Η στιγμή που κάποιος ακούει ότι έχει διαγνωστεί με αυξημένο σάκχαρο και θα χρειαστεί εφεξής να κάνει κάποιες σημαντικές αλλαγές στη ζωή του, μοιάζει- τρόπον τινά- με την πρώτη μέρα στο σχολείο… Μια μέρα γεμάτη άγχος και ανασφάλεια, ιδίως μέχρι να… καταταχθεί σε κάποια «τάξη» – Διαβήτη ή Προδιαβήτη – βάσει των εργαστηριακών εξετάσεων που θα υποβληθεί. Τί όμως έχει προηγηθεί ώστε να φτάσει να χτυπήσει το «κουδούνι» του κινδύνου;

Ο διαβήτης μας προειδοποιεί χρόνια πριν τη διάγνωσή του

Ο διαβήτης θα χρειασθεί μέχρι και 10 χρόνια για να προκαλέσει συμπτώματα που θα μας οδηγήσουν σε γιατρό. Ποιες είναι, όμως, οι ενδείξεις που θα μας προκαλέσουν συναγερμό;

Ο Διαβήτης-που για τους περισσότερους ασθενείς ερμηνεύεται ως ένα «φουσκωμένο» επίπεδο σακχάρου στο αίμα- είναι βασικά μια πάθηση του μεταβολισμού των τροφών, λόγω μερικής ή πλήρους έλλειψης μίας ζωτικής σημασίας ορμόνης που παράγεται στο πάγκρεας, της Ινσουλίνης.

Ο λαός μας αποκαλεί το Ζάχαρο, «ύπουλο». Επιστημονικά ονομάζεται Σακχαρώδης Διαβήτης και πράγματι είναι μια κατάσταση κατά κάποιο τρόπο ύπουλη, διότι γηράσκει πρόωρα τα αγγεία και το σώμα μας γενικά, ενώ δεν καταλαβαίνουμε ότι πάσχουμε. Ατυχώς, για πολλά χρόνια μπορεί να ζει κάποιος καλά με τον Διαβήτη του, χωρίς σημαντικά συμπτώματα που θα τον οδηγήσουν στο να τον διαγνώσει έγκαιρα.

Οι επιπλοκές της νόσου «σφραγίζουν» την επιβεβαίωση της διάγνωσης

Δυστυχώς η κύρια αιτία που μαθαίνουμε ότι έχουμε Σακχαρώδη Διαβήτη είναι οι επιπλοκές του, συνήθως όταν μετά από έμφραγμα η εγκεφαλικό κάνουμε εξετάσεις. Σε μελέτη στις ΗΠΑ σε ασθενείς νοσηλευόμενους σε καρδιολογικές εντατικές το 40% εξ αυτών ήσαν διαβητικοί και το 30% με προ-διαβήτη, χωρίς να το γνωρίζουν.

Η γήρανση όμως των αγγείων (αθηροσκλήρωση), ξεκινά, πολύ πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων, ή και τη διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη, επομένως για να γίνει πρόληψη των δραματικών επιπλοκών του χρειάζεται έγκαιρη διάγνωση.

Οι μετρήσεις της γλυκόζης

Όλοι οι άνθρωποι έχουμε συνεχώς μια μικρή ποσότητα γλυκόζης να κυκλοφορεί στο αίμα μας, γιατί μας χρειάζεται για ενέργεια. Τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα ενός φυσιολογικού ατόμου μετά από νηστεία τουλάχιστον 8-10 ωρών (πχ το πρωί όταν ξυπνάμε), είναι χαμηλότερα από 100 mg/dl.

Η αύξηση της γλυκόζης στο αίμα είναι αναμενόμενη κατά τη λήψη τροφής. Ωστόσο σε ένα φυσιολογικό άτομο τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 140 mg/dl, 2 ώρες μετά το γεύμα.

Για τη διάγνωση του διαβήτη τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μετά από τουλάχιστον οκτάωρη νηστεία, πρέπει να υπερβαίνουν τα 126 mg/dl, ενώ 2 ώρες μετά από εξέταση καμπύλης σακχάρου το σάκχαρο πρέπει να είναι πάνω από 200 mg/dl.

Οι λόγοι που θα μας οδηγήσουν σε ειδικό για να ελέγξουμε την πιθανότητα Διαβήτη

Όπως προαναφέρθηκε, ο Διαβήτης θα χρειασθεί μέχρι και 10 χρόνια για να προκαλέσει συμπτώματα που θα μας οδηγήσουν σε γιατρό.

