Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού πριν από λίγες ημέρες απελευθέρωσε έντεκα από τα ενενήντα ένα ναυάγια, μεταλλικά πλοία και αεροσκάφη τα οποία βυθίστηκαν από το 1868 έως και το 1970 -τα περισσότερα από την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου- και βρίσκονται σε βάθη που κυμαίνονται από 10 έως και 120 μέτρα. Μετά την ολοκλήρωση της τεκμηρίωσής τους από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, στα έντεκα εν λόγω ναυάγια επιτρέπεται η κατάδυση αποκλειστικά́ και μόνο εξωτερικά́ και περιμετρικά αυτών και απαγορεύεται ρητώς η κατάδυση με διείσδυση στο εσωτερικό τους. Οι ενδιαφερόμενοι, είτε καταδυόμενοι είτε καταδυτικά κέντρα, οφείλουν να γνωστοποιούν στην Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού́ και Αθλητισμού́ και, ειδικότερα, στην ηλεκτρονική́ διεύθυνση: [email protected] τα προβλεπόμενα στοιχεία τουλάχιστον μία ημέρα πριν από τη διενέργεια της κατάδυσης. Σε επικοινωνία του «Ε.Τ.» της Κυριακής με καταδυτικά κέντρα, η τιμή ενοικίασης εξοπλισμού και η εν πλω προσέγγιση του ναυαγίου ξεκινούν από τα 50 ευρώ το άτομο.
«Ο χρόνος έχει παγώσει»
«Ενα ναυάγιο είναι, πρωτίστως, ένας θύλακας, εντός του οποίου ο χρόνος έχει παγώσει κατά τη στιγμή της βύθισης. Για τον λόγο αυτόν παρέχει πολύτιμες πληροφορίες τόσο για το ιστορικό περιβάλλον από το οποίο προήλθε όσο και για την τεχνική ανάπτυξη της εποχής του. Συγχρόνως, ένα ναυάγιο λειτουργεί ως ένας ιδιότυπος ύφαλος που προσφέρει ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης για μια μεγάλη ποικιλία θαλάσσιων οργανισμών», λέει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο διακεκριμένος ερευνητής Ναυτικής Ιστορίας Δημήτρης Γκαλών, που εδώ και είκοσι πέντε χρόνια φέρνει στο φως υποθαλάσσιους θησαυρούς! Με την πολύτιμη βοήθεια του κ. Γκαλών προσεγγίζουμε τέσσερα από τα έντεκα ναυάγια, τους σημαιοφόρους αυτής της νέας αναπτυξιακής σύμπραξης Τουρισμού και Πολιτισμού (όπως μας ενημέρωσαν από το ΥΠΠΟΑ, θα απελευθερωθούν σταδιακά και τα υπόλοιπα 86 ναυάγια).
«Ο δύτης που το επισκέπτεται για πρώτη φορά βρίσκεται αντιμέτωπος με μια μεταλλική ανθρώπινη κατασκευή, η οποία δεν φέρει ούτε όνομα ούτε επαρκή στοιχεία, τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ταυτοποίησή του και κατ’ επέκτασιν στην ανάδειξη της ιστορίας του. Πρόκειται, στην ουσία, για ένα σύνολο σκουριασμένων σιδηρικών, το οποίο έχει καλυφθεί με την πάροδο των ετών από πολλαπλές επιστρώσεις βενθικών οργανισμών, ξεχασμένο στον χρόνο. Οι καταδύσεις στο νέο αυτό τουριστικό προϊόν της χώρας μας, τα ναυάγια, είναι κάτι το οποίο δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί στην πράξη. Σίγουρα θα υπάρξουν προβλήματα, νομικές αντιθέσεις και δυσεπίλυτες διοικητικές ρυθμίσεις. Το γεγονός όμως ότι το ελληνικό κράτος αποφάσισε να ρυθμίσει νομοθετικά την απελευθέρωση 91 ιστορικών ναυαγίων δείχνει ότι υπάρχει θέληση και ότι οι νομοθέτες είναι προετοιμασμένοι να διεκπεραιώσουν τις τυχόν δυσκολίες που πιθανώς προκύψουν», περιγράφει ο κ. Γκαλών και εκφράζει την ελπίδα του πως σε λίγα χρόνια η χώρα μας θα συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των χωρών που έχουν αναδείξει την κατάδυση σε ιστορικά ναυάγια ως έναν από τους κύριους παράγοντες της τουριστικής τους ευημερίας.
