Την ώρα που έχει ήδη αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για να τεθεί σε διαβούλευση το νέο νομοσχέδιο για τον εκσυγχρονισμό πέντε εμβληματικών μουσείων της χώρας μας -Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, και Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στη Θεσσαλονίκη- σε Νομικά Πρόσωπα Δημόσιου Δικαίου με «πιλότο» το μοντέλο του νομοθετήματος που διέπει τη λειτουργία του Μουσείου της Ακρόπολης, τα νέα για το φορέα παγκόσμιου θαυμασμού είναι εξαιρετικά: Αποτελεί τον «σημαιοφόρο» για την Ελλάδα καθώς βρίσκεται στην 46η θέση της κορυφαίας λίστας με τα 100 πιο δημοφιλή ιδρύματα στον κόσμο σύμφωνα με το ξένο δημοσίευμα της «The Art Newspaper».

Το Μουσείο της Ακρόπολης το 2021 προσέλκυσε 547.910 επισκέπτες, κατά 69