Γράφει η Σοφία Βαλσάμη

Και όταν τα παραπάνω συνδυαστούν με την οικονομική κρίση που έχει ως κύρια συνέπειες την ανεργία, τα χρέη και τις κατασχέσεις τότε τα συμπτώματα είναι ακόμα πιο έντονα. Ο φόβος και η απόγνωση που βιώνουν οι άνθρωποι αυτοί δεν αφορά μόνο στην εξάντληση των οικονομικών αποθεμάτων. Στην ουσία πρόκειται για μια κρίση εμπιστοσύνης του εαυτού τους σε συνάρτηση με την οικονομική κρίση.

Στο νέο τεύχος του EΤh Μagazine του Eleftherostypos.gr ανοίγουμε το φάκελο οικονομική κρίση και κατάθλιψη εξηγώντας πως έχει χτυπήσει τους Έλληνες.

Τα τελευταία χρόνια οι Έλληνες εξαιτίας της οικονομικής κρίσης έχουν χτυπηθεί πάρα πολύ από την κατάθλιψη. Πρόσφατη έρευνα αναφέρει ότι ο αριθμός αγγίζει τις 500.000 χιλιάδες και οι τάσεις είναι, δυστυχώς αυξητικές. Η οικονομική κρίση μέσα από τις ψυχικές διαταραχές με κυριότερη την κατάθλιψη αποτυπώνει μια νοσηρή πραγματικότητα για τους Έλληνες. Θα πρέπει αντιμετωπίσουν πρώτα τον ίδιο τους εαυτό και μετά να δώσουν λύση στο οικονομικό τους πρόβλημα.

Τι είναι η κατάθλιψη και πως εκδηλώνεται

Η κατάθλιψη είναι μια ιδιαίτερα βασανιστική ασθένεια… Όταν ένα άτομο υποφέρει από κατάθλιψη έχει σωματική κόπωση, βραδύτητα στη σκέψη και στη δραστηριότητα, ελαττωμένη όρεξη και αϋπνία ή υπερφαγία και υπερυπνία. Χάνει τα ενδιαφέροντά του, αισθάνεται ανίκανο να χαρεί, αναζητά τη μοναξιά, νιώθει συχνά ανήμπορο, καταδικασμένο να υποφέρει και πολλές φορές ενοχοποιεί τον εαυτό του για πλήθος παραλείψεις ή πράξεις, τις οποίες οι άλλοι δεν θα του συγχωρέσουν ποτέ. Ένας καταθλιπτικός άνθρωπος βλέπει τον εαυτό του χωρίς ελπίδα και συχνά απορρίπτει σαν μάταιη κάθε προσπάθεια θεραπείας. Πρόκειται μια ασθένεια από την οποία υποφέρουν 350.000.000 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο εκ των οποίων τα 2/3 είναι γυναίκες. Μέχρι το έτος 2030, η κατάθλιψη προβλέπεται να γίνει η πιο διαδεδομένη αιτία αναπηρίας.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Υπ’ αριθμόν ένας παράγοντας αυτή τη στιγμή για την κατάθλιψη στην Ελλάδα είναι η ανεργία, ως βασική συνέπεια της οικονομικής κρίσης. Διαιωνίζει τα συμπτώματα και εμποδίζει το άτομο να αναζητήσει με επιτυχία μια νέα θέση εργασίας και να ανταποκριθεί στις εργασιακές του υποχρεώσεις. Επίσης, ο αντίκτυπος της οικονομικής δυσπραγίας στο αυτοκτονικό ιδεασμό είναι σημαντικός, ιδίως στον ανδρικό πληθυσμό.

Σύμφωνα με διάφορες μελέτες τα σοβαρά καταθλιπτικά επεισόδια και η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων τα τελευταία έξι χρόνια έχουν αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό.

Υπολογίζεται ότι τουλάχιστον 12.500 άνθρωποι περισσότεροι Έλληνες σε σχέση με πέρσι λαμβάνουν αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή. Μάλιστα μια ακόμη έρευνα αποκαλύπτει ότι ένας στους δύο Έλληνες με εισόδημα χαμηλότερο των τετρακοσίων ευρώ πληροί τα κριτήρια της μείζονος κατάθλιψης.

Όσον αφορά στην κοινωνική διάσταση της έρευνας, καταγράφηκε ότι περίπου το 1/3 των Ελλήνων τον περισσότερο καιρό δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει στους λογαριασμούς και ότι στην ομάδα του πληθυσμού που το σύνολο των εισοδημάτων κατευθύνεται σε λογαριασμούς και χρέη η αυτοεκτίμηση υγείας είναι σημαντικά κάτω από τον μέσο όρο. Για λόγους κόστους, ένα 25% του πληθυσμού δεν έλαβε τη θεραπεία του ή δεν έκανε ενδεδειγμένες εξετάσεις.

Κίνδυνος η οικονομική κρίση να γαλουχήσει μια  γενιά καταθλιπτικών ατόμων στην Ελλάδα

Η Τατιάνα Πουλή Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια (απόφοιτη του Greenwich University Bsc Psychology Msc Therapeutic Counselling) μας εξηγεί:

«Η Ελλάδα σήμερα αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση στη σύγχρονη ιστορία της, κατατάσσοντας την στις χώρες εκείνες που μαστίζονται από την ανεργία, ενώ τα όποια εισοδήματα μειώνονται με γοργούς ρυθμούς.
Μέσα στην Ελλάδα της κρίσης συναντάμε σε έξαρση το φαινόμενο της κατάθλιψης, μια ψυχική διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από μειωμένη διάθεση και αποστροφή για κάθε είδους δραστηριότητα ή απάθεια, που μπορεί να επηρεάσει τις σκέψεις του ατόμου, τη συμπεριφορά, τα συναισθήματα του καθώς και την αίσθηση ευημερίας.
Η έρευνα μας έχει δείξει πως υπάρχει μια ισχυρή αρνητική συσχέτιση μεταξύ ψυχικής υγείας και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων. Πιο συγκεκριμένα γνωρίζουμε πλέον πως η ανεργία προκαλεί ψυχική δυσφορία, η οποία σχετίζεται με την υιοθέτηση ανθυγιεινών συνηθειών (κάπνισμα, αλκοόλ, ναρκωτικά), με την ανάπτυξη ψυχικών και ψυχοσωματικών διαταραχών καθώς επίσης και αυτοκτονιών.

Αντίθετα, η εργασία παρέχει πρόσβαση σε διάφορα οφέλη όπως η αύξηση εισοδήματος και κατ’ επέκταση η ευεξία του ατόμου, δραστηριοποίηση και οργάνωση χρόνου, πρόσβαση σε συλλογικά επιτεύγματα, δικτύωση του ατόμου, διεύρυνση των κοινωνικών του σχέσεων, καθώς επίσης και απόδοση κοινωνικού στάτους. Όλα τα παραπάνω συμβάλλουν στην ψυχική υγεία του ατόμου, καθώς του προσφέρουν στόχους, ρουτίνα, ελπίδα και το σημαντικότερο αυτοεκτίμηση και αυτοσεβασμό.

Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας ο οποίος πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν είναι και η μείωση βοήθειας μέσα στην κρίση. Καθώς αυξάνεται η ανεργία και τα εισοδήματα μειώνονται, μειώνεται και η ζήτηση ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας. Τα άτομα που έρχονται αντιμέτωπα με την κατάθλιψη αδυνατούν να απευθυνθούν σε κάποιον ιδιώτη για βοήθεια και στρέφονται, αν στραφούν, στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας, οι οποίες όμως με τη σειρά τους νοσούν λόγω έλλειψης χρηματοδότησης καθιστώντας τες είτε ανεπαρκείς είτε ανύπαρκτες σε κάποιες περιπτώσεις.

Είναι πλέον γεγονός πως η κατάθλιψη έχει χτυπήσει την πόρτα χιλιάδων Ελλήνων και συνδέεται άμεσα με το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Γνωρίζουμε δε, πως αυτό το χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο κατά την παιδική ηλικία του ατόμου φέρει μεγαλύτερο κίνδυνο για ανάπτυξη μείζονος κατάθλιψης κατά την ενηλικίωση, δημιουργώντας έναν μεγαλύτερο φόβο – Μήπως η οικονομική κρίση στην Ελλάδα γαλουχήσει μια μελλοντική γενιά καταθλιπτικών ατόμων;

Καθώς όμως η οικονομική κρίση είναι σχετικά καινούρια στην Ελλάδα, δυστυχώς είναι πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε το ακριβές μέγεθος των επιπτώσεων της , επομένως η όποια έρευνα για την επίπτωση της στην ψυχική υγεία των Ελλήνων είναι σημαντικότατη. Μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα των ερευνών στα οποία βασιζόμαστε έρχεται από χώρες του εξωτερικού οι οποίες έχουν περάσει βαθιά οικονομική κρίση στο παρελθόν. Η σύγχρονη έρευνα στα ελληνικά δεδομένα μας δίνει ιδιαίτερο σημαντικά στοιχεία τα οποία αργότερα βγαίνοντας από την οικονομική κρίση θα μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε ως μέτρο σύγκρισης για να έχουμε πιο ουσιαστικά αποτελέσματα».

Λύσεις για το πρόβλημα

Πως μπορεί κάποιος να προλάβει ή να αντιμετωπίσει την κατάθλιψη που προκαλεί η οικονομική κρίση:

*Να υπάρχει ειλικρίνεια προς την οικογένεια. Να αισθάνεται κάποιος οικονομική πίεση να μην το κρύβει, γιατί αν το «κουβαλάει» μόνος του θα οδηγήσει σε κατάθλιψη και άγχος.

*Να μην γίνονται σκέψεις για καταστροφικά σενάρια. Πρέπει να δει κάποιος με ρεαλισμό τις δυσκολίες και να βρει τρόπους αντιμετώπισης πάνω στις υπάρχουσες συνθήκες.

*Δεν είναι σύμμαχος η απομόνωση. Η κατάθλιψη προκύπτει όταν κάποιος μένει πολύ χρόνο μόνος του με τα προβλήματά του. Θα πρέπει να μιλήσει σε ανθρώπους που εμπιστεύεται. Καλό είναι να προτιμήσει κάποιος άτομα που θα εστιάσουν σε λύσεις και θετικές πιθανότητες παρά με όσους οξύνουν τους φόβους και τις ανησυχίες σας.

*Δεν θα πρεπει κάποιος να αφήνει τον εαυτό του. Διάφορες δραστηριότητες (γυμναστήριο, περπάτημα, κοινωνική προσφορά) ανανεώνουν τη ζωτικότατα και απομακρύνουν το άτομο από τις σκέψεις του προβλήματος.

*Αν δεν υπάρξει κάποια βελτίωση στην κατάσταση είναι επιβεβλημένη η βοήθεια από έναν ειδικό. Η βοήθεια δεν σημαίνει και αδυναμία. Συνήθως ο αρνητικός τρόπος σκέψης που χαρακτηρίζει την κατάθλιψη, σε κάνει να νιώθεις ότι δεν υπάρχει σωτηρία, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται και μπορείτε να νιώσετε πολύ καλύτερα!