Ανασκόπηση 2020: Πώς ο κορωνοϊός «μόλυνε» την αθλητική βιομηχανία

Άλλωστε είναι η πρώτη φορά που ο κόσμος του αθλητισμού βιώνει τέτοια κατάσταση. Τις προηγούμενες φορές που μαζικά ακυρώθηκαν διοργανώσεις, αιτία ήταν οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι – σε μια εποχή όμως που ο αθλητισμός ήταν ερασιτεχνικός και όχι μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων.

Σύμφωνα με υπολογισμούς, η αθλητική δραστηριότητα παγκοσμίως εκτιμάται στα 430 δισ. ευρώ, με το 30% του να τζιράρεται στη Βόρεια Αμερική…

Η ισπανική εφημερίδα Expansión, με βάση τις εκτιμήσεις που παρουσίασε η Two Circles, αναφέρει πως η βιομηχανία του αθλητισμού θα υποστεί απώλειες ύψους 57 δισεκατομμυρίων ευρώ λόγω της πανδημίας Covid-19. Η εταιρεία η Two Circles συνεργάζεται απευθείας με περισσότερους από 300 οργανισμούς παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων της Premier League και του Ligue 1.

Πέραν όμως των αρχικών εκτιμήσεων, σύμφωνα με αναλυτές η αξιολόγηση της οικονομικής ζημιάς δεν θα μπορέσει να γίνει πριν το τέλος της σεζόν 2020-21 και συγκεκριμένα κοντά στο καλοκαίρι του 2021. Άλλωστε, αυτό που ονομάζεται αθλητικό προϊόν έχει πολλές εκφάνσεις οι οποίες στο σύνολό τους αποτελούν και μία υπο-βιομηχανία.

Στην Ισπανία, για παράδειγμα, υπολογίζεται ότι το 4,1% των ταξιδιών αναψυχής γίνονται για αθλητικά γεγονότα. Για τον ίδιο λόγο καταφθάνει στη χώρα το 3% των αλλοδαπών τουριστών, ενώ τα μουσεία των μεγάλων αθλητικών συλλόγων (Ρεάλ Μαδρίτης, Μπαρτσελόνα) είναι μεταξύ εκείνων με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα και με τον μεγαλύτερο τζίρο στα μαγαζιά τους… Το πιο πιθανό είναι ότι η κατάσταση με τα μειωμένα έσοδα των ομάδων θα συνεχιστεί για ακόμα 2-3 σεζόν.

4 δισ. ευρώ και χιλιάδες θέσεις εργασίας

Για το Top 5 των ευρωπαϊκών πρωταθλημάτων (Αγγλία, Ισπανία, Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία) οι πρώτες εκτιμήσεις για πιθανές απώλειες εσόδων, κάνουν λόγο για ένα ποσό γύρω στα 4 δισ. ευρώ και για εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Στην Bundesliga, ο πρόεδρός της Κρίστιαν Σάιφερτ είχε δηλώσει ότι ένα οριστικό λουκέτο θα κόστιζε 750 εκατ. ευρώ και τη δουλειά σε 56.000 ανθρώπους που απασχολούνται, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, στην αθλητική βιομηχανία της χώρας. Για την Αγγλία το ποσό ανεβαίνει στα 1,3 δισ. ευρώ, για την Ισπανία περίπου στο 1 δισ. ευρώ ενώ για Ιταλία και Γαλλία υπολογίζεται στα 700 με 750 εκατ. ευρώ.

Τρεις είναι οι κύριες ροές εισοδήματος για τα πρωταθλήματα: ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές (πωλήσεις δικαιωμάτων προβολής), εμπορικές συμφωνίες (χορηγίες και διαφημιστικές συνεργασίες) και έσοδα κατά τις ημέρες αγώνα (εισιτήρια και φιλοξενία). Η παγκόσμια αξία των τηλεοπτικών δικαιωμάτων, για παράδειγμα , είναι περίπου 50 δισεκατομμύρια δολάρια και το 60% αυτών αντιστοιχεί σε μόλις 10 πρωταθλήματα.

Και ο κορωνοϊός έχει αυξήσει το ρίσκο και την αβεβαιότητα…

Sky και BT πληρώνουν 5,8 δισ. δολάρια για να έχουν τα τηλεοπτικά δικαιώματα της Premier League για τρία χρόνια, φυσικά με κόσμο στα γήπεδα. Λεπτομέρειες για το ποσό που θα χάσει η κάθε ομάδα με το νέο καθεστώς δεν έχουν γίνει γνωστές ακόμη, αλλά το BBC έχει αναφέρει ότι ένας μήνας με άδεια γήπεδα θα σημαίνει ζημιές 130 εκατ. ευρώ! Μέχρι στιγμής, ο περιορισμός λόγω της πανδημίας έχει διακόψει 120.000 προσφορές χορηγιών με περισσότερες από 5.000 μάρκες.

