Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση για το Alzheimer, οι θάνατοι από τη νόσο μεταξύ του 2000 και του 2017 αυξήθηκαν κατά 145%. Μόνο στις ΗΠΑ περίπου 5,8 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από Alzheimer, αριθμός που αναμένεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2050.

Ασθένεια του μεταβολισμού, με «ρίζες» στην αρρύθμιστη γλυκόζη

Το Alzheimer μπορεί να μας φαίνεται ως μυστήρια ασθένεια και η έλλειψη προόδου σχετικά με την ανάπτυξη θεραπειών να είναι αποκαρδιωτική, όμως υπάρχει μεγάλος όγκος στοιχείων που υποδεικνύει ότι η ασθένεια αυτή είναι ασθένεια του μεταβολισμού και έχει τις ρίζες της στον αρρύθμιστο μεταβολισμό της γλυκόζης και τη σηματοδότηση της ινσουλίνης. Έχοντας αυτό υπ’ όψιν, ας ρίξουμε μια ματιά στα στοιχεία που συνδέουν τον διαβήτη τύπου 2 με το Alzheimer.

«Μεταβολικό γνωστικό σύνδρομο»

Κάποιοι έχουν χαρακτηρίσει το Alzheimer ως «διαβήτη τύπου 3» και ως «ινσουλινοαντίσταση του εγκεφάλου». Μάλιστα, είναι τόσο ισχυρή η συσχέτιση μεταξύ του μεταβολικού συνδρόμου και της γνωστικής δυσλειτουργίας, που οι ερευνητές έχουν δημιουργήσει τον όρο «μεταβολικό γνωστικό σύνδρομο». Η κύρια δυσλειτουργία του εγκεφάλου κάποιου που πάσχει από Alzheimer είναι ότι οι νευρώνες που έχουν προσβληθεί χάνουν την ικανότητα να μεταβολίζουν σωστά τη γλυκόζη.

Έχοντας χάσει τη δυνατότητα να λάβουν ενέργεια από τη γλυκόζη, τα κύτταρα αυτά ατροφούν και νεκρώνονται, με αποτέλεσμα να διακόπτεται η επικοινωνία των νευρώνων. Η διακοπή αυτή της επικοινωνίας μπορεί να είναι ο λόγος που επέρχονται η απώλεια της μνήμης, η αλλαγή της προσωπικότητας και άλλα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της ασθένειας.

Αναζητώντας τη σύνδεση του διαβήτη 2 με τη νόσο Alzheimer

Ποια είναι όμως η σύνδεση μεταξύ του Alzheimer και του διαβήτη τύπου 2; Ήδη, από έρευνα της δεκαετίας του 1960, γνωρίζουμε ότι ο διαβήτης τύπου 2 είναι η ασθένεια που χαρακτηρίζεται από την υπερβολική έκκριση ινσουλίνης (αντίθετα με τον διαβήτη τύπου 1, όπου δεν υπάρχει αρκετή ινσουλίνη).

Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι ο διαβήτης τύπου 2 είναι το τελικό στάδιο σε μια κατάσταση υπερβολικής έκκρισης ινσουλίνης. Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει τη σωστή έκκριση της ινσουλίνης και την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2 είναι η συσσώρευση λίπους στο πάγκρεας. (Ο περιορισμός στη λειτουργία του ήπατος, που είναι αποτέλεσμα της συσσώρευσης λίπους στο συκώτι, αποκαλείται μη αλκοολική λιπαρή ηπατική νόσος.

Η ανάλογη πάθηση στο πάγκρεας αποκαλείται μη αλκοολική λιπαρή νόσος του παγκρέατος). Η υπερβολική συσσώρευση λίπους στο πάγκρεας μπορεί να επηρεάσει την υγιή λειτουργία των κυττάρων βήτα και την έκκριση ινσουλίνης και συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο διαβήτη τύπου 2 και μεταβολικού συνδρόμου.

Ο κοινός συνδετικός κρίκος των δύο ασθενειών

Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να έχουν αυξημένα επίπεδα ινσουλίνης ακόμη και για μία δεκαετία πριν από τη διάγνωση του διαβήτη τύπου 2. Στην περίπτωση του Alzheimer υπάρχει μια ανάλογη κατάσταση. Ο μειωμένος μεταβολισμός της γλυκόζης στον εγκέφαλο μπορεί να εμφανιστεί όταν βρίσκονται στην ηλικία των 30 και των 40.

Ωστόσο, σε αυτήν τη νεαρή ηλικία είναι γνωστικά υγιείς και δεν εμφανίζουν ακόμη σημάδια ή συμπτώματα της νόσου. Αν και η πρόσληψη ενέργειας μέσω της γλυκόζης έχει ήδη επηρεαστεί, ο εγκέφαλος μπορεί σε αυτήν τη φάση να αναπληρώνει το κενό και να ξεπερνά την έλλειψη ενέργειας.

Μόνο όταν η ζημιά είναι πολύ εκτεταμένη και σοβαρή και ο εγκέφαλος δεν μπορεί πλέον να αναπληρώσει την ενέργεια, αρχίζουν να εμφανίζονται τα προβλήματα με τη μνήμη και την αντίληψη.

Από το περιοδικό «Διαβήτης» που κυκλοφορεί με τον Ελεύθερο Τύπο