Βασικοί άξονες πάνω στους οποίους θα κινηθεί η νέα ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του αγροτικού κόσμου προς τις τράπεζες είναι η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, η μείωση επιτοκίων και διαγραφή τόκων, καθώς και η απομείωση ή ακόμη και μερική ή ολική διαγραφή των δανείων. Επιπλέον, το σχέδιο περιλαμβάνει και τη δυνατότητα αναχρηματοδότησης των υφιστάμενων οφειλών, αλλά και αποδέσμευση των δεσμευμένων ακινήτων, η αξία των οποίων ξεπερνά τα 1,5 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το «κούρεμα» των δανείων θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 40%, καθώς η νέα ρύθμιση θα προβλέπει διαγραφή μερική ή ολική του κεφαλαίου, αλλά και των τόκων που έχει καταλογίσει μέχρι σήμερα ο Ειδικός Διαχειριστής PQH, ανάλογα βέβαια με την οικονομική δυνατότητα και τα περιουσιακά στοιχεία των δανειοληπτών. Μάλιστα, σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του ΥπΑΑΤ «το κούρεμα μπορεί να φτάνει ακόμα και το 80%».

Επιπλέον, θα μειωθεί σε χαμηλά επίπεδα το επιτόκιο των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο σήμερα διαμορφώνεται ακόμα και στο 12%, καθιστώντας ουσιαστικά ανέφικτη την αποπληρωμή τους. Μάλιστα, προβλέπεται για πρώτη φορά για τους «κόκκινους» δανειολήπτες, αγρότες και συνεταιρισμούς, η δυνατότητα αναχρηματοδότησης των δανείων τους. Δηλαδή θα μπορούν να λάβουν νέο δάνειο από κάποια τράπεζα για να εξοφλήσουν το παλιό, και μάλιστα με ευνοϊκότερους όρους.

Για παράδειγμα, το χρέος μεγάλου συνεταιρισμού με ληξιπρόθεσμα δάνεια ύψους 4,5 εκατ. ευρώ και τόκο 12% ανήλθε στα 20 εκατ. ευρώ. Η PQH πρότεινε διακανονισμό ρίχνοντας το ποσό στα 7 εκατ. ευρώ με 12ετή διάρκεια αποπληρωμής, ωστόσο και πάλι ο συνεταιρισμός δεν μπορούσε να ανταποκριθεί. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Εθνικής Ενωσης Συνεταιρισμών, μέχρι τώρα ο Eιδικός Διαχειριστής μπορούσε να κάνει κούρεμα στους τόκους που καταλόγιζε, ανάλογα με τις δυνατότητες του κάθε αγρότη ή συνεταιρισμού. Για παράδειγμα, σε «πεθαμένους» συνεταιρισμούς μπορεί να διέγραφε ακόμα και το 100% των τόκων, ενώ αν ήταν πιο υγιής και είχε κερδοφορία, διέγραφε μικρότερο μέρος των τόκων, καθώς είχε ελπίδες να λάβει κάποια χρήματα. Με τη νέα ρύθμιση θα υπάρχει η δυνατότητα πλήρους διαγραφής των τόκων και κουρέματος 50% του κεφαλαίου, ρίχνοντας το ύψος του δάνειου που θα τεθεί σε ρύθμιση στα 2,3 εκατ. ευρώ, ενώ θα έχει και τη δυνατότητα αναχρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα.

Μάλιστα, φέρεται να έχει υπάρξει συμφωνία της Τράπεζας της Ελλάδος με τον Ειδικό Διαχειριστή, ώστε να μπορεί ένα servicer να διαχειριστεί όλα τα δάνεια των αγροτών, μετά από σχετική διαγωνιστική διαδικασία.

Σε ό,τι αφορά στον χρόνο αποπληρωμής των δανείων, σύμφωνα με πληροφορίες, ενώ αρχικά σχεδιαζόταν η επέκτασή του από τα 10 έτη στα 20-25 έτη, υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου υπογραμμίζει ότι τελικά δεν θα προβλέπεται συγκεκριμένο διάστημα, αλλά αυτό θα ορίζεται με βάση τις δυνατότητες του οφειλέτη. Σημειώνεται ότι με το υπάρχον σύστημα, η PQH δεν μπορεί να προχωρήσει σε ρύθμιση μεγαλύτερη των 10 ετών και σε λίγες μόνο περιπτώσεις μπορεί να φτάσει στα 12 χρόνια, κατόπιν ειδικής άδειας από την Τράπεζα της Ελλάδος.

Αποδέσμευση ακινήτων

Το σχέδιο ρύθμισης των κόκκινων αγροτικών δανείων περιλαμβάνει και την αποδέσμευση των περιουσιακών στοιχείων των συνεταιρισμών που μέχρι τώρα είναι δεσμευμένα, ώστε να διατεθούν στην παραγωγή. Με τον τρόπο αυτό, εκτιμάται ότι θα απελευθερωθεί πολύ υποθηκευμένη γη και παραγωγικές υποδομές, η αξιοποίηση των οποίων θα μπορούσε να δώσει λύση στο πρόβλημα της αποπληρωμής των κόκκινων δανείων.

