να πετάξουν τη σοδειά τους», σημειώνει στον «Αγροτικό Τύπο» o πρόεδρος του Συνεταιρισμού Παραγωγών Κηπευτικών Κουντούρας Χανίων και παραγωγός θερμοκηπιακής ντομάτας, Γιώργος Χαλκιάς.

Ενα ακόμα «αγκάθι» για τον κλάδο είναι, σύμφωνα με τον ίδιο, και η αύξηση της φορολόγησης επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, η οποία γονάτισε τους παραγωγούς και τους έστρεψε σε εμπόρους που αγοράζουν χωρίς τιμολόγια, με αποτέλεσμα να χάνουν και οι νόμιμοι από την τιμή. «Πάγιο αίτημά μας είναι η μείωση του ΦΠΑ και οι εντατικοί έλεγχοι στην αγορά», επισημαίνει ο κ. Χαλκιάς.

Σε ό,τι αφορά στο κόστος παραγωγής, εξηγεί ότι την τελευταία διετία έχει εκτοξευθεί από τα 3.000 ευρώ ανά στρέμμα στα 6.000 ευρώ, ενώ η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από τον περασμένο Σεπτέμβριο λόγω της αύξησης της τιμής της ενέργειας, των λιπασμάτων, των υλικών συσκευασίας κ.λπ. «Πριν ακόμα από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι γεωπόνοι μάς έλεγαν να αγοράσουμε λιπάσματα γιατί έβλεπαν τις αυξήσεις που έρχονταν. Το λίπασμα που χρησιμοποιούμε στις καλλιέργειές μας πωλείται στη διπλάσια τιμή, ενώ και τα χαρτοκιβώτια είναι στα ύψη. Πολλοί δεν παίρνουν πια εργάτες, γιατί δεν μπορούν να τους πληρώσουν», τονίζει ο πρόεδρος του συνεταιρισμού.

Από την πλευρά του, ο ειδικός σύμβουλος του Συνδέσμου Ελληνικών Επιχειρήσεων Εξαγωγής, Διακίνησης Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών INCOFRUIT HELLAS, Γιώργος Πολυχρονάκης, υπογραμμίζει ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επιδεινώσει τις αυξήσεις του κόστους και έχει ήδη δημιουργήσει μια κατάσταση υπερπροσφοράς με πτώση των τιμών στην κατανάλωση της Ε.Ε.

Αντίστοιχα, σημαντικά αυξημένη είναι και η τιμή της ντομάτας, καθώς φέτος λόγω της βαρυχειμωνιάς είναι σε έλλειψη. Ενδεικτικά, η ντομάτα φεύγει από τον παραγωγό γύρω στο 1-1,10 ευρώ και φτάνει στον καταναλωτή στα 1,80 ευρώ, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις πωλείται ακόμα και πάνω από 2 ευρώ.

Σχετικά με την εγχώρια παραγωγή επιτραπέζιας ντομάτας, αυτή υπολογίζεται στους 500.000 τόνους, εκ των οποίων μόλις το 1/3 κατευθύνεται στην εγχώρια αγορά και οι υπόλοιπες ποσότητες εξάγονται στις ευρωπαϊκές αγορές. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, ο οι Ελληνες δεν έχουν λεφτά να ψωνίσουν και περιορίζονται στην αγορά 1-2 ντοματών κάθε φορά. Οπότε αναγκάζονται να τις εξαγάγουν στο εξωτερικό, σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Βουλγαρία, η Πολωνία, η Γερμανία, η Τσεχία, η Ουγγαρία κ.λπ.

Σύμφωνα με στοιχεία του INCOFRUIT HELLAS, το 2021 για νωπή κατανάλωση παρήχθησαν 452.188 τόνοι έναντι 536.475 τόνων το 2020.

Βασικοί ανταγωνιστές της χώρας μας στην παραγωγή ντομάτας είναι η Τουρκία, η Ισπανία και η Ιταλία.

Εξαγωγές

Με βάση την ανάλυση των στοιχείων εισαγωγών – εξαγωγών του INCOFRUIT HELLAS, από τις αρχές Ιουλίου που αρχίζει η προσφορά να είναι χαμηλή από τις θερμοκηπιακές μονάδες, η ζήτηση που αυξάνει καλύπτεται από εισαγωγές, ενώ η κατανάλωση τροφοδοτείται από παραγωγή υπαίθριας τομάτας μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου.

Η χώρα μας το 2021 εξήγαγε 38.819 τόνους επιτραπέζιας ντομάτας αξίας 12,33 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας άνοδο της τάξεως του 13,5% σε αξία έναντι του 2020 και εισήγαγε 19.648 τόνους αξίας 19,1 εκατ. ευρώ (αύξηση 45,1% σε αξία).

«Το κύριο μέρος των εισαγωγών πραγματοποιήθηκε το β’ εξάμηνο του 2021, με αποκορύφωμα τον Αύγουστο. Παρατηρείται το φαινόμενο της μη επάρκειας της παραγωγής μας κατά την περίοδο της μέγιστης ζήτησης προς κατανάλωση στην εγχώρια αγορά με συνέπεια την αθρόα εισαγωγή ντοματών», τονίζει o κ. Πολυχρονάκης.

Σε ό,τι αφορά στη φετινή χρονιά, οι εξαγωγές ντομάτας μέχρι τις 20/4/2022 με βάση προσωρινά στοιχεία αναγγελιών ανήλθαν σε 15.101 τόνους έναντι 17.744 τόνων το αντίστοιχο διάστημα του 2021, παρουσιάζοντας μια μείωση 14,9%.

Από αυτές, η Βουλγαρία αντιπροσωπεύει το 81% των συνολικώς εξαχθεισών ποσοτήτων και η Ρουμανία το 6,7%. Η μέση τιμή πώλησης διαμορφώθηκε σε 0,213 ευρώ/κιλό και 0,419 ευρώ/κιλό αντίστοιχα, ενώ στις εξαγωγές προς άλλες χώρες η μέση τιμή πώλησής τους ήταν 0,955 ευρώ/κιλό.

«Από την ανάλυση των παραπάνω στοιχείων προκύπτει ότι υπάρχει μεγάλη διακίνηση προϊόντων χωρίς προστιθέμενη αξία (είτε ατυποποίητων είτε υποτιμολογημένων ποιοτικά ή τιμολογιακά) που θα πρέπει να ερευνηθεί αρμοδίως, αλλά κυρίως μη προσαρμογή της παραγωγής μας στις απαιτήσεις των καταναλωτών στην Κεντροδυτική Ευρώπη», επισημαίνει ο ίδιος.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τον κ. Πολυχρονάκη, παρατηρείται φυγή Πακιστανών εργατών από τα θερμοκήπια και γενικότερα στη γεωργία σε συνέχεια της φυγής Αλβανών και Βούλγαρων εργατών τα τελευταία χρόνια με κίνδυνο να μείνουν αφύτευτα και ακαλλιέργητα τα θερμοκήπια, καθώς και άλλα οπωροκηπευτικά.