Όσον αφορά στα έσοδα από τα εισιτήρια, είναι ενδεικτικό ότι η Ντόρτμουντ έχει ανακοινώσει ότι περιμένει ζημιά 3,4 εκατ. ευρώ σε κάθε εντός έδρας ματς χωρίς κόσμο, ενώ για την Μπαρτσελόνα τα ματς του Champions League κεκλεισμένων τω θυρών «κοστίζουν» κατά μέσο όρο 6 εκατ. ευρώ.

Επίσης, η Τότεναμ ανακοίνωσε καθαρή ζημία 63,9 εκατομμυρίων λιρών (περίπου 71 εκατ. ευρώ) το τελευταίο οικονομικό έτος.

Ο σύλλογος της Premier League αναφέρει ότι τα έσοδα για το έτος που έληξε στις 30 Ιουνίου, ήταν 402,4 εκατομμύρια λίρες, έναντι 460,7 εκατομμυρίων το προηγούμενο έτος. Τα έσοδα από τα τηλεοπτικά δικαιώματα μειώθηκαν από 149,9 εκατομμύρια λίρες πέρυσι σε 95,2 εκατομμύρια φέτος.

Ο πρόεδρος της ομάδας Ντάνιελ Λέβι πρόσθεσε ότι ο σύλλογος θα αντιμετωπίσει απώλειες άνω των 150 εκατομμυρίων λιρών το επόμενο έτος, εάν δεν επιτραπεί στους φιλάθλους της ομάδας να επιστρέψουν στα γήπεδα.

Με απώλειες 23,2 εκατ. λιρών (περίπου 25,5 εκατ. ευρώ) έκλεισε το προηγούμενο οικονομικό έτος για τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ως συνέπεια της τρίμηνης αναστολής των αγωνιστικών δραστηριοτήτων και της εν συνεχεία διεξαγωγής αγώνων χωρίς θεατές, εξαιτίας της πανδημίας. Από τη στιγμή που σε όλες τις ομάδες το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού (από 60% έως 70%) πηγαίνει στους μισθούς των αθλητών και προπονητών και αυτοί θα κληθούν να κάνουν θυσίες.

Ήδη αρκετές ομάδες έχουν ξεκινήσει επαφές με τους ποδοσφαιριστές τους για να καταλήξουν σε μια συμφωνία, όπως η Μπαρτσελόνα όπου έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις εβδομάδων, η διοίκηση κατέληξε σε συμφωνία με τους εκπροσώπους των ποδοσφαιριστών και του προπονητικού τιμ, για διακανονισμό μισθών και μπόνους.

Ο καταλανικός σύλλογος επισήμανε ότι αναμένεται να εξοικονομήσει περίπου 172 εκατομμύρια ευρώ από τον φετινό προϋπολογισμό του, εκ των οποίων τα 122 εκατομμύρια αφορούν στις «φιξ» απολαβές των παικτών και των προπονητών και τα 50 εκατομμύρια περιλαμβάνουν μπόνους, τα οποία θα αποπληρωθούν σε βάθος τριετίας.

Ανάλογες επιπτώσεις περιμένουμε και στο ελληνικό επαγγελματικό ποδόσφαιρο. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Παναγιώτη Αλεξόπουλο, «οι ελληνικοί σύλλογοι αναμένεται να απωλέσουν συνολικά έσοδα μεταξύ 37 με 40 εκατομμύρια ευρώ, εξαιτίας της πανδημίας».

Euro 2020: Το κόστος της αναβολής

Το Euro 2020 με προϋπολογισμό 2,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με αναλυτές, θα ήταν το πιο προσοδοφόρο όλων των εποχών καθώς η διεξαγωγή του σε 11 διαφορετικές χώρες θα εξασφάλιζε γεμάτα γήπεδα (συν τα αυξημένα έσοδα των αεροπορικών εταιρειών και ξενοδοχείων από τις πολλές μετακινήσεις μεταξύ κρατών και πόλεων).