Υπερωκεάνιο S/S BURDIGALA
Το ατμόπλοιο BURDIGALA κατασκευάστηκε με το όνομα KAISER FRIEDRICH από τη ναυπηγική εταιρία Schichau στο Danzig και είχε 183 μέτρα μήκος και 19,4 μέτρα πλάτος. Το πλοίο ξεκίνησε το παρθενικό του ταξίδι στις 12 Μαΐου του 1898. Την 1η Μαΐου 1912 η γαλλική ναυτιλιακή εταιρία Compagnie de Navigation Sud Atlantique αγόρασε το KAISER FRIEDRICH, το μετονόμασε σε BURDIGALA. Αμέσως μετά την κήρυξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, τον Αύγουστο του 1914, η γαλλική κυβέρνηση επίταξε το BURDIGALA και το χρησιμοποίησε ως οπλιταγωγό. Στις 13 Νοεμβρίου του 1916 το BURDIGALA ξεκίνησε από τη Θεσσαλονίκη με προορισμό την Τουλόν για την παραλαβή στρατού και πολεμικού υλικού. Την επόμενη ημέρα, στις 10.45 το πρωί και ενώ το πλοίο βρισκόταν δύο, περίπου, ναυτικά μίλια νοτιοδυτικά του ακρωτηρίου Αγιος Νικόλαος της νήσου Κέας, σημειώθηκε έκρηξη στη δεξιά πλευρά από την οποία πλημμύρησε το μηχανοστάσιο. Η κλίση του BURDIGALA αυξήθηκε, με αποτέλεσμα ο κυβερνήτης να διατάξει την άμεση εγκατάλειψή του. Το πλοίο βυθίστηκε έξω από τις βορειοδυτικές ακτές της Κέας. Αιτία της βύθισης του πλοίου υπήρξε η πρόσκρουση σε νάρκη. Μία εβδομάδα μετά τη βύθιση του BURDIGALA, την 21η Νοεμβρίου 1916, θα βυθιζόταν σε μικρή απόσταση από αυτό και με τον ίδιον ακριβώς τρόπο το αδελφό πλοίο του θρυλικού Τιτανικού, το βρετανικό νοσοκομειακό πλοίο BRITANNIC, έπειτα από πρόσκρουση σε νάρκη του ίδιου ναρκοπεδίου.
» Υπερωκεάνιο Βρετανικός (HMHS BRITANNIC)
Πρόκειται για «το μεγαλύτερο ναυάγιο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, το μεγαλύτερο ναυάγιο επιβατηγού πλοίου παγκοσμίως και ταυτόχρονα το μεγαλύτερο ιστορικό ναυάγιο των ελληνικών θαλασσών», τονίζει ο Δ. Γκαλών. Μετά την απώλεια του TITANIC, τον Απρίλιο του 1912, οι εργασίες στο BRITANNIC (άρχισε να ναυπηγείται το 1911) σταμάτησαν για να μελετηθούν τα αίτια που οδήγησαν στην απώλεια του θρυλικού Τιτανικού. Μετά την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, στις 13 Νοεμβρίου 1915, το πλοίο επιτάχθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση και στις 6 Δεκεμβρίου εντάχθηκε στο Royal Navy ως νοσοκομειακό πλοίο. Εναν χρόνο μετά, το 1916, το BRITANNIC αναχώρησε από το Southampton για το έκτο και τελευταίο του ταξίδι όπως αποδείχθηκε. Το πρωί της 21ης Νοεμβρίου 1916, πλησιάζοντας στα βόρεια της Κέας και ενώ το BRITANNIC έπλεε με ταχύτητα 20 κόμβων ακούστηκε στις 8.12 το πρωί μια ισχυρή υπόγεια έκρηξη στη δεξιά πλευρά του πλοίου, η οποία εκτιμήθηκε ως έκρηξη τορπίλης. Υστερα από περίπου μία ώρα, το BRITANNIC βυθίστηκε στα βόρεια της Κέας σε μέγιστο βάθος περίπου 120 μέτρων. Σύμφωνα με τα γερμανικά και αυστροουγγρικά ημερολόγια πολέμου, κανένα υποβρύχιο των Κεντρικών Δυνάμεων δεν περιπολούσε στην περιοχή αυτήν τη στιγμή της βύθισης του πλοίου. Ωστόσο, πηγές του γερμανικού ναυαρχείου αναφέρουν ως υπεύθυνο το γερμανικό αυτοκρατορικό υποβρύχιο U-73, το οποίο θεωρείται υπεύθυνο και για τη βύθιση του γαλλικού υπερωκεάνιου BURDIGALA.
Χριστούγεννα 2024: Οι δημοφιλείς προορισμοί για τις ημέρες των εορτών - Ψηλά στη ζήτηση τα Τρίκαλα και η Δράμα
» Φορτηγό ατμόπλοιο ΑΡΤΕΜΙΣ ΠΙΤΤΑ
Το φορτηγό ατμόπλοιο ΑΡΤΕΜΙΣ ΠΙΤΤΑ ναυπηγήθηκε με το όνομα HEROLD, το 1906 στην -τότε- γερμανική πόλη Στετίν (σήμερα ανήκει στην Πολωνία). «Το φορτηγό πλοίο έφερε τα κλασικά ναυπηγικά χαρακτηριστικά των γερμανικών φορτηγών ατμόπλοιων των αρχών του 20ού αιώνα», σημειώνει ο Δ. Γκαλών. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε για μεταφορές ξηρού φορτίου χύδην. Το πλοίο παρέμεινε στην ιδιοκτησία της Vereinigte Bugsir μέχρι το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τον Νοέμβριο του 1918, παραδόθηκε στην κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας εντός του πλαισίου των πολεμικών επανορθώσεων. Το 1921 πουλήθηκε στην ελληνόκτητη ναυτιλιακή εταιρία Byron Steamship των αδελφών Εμπειρίκων και μετονομάστηκε σε MAID OF ATHENS. Το 1931 το πλοίο αγοράστηκε από τους αδερφούς Πίττα και νηολογήθηκε ως ΑΡΤΕΜΙΣ ΠΙΤΤΑ. Τον Οκτώβριο του 1940 επιτάχθηκε από την ελληνική κυβέρνηση και χρησιμοποιήθηκε ως μεταγωγικό από την 26η Οκτωβρίου 1940 έως και την 3η Ιανουαρίου 1941. Συμμετείχε, κυρίως, σε επιχειρήσεις υποστήριξης του μετώπου καθ’ όλη τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Την 6η Απριλίου του 1941 βυθίστηκε κατά τη διάρκεια των γερμανικών αεροπορικών βομβαρδισμών. Αργότερα ανελκύσθηκε από τον γερμανικό στρατό κατοχής, επισκευάσθηκε και χρησιμοποιήθηκε ως γερμανικό μεταγωγικό διατηρώντας το ίδιο όνομα. Στις 21 Φεβρουαρίου 1943 βρισκόταν στον Κόλπο του Αδάμαντα της Μήλου, όταν δέχτηκε επίθεση από εννέα βρετανικά αεροσκάφη. Μία από τις τορπίλες προσέκρουσε στη δεξιά πλευρά της πρύμνης, με αποτέλεσμα να τυλιχθεί το πλοίο αμέσως στις φλόγες, να προκληθεί έκρηξη και να βυθιστεί με την πρύμνη.
» Τσιμεντόπλοιο PIONEER I
Το PIONEER I ήταν το πρώτο τσιμεντόπλοιο που κατασκευάστηκε και καθελκύστηκε στην Ελλάδα. Το πρόβλημα έλλειψης πλωτών μέσων του γερμανικού στρατού κατοχής, όπως εξηγεί ο Δ. Γκαλών, «λύθηκε αρχικά, αφενός με την επίταξη, την ανέλκυση και την επισκευή ναυαγίων και αφετέρου με την επίταξη ή αγορά ξύλινων πετρελαιοκίνητων», συμπληρώνοντας ότι «ανάμεσα στα προβλεπόμενα σχέδια εύρεσης λύσης για το πρόβλημα αυτό συμπεριλαμβανόταν και η ναυπήγηση μικρών πλοίων από οπλισμένο σκυρόδεμα, των επονομαζόμενων τσιμεντόπλοιων, τα οποία κατασκευάστηκαν στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1941-1944». Το PIONEER I ναυπηγήθηκε στο Πέραμα από Γενική Εταιρεία Τεχνικών Εκτελέσεων των αδελφών Αργυροπούλου και καθελκύστηκε το 1942. Το πλοίο τέθηκε σε υπηρεσία για τη γερμανική Wehrmacht τη 17η Μαρτίου 1943, με κύριο σκοπό τη μεταφορά μεταλλεύματος και χύδην φορτίων. Το PIONEER I, φορτωμένο με 200 τόνους γαιάνθρακα, αναχώρησε το μεσημέρι της 7ης Ιουλίου 1944 μαζί με το αδελφό του πλοίο PIONEER II από τη Χαλκίδα προς το Στρατώνι της Χαλκιδικής, μέσω Βόλου. Oταν και τη 13η Ιουλίου το πλοίο δεν είχε ακόμα εμφανισθεί στον Βόλο, ξεκίνησε θαλάσσια έρευνα με σκοπό τον εντοπισμό του, η οποία όμως δεν απέδωσε καρπούς. Οπως έγινε αργότερα γνωστό και όπως αναφέρεται στη λίστα απωλειών της Γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης Ναυτικού, το πλοίο δέχτηκε επίθεση από αντάρτες την 9η Ιουλίου 1944, πλησίον της Λίμνης Ευβοίας, με αποτέλεσμα να καταληφθεί και αργότερα να βυθιστεί.
Info
Τα έντεκα ναυάγια συμπληρώνουν τα: Τροχοφόρο ατμόπλοιο ΠΑΤΡΙΣ στην Κέα • Φορτηγό ατμόπλοιο ΣΙΦΝΟΣ στη Μήλο • Ατμόπλοιο MINNEWASKA στο Μαράθι Κρήτης • Ναυάγιο ΜΥΤΙΛΗΝΗ (όρμος Κύψα Κασσάνδρας στη Χαλκιδική) • Ναυάγιο (Καλαμίτσι Χαλκιδικής) • Τσιμεντόπλοιο SS CRETELAND (Αγ. Γεώργιος Ευβοίας) • Ατμόπλοιο VOLOS, ύφαλος «Λευτέρης» (μεταξύ Πηλίου και Σκιάθου).
Ειδήσεις σήμερα
Πέτρος Φιλιππίδης: Εσπευσμένα στο νοσοκομείο – Τι συνέβη
Survivor 5 – ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΣΟΚ: Οι πρώτες πληροφορίες για τον παίκτη που αποχωρεί την Κυριακή
ΣΚΑΪ: Πρόσωπα και πρότζεκτ πάνε και έρχονται
Θεόδωρος Πάγκαλος: Δοξάστηκε ως στρατιωτικός, χλευάστηκε ως πολιτικός
Ροή Ειδήσεων 