Σημειώνεται ότι τα ακίνητα που είναι δεσμευμένα λόγω των κόκκινων δανείων υπολογίζονται στα 26.000 και η αξία τους αγγίζει το 1,5 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου, τα ακίνητα αυτά θα διατεθούν για μίσθωση προκειμένου να αυξηθούν οι ταμειακές ροές των συνεταιρισμών, ενώ θα υπάρξουν και καινοτόμα τραπεζικά προγράμματα όπως οι συμβολαιακές κάρτες και το κεφάλαιο κίνησης ειδικού σκοπού για να επαναλειτουργήσουν οι παραγωγικές αυτές υποδομές.

Από την πλευρά του, όπως εξηγεί στον «Αγροτικό Τύπο» εκπρόσωπος της Εθνικής Ενωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, «εδώ και 12 χρόνια αυτές οι εγκαταστάσεις ήταν μπλοκαρισμένες, υπολειτουργούσαν, πάρα πολλές είχαν λεηλατηθεί από επιτήδειους. Πολλές υποδομές χρησιμοποιούνταν χωρίς οι αρμόδιοι να πληρώνουν κανένα μίσθωμα για τη χρήση των εγκαταστάσεων και λειτουργούσαν ανταγωνιστικά όχι μόνο προς τις άλλες συνεταιριστικές οργανώσεις, αλλά και προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις. Με το νομοσχέδιο αυτό εξυγιαίνεται ένα σύστημα, το οποίο ήταν άρρωστο εξαρχής».

Η παλιά ρύθμιση

Σημειώνεται ότι η τελευταία απόπειρα ρύθμισης των κόκκινων αγροτικών δανείων έγινε το 2018, επί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και Ανεξάρτητων Ελλήνων. Τότε, η ρύθμιση έδινε τη δυνατότητα διαγραφής κεφαλαίου μέχρι του ύψους της ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη, μειωμένη μέχρι και 30% όταν υπήρχε εμπράγματη εξασφάλιση και 60% όταν ήταν χωρίς εξασφάλιση. Υπήρχαν, δε, δύο τρόποι αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων. Ο ένας αφορούσε στη ρύθμιση σε βάθος δεκαετίας σε συμπεφωνημένες δόσεις και ο άλλος στο συμβιβασμό που περιλάμβανε την εφάπαξ καταβολή του «κουρεμένου» ποσού.

Ανήσυχοι οι κτηνοτρόφοι

Την έντονη ανησυχία του για τη νέα νομοθετική ρύθμιση που προωθεί η κυβέρνηση για τα «κόκκινα» δάνεια των γεωργών και κτηνοτρόφων εκφράζει με ανακοίνωσή του ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας (ΣΕΚ). Οπως επισημαίνει, η ρύθμιση καλύπτει αποκλειστικά συγκεκριμένα δάνεια που ανήκουν σε ένα μόνο fund/διαχειριστή, αφήνοντας εκτός χιλιάδες δάνεια που βρίσκονται στα χέρια άλλων φορέων διαχείρισης.

«Η προσέγγιση αυτή δημιουργεί ανισότητες και διακρίσεις, ενώ υπονομεύει τη συνολική βιωσιμότητα του αγροτικού τομέα. Θεωρούμε απαράδεκτο να προωθείται μια ρύθμιση περιορισμένης εμβέλειας, όταν το σύνολο των αγροτών που παλεύουν να διατηρήσουν τις εκμεταλλεύσεις τους βρίσκεται σε κρίσιμη οικονομική κατάσταση. Το επάγγελμα της κτηνοτροφίας είναι εξαιρετικά κοστοβόρο και απαιτεί υψηλή χρηματοδότηση, σε συνδυασμό με το ότι οι γεωργοί και κτηνοτρόφοι δεν μπορούσαν ποτέ να λάβουν δάνειο με εγγυήσεις αέρα, όπως έκαναν διάφορες άλλες επιχειρήσεις, με λόγια μάλιστα μερικών επιχειρηματιών να έχουν ακουστεί και εντός της Βουλής σε ακροαματικές διαδικασίες, αναφέροντας πως για υποθήκη βάλανε αέρα, ενώ οι αγρότες αναγκάζονταν από τις ίδιες τράπεζες να υποθηκεύουν σπίτια και αγροκτήματα», σημειώνει στην ανακοίνωσή του ο ΣΕΚ.

Και προσθέτει ότι οι αγρότες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα αποπληρωμής των «κόκκινων» δανείων τους με βάση την τιμή αγοράς του δανείου από το fund ή τον διαχειριστή. Για παράδειγμα, εάν ένα fund ή διαχειριστής αγοράσει ένα δάνειο για 10.000 ευρώ, ο αγρότης να μπορεί να το αποπληρώσει με ένα λογικό περιθώριο 10%-20%, δηλαδή με 11.000 ή 12.000 ευρώ.

«Καλούμε την κυβέρνηση να αναθεωρήσει τη στάση της και να ακούσει τη φωνή των αγροτών, υιοθετώντας μία δίκαιη και ρεαλιστική προσέγγιση για την αντιμετώπιση του ζητήματος των «κόκκινων» δανείων. Οποιαδήποτε άλλη τακτική επιτείνει την αδικία και υπονομεύει το μέλλον του αγροτικού κόσμου, οδηγώντας σε μια κατάσταση γεωργών και κτηνοτρόφων δύο ταχυτήτων, ο αγροτικός τομέας χρειάζεται λύσεις που να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες όλων και όχι διαχωρισμό», καταλήγει ο Σύνδεσμος Ελληνικής Κτηνοτροφίας.