Η μετάθεση για το καλοκαίρι του 2021 δίνει μία μια ανάσα ενώ για την UEFA -τη δεδομένη χρονική στιγμή- ζήτημα με τους χορηγούς δεν φαίνεται να υπάρχει, καθώς οι συμφωνίες που έχει κλείσει (είτε για διοργανώσεις εθνικών ομάδων είτε για διοργανώσεις συλλόγων) είναι πολυετείς. Βέβαια, η επιβεβλημένη μεταφορά δημιούργησε μια σειρά πολύπλοκων ζητημάτων. Για παράδειγμα, μόνο από τα αναμνηστικά που είχαν ήδη φτιαχτεί -καθώς απέμεναν λιγότερο από 100 ημέρες για την έναρξη των αγώνων- επηρεάζονται μία σειρά από επαγγέλματα όπως βιοτέχνες, μεταφορείς, έμποροι και πωλητές.

Σύμφωνα, πάντως, με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις της UEFA η αναβολή του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος για το 2021, θα αυξήσει το κόστος διοργάνωσης κατά 100 έως 200 εκατομμύρια ευρώ.

1,5 δισεκατομμύρια δολάρια η χασούρα του NBA

Για τον Ανταμ Σίλβερ, κομισάριο του NBA η φετινή σεζόν ξεκίνησε εφιαλτικά και φαίνεται να ολοκληρώνεται με τον ίδιο τρόπο, έχοντας ως κοινό παρονομαστή των προβλημάτων την Κίνα!

Στις 11 Οκτωβρίου 2019, ο general manager των Χιούστον Ρόκετς Ντάριλ Μόρεϊ τάχθηκε -μέσω Twitter- υπέρ των διαδηλωτών στο Χονγκ Κονγκ προκαλώντας διπλωματικό επεισόδιο με την κινεζική κυβέρνηση και απώλειες εκατομμυρίων για τη λίγκα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που είχαν ανακοινωθεί εκείνη την εποχή, 500 εκατομμύρια Κινέζοι είναι πελάτες του ΝΒΑ αγοράζοντας προϊόντα και βλέποντας από κοντά ή πληρώνοντας μέσω συνδρομητικής τηλεόρασης αρκετά ματς. Η απόφαση της Κίνας να διακόψει την τηλεοπτική μετάδοση των αγώνων, κόστισε ακριβά.

Με το πέρασμα των μηνών η συγκεκριμένη κρίση ξεπεράστηκε, αλλά προς το φινάλε της σεζόν ήρθε ο κορωνοϊός…

Σύμφωνα με το Forbes, τα συνολικά έσοδα του ΝΒΑ ανήλθαν πέρυσι στα 8 δισ. δολάρια (περίπου 6,7 δισ. ευρώ). Καθεμιά από τις ομάδες αξίζει τουλάχιστον 1 δισ. δολάρια, ενώ η μέση αξία τους ανήλθε στα 1,9 δισ. δολάρια (τρεις φορές μεγαλύτερη από αυτή που είχαν πριν από μόλις πέντε χρόνια). Κι εδώ το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων έχει να κάνει με τα τηλεοπτικά δικαιώματα, αλλά εξίσου σημαντικά είναι και τα λεφτά από εισιτήρια και εμπορικές δραστηριότητες (εστιατόρια, καφέ, πάρκινγκ, συναυλίες).

Το μεγαλύτερο μέρος των τηλεοπτικών συμβολαίων του ΝΒΑ, που ανέρχεται σε 24 δισ. δολάρια, είναι συνδεδεμένο με τα πλέι οφ, στη διάρκεια των οποίων ανεβαίνει κατακόρυφα η τηλεθέαση και η τιμή των τηλεοπτικών διαφημίσεων!

Η κίνηση της λίγκας να μεταφέρει τους τελικούς στη… φούσκα του Ορλάντο κόστισε 180 εκατ. δολάρια, ωστόσο, βοήθησε το ΝΒΑ να… διασώσει 1.5 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Sports Business Journal. Σε αυτό, μεγάλο ρόλο έπαιξαν τα τηλεοπτικά δικαιώματα και οι χορηγίες, όπως και οι διαφημίσεις που βοήθησαν το προϊόν να κρατήσει το κοινό του.

Ωστόσο, το NBA το οποίο ήταν το πρώτο επαγγελματικό πρωτάθλημα στις ΗΠΑ που ανέστειλε τη λειτουργία του εν μέσω της πανδημίας COVID-19, απώλεσε 1,5 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το Associated Press ενώ τέθηκαν σε κίνδυνο ή χάθηκαν οι δουλειές χιλιάδων ανθρώπων.

Σε αυτό το κομμάτι, πάντως, υπήρξε ευαισθητοποίηση των σταρ του NBA -ανάμεσά τους και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο- οι οποίοι προχώρησαν σε γενναίες χρηματοδοτήσεις των υπαλλήλων των ομάδων τους (διοικητικό προσωπικό ή υπάλληλοι των γηπέδων).