• Τα κλασικά συμπτώματα προχωρημένου Διαβήτη που θα μας ανησυχήσουν, είναι πολυδιψία που συνοδεύεται από πολλά ούρα, καθώς και αυξημένη όρεξη που, ενώ συνοδεύεται συνήθως από πολυφαγία, το βάρος μειώνεται. Σε πιο προχωρημένο στάδιο υπάρχουν και αυξημένο  αίσθημα κόπωσης, ξηροστομία, υπνηλία και αδυναμία συγκέντρωσης.
• Πιο συνηθισμένοι ιατρικοί λόγοι ώστε να οδηγηθούμε σε έλεγχο για διαβήτη, είναι οι λοιμώξεις. Μυκητιάσεις, ιδίως των γεννητικών περιοχών, υποτροπιάζουσες μυρμηγκιές, δερματικές δοθιηνώσεις, ουλίτιδες και περιοδοντίτιδες, δυσθεράπευτες ονυχομυκητιάσεις.
• Οι ανεξήγητες κράμπες συνοδευόμενες από εύκολη, μυϊκή κόπωση, σε συνδυασμό με πολυδιψία, μερικές φορές υποκρύπτουν αδιάγνωστο διαβήτη.
• Κάποιες νόσοι όπως η μεγαλοβλαστική αναιμία από έλλειψη βιταμίνης Β12, η δυσανεξία στη γλουτένη (κοιλιοκάκη), το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, αυτοάνοσα νοσήματα (ρευματοειδής αρθρίτιδα, ερυθηματώδης λύκος, κλπ), θυρεοειδίτιδες, νόσοι του παγκρέατος, έχουν αυξημένα ποσοστά διαβήτη και συνιστάται τακτικός προληπτικός έλεγχος.
• Η επίπτωση του Διαβήτη αυξάνει σημαντικά μετά την ηλικία των 45 ετών, όπως επίσης με την καθιστική ζωή και την εργασία, την παχυσαρκία το έντονο στρες και το κάπνισμα. Όσοι έχουν ένα συγγενή Α βαθμού, ή συγγενείς με Διαβήτη, οι γυναίκες που εμφάνισαν διαβήτη κυήσεως η γέννησαν υπέρβαρα παιδιά (≥5kgr), επίσης εμφανίζουν υψηλό κίνδυνο και θα πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον ανά διετία. Η παχυσαρκία από μόνη της αποτελεί έναν πολύ ισχυρό προδιαθεσικό παράγοντα για Διαβήτη. Υπάρχει ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΒΜΙ), που υπολογίζεται εύκολα αν διαιρέσουμε το Βάρος μας σε kgr, με το τετράγωνο του ύψους μας σε m. Τιμές ΒΜΙ από 25,4 μέχρι 30 μας χαρακτηρίζουν υπέρβαρους και μεγαλύτερες του 30 παχύσαρκους. Η επίπτωση αυξάνει αναλογικά με την αύξηση του ΒΜΙ και τετραπλασιάζεται στους παχύσαρκους (ΒΜΙ≥30).

Προσοχή στον προδιαβήτη

Ο προδιαβήτης είναι το ίδιο επικίνδυνος και ίσως πιο ύπουλος από τον Διαβήτη.
Προδιαβήτης χαρακτηρίζεται η κατάσταση κατά την οποία το σάκχαρο του αίματος είναι υψηλότερο από το φυσιολογικό, αλλά όχι τόσο υψηλό ώστε να διαγνωσθεί ως Διαβήτης.
Στον προδιαβήτη διαταράσσεται είτε το σάκχαρο- το πρωί- είτε το σάκχαρο μετρημένο 2 ώρες μετά το γεύμα.
Πιο συγκεκριμένα, μιλάμε για προδιαβήτη όταν το σάκχαρο μετρημένο το πρωί νηστικοί κυμαίνεται από 100-125mg/dl, ή το σάκχαρο 2 ώρες μετά από καμπύλη γλυκόζης κυμαίνεται από 140-199 mg/dl, ή, τέλος, όταν η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη κυμαίνεται από 5.7-6.4% (ισχύει μόνο για τις ΗΠΑ).