Ολυμπιακoί Αγώνες: Aπώλειες 38 δισ. ευρώ

Περνώντας στη γιγάντια επιχείρηση των Ολυμπιακών Αγώνων, όσο άργησαν ΔΟΕ και κυβέρνηση της Ιαπωνίας να πάρουν την οριστική απόφαση αναβολής μιας και διακυβεύονταν πολλά δισ. ευρώ, τόσο γρήγορα κινήθηκαν για να λύσουν το ζήτημα με το λογότυπο της διοργάνωσης. Έτσι, μέσα σε λίγες μόνο ώρες το Tokyo 2020 έγινε Tokyo 202One (προστέθηκαν στην κατάληξη του 2020 τα γράμματα της αγγλικής αλφαβήτου n και e για να σχηματίσουν με το μηδέν τη λέξη «οne» που σημαίνει ένα).

Μετά την επισημοποίηση της αναβολής, αποκαλύφθηκαν και τα νούμερα της χασούρας. Σύμφωνα με υπολογισμούς, οι απώλειες αναμένεται να αγγίξουν τα 38 δισ. ευρώ. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα 11 δισ. του προϋπολογισμού των διοργανωτών και, όπως εκτιμούν ειδικοί αναλυτές, κοντά στα 5 δισ. θα είναι οι συνέπειες για την ιαπωνική οικονομία. Γύρω στα 5,5 δισ. υπολογίζονται οι απώλειες των εταιρειών που είχαν συμβόλαια για τη διοργάνωση, είτε με τη μορφή χορηγιών είτε σε άλλους τομείς όπως τηλεοπτικά δικαιώματα και διαφημίσεις, ενώ οι ασφαλιστικές ρήτρες εκτιμάται ότι αγγίζουν τα 2 δισ. Στο τελευταίο νούμερο περιλαμβάνονται οι ιδιαίτερα υψηλές αποζημιώσεις που αναμένεται να ζητήσουν, κυρίως, διεθνή ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα που είχαν εξασφαλίσει τα δικαιώματα μετάδοσης των Αγώνων.

Η Ιαπωνία σίγουρα δεν θα έχει τα έσοδα που περίμενε αυτό το καλοκαίρι, ενώ μόνο η κάμψη στον τουρισμό εκτιμάται στο 60% με 75%.

Από την άλλη, οργανισμοί όπως η ΔΟΕ και η Comcast (η ιδιοκτήτρια εταιρεία του NBC, του αμερικανικού τηλεοπτικοί δικτύου που έχει πληρώσει πολλά δισεκατομμύρια δολάρια για τα δικαιώματα των Ολυμπιακών Αγώνων έως το 2028) δεν αφήνουν τίποτα στην τύχη και είχαν φροντίσει να… ασφαλίσουν τους Αγώνες.

Η ΔΟΕ φέρεται ότι έχει εξασφαλισμένα τα περίπου 817 εκατ. ευρώ που αντλεί ως καθαρά δικά της έσοδα από κάθε διοργάνωση Ολυμπιακών Αγώνων. Σχετικό δημοσίευμα, επικαλούμενο αγγλικές πηγές, ανέφερε ότι αυτό έγινε μέσω υπογραφής σχετικού ασφαλιστικού συμβολαίου.

Το NBC, επίσης, είχε προνοήσει να ασφαλιστεί για ένα τέτοιο ενδεχόμενο και ο διευθύνων σύμβουλος της Comcast Μπράιαν Ρόμπερτς, ο οποίος είχε δηλώσει σχετικά: «Πάντα προσπαθούμε σε τόσο μεγάλα γεγονότα να κάνουμε τις αντίστοιχες προβλέψεις για το τι μπορεί να συμβεί και πάντα φροντίζουμε να έχουμε ασφαλίσει την επένδυσή μας. Οπότε, χωρίς Ολυμπιακούς Αγώνες φέτος μπορεί να μην έχουμε κέρδη, αλλά σίγουρα δεν θα έχουμε και ζημίες».

Αντίστοιχες είναι οι απώλειες και στα υπόλοιπα επαγγελματικά αθλήματα. Στο τένις και το γκολφ, για παράδειγμα, τα έσοδα των αθλητών και η θέση τους στην παγκόσμια κατάταξη εξαρτάται άμεσα από τις επιδόσεις τους στα μεγάλα τουρνουά. Που το ένα μετά το άλλο ματαιώνονται…