Γιατί θα πρέπει να ανησυχούμε για τον προδιαβήτη;

Ο προδιαβήτης προβλέπει τον υψηλό κίνδυνο να εμφανίσουμε Διαβήτη στο μέλλον.
Επίσης, ο προδιαβήτης προβλέπει τον υψηλό κίνδυνο να αναπτύξουμε αρτηριοσκληρωτική αγγειακή νόσο. Και οι δύο καταστάσεις μπορούν να προληφθούν επιτυχώς, με αλλαγή τρόπου ζωής ή και φαρμακευτικές παρεμβάσεις στους παράγοντες κινδύνου που είναι κυρίως η υπέρταση και τα λιπίδια.

Ο προδιαβήτης αποτελεί παράγοντα κινδύνου εξέλιξης σε διαβήτη τύπου2.
Ο ετήσιος σχετικός κίνδυνος μετάπτωσης σε Διαβήτη τύπου 2 περίπου πενταπλασιάζεται όταν υπάρχουν είτε αυξημένα πρωινά σάκχαρα νηστείας είτε αυξημένα μεταγευματικά σάκχαρα και δωδεκαπλασιάζεται όταν συνυπάρχουν αυξημένα πρωινά και μεταγευματικά ταυτόχρονα.

Ο προδιαβήτης χρειάζεται προσοχή διότι είναι παράγοντας καρδιαγγειακού κινδύνου και επιπλοκών. Αυξάνει άμεσα τον κίνδυνο για θανατηφόρο καρδιαγγειακό σύμβαμα και ιδίως σε αυτούς που εμφανίζουν αυξημένα μεταγευματικά σάκχαρα, διπλασιάζεται η πιθανότητα καρδιαγγειακού κινδύνου.

Συνήθεις μύθοι για τον διαβήτη

• Τρώω πολλά γλυκά ! Υπάρχουν λόγοι να ανησυχώ μήπως πάθω Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2;
  Η υπερκατανάλωση γλυκών σχετίζεται με άγχος και βουλιμία αλλά καθόλου με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου2. Τα γλυκά περιέχουν μεγάλες ποσότητες «καθαρής» ενέργειας με τη μορφή γλυκόζης, ευαισθητοποιώντας το πάγκρεας σε υψηλή παραγωγή ινσουλίνης. Η «καθαρή» γλυκόζη (ζάχαρη) των γλυκών χρησιμοποιείται γρήγορα, ενώ η «κατάσταση υπερινσουλιναιμίας» που έχουν εισάγει τα γλυκά στον οργανισμού μας, στην πραγματικότητα μας ανοίγει την όρεξη και μας παχαίνει.

Η παχυσαρκία και η έλλειψη σωματικής άσκησης είναι οι καταστάσεις που σχετίζονται στενά, δυστυχώς όχι μόνο με κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2, αλλά και με πολύ υψηλό κίνδυνο τόσο για καρδιαγγειακά επεισόδια όσο και για πρώιμη άνοια.

• Στεγνώνει το στόμα μου, μήπως έχω Διαβήτη;
  Η κύρια αιτία που στεγνώνει το στόμα μας είναι το άγχος, η κακή ενυδάτωση, και η κακή υγιεινή του στόματος και του πεπτικού μας συστήματος. Στεγνό στόμα στο Διαβήτη συνοδεύεται με συμπτώματα Διαβήτη, δηλαδή πολυδιψία, πολυουρία, πείνα με πολυφαγία αλλά και απώλεια βάρους.
• Στην οικογένεια μου δεν υπήρχε Διαβήτης, επομένως εγώ δεν κινδυνεύω να έχω.
  Δεν είναι υποχρεωτικό να υπάρχει γνωστός Διαβήτης σε συγγενείς για να εμφανίσει κάποιος Διαβήτη. Η παχυσαρκία έχει την υψηλότερη συσχέτιση με τον Διαβήτη και ιδίως η κοιλιακού τύπου (περίμετρος μέσης ≥ των 102cm για τους άνδρες και 94cm για τις γυναίκες).
• Τα πολλά φρούτα βοηθούν ή βλάπτουν;
  Στον Διαβήτη επιτρέπονται όλα τα φρούτα με μέτρο… Φυσικά και όποιος τρώει πολλά φρούτα δεν εμφανίζει απολύτως κανένα αυξημένο κίνδυνο να πάθει Διαβήτη, τουναντίον κάποια φρούτα, π.χ. σταφύλια, φαίνεται να ασκούν προστατευτικό ρόλο, αρκεί να προσέχουμε το βάρος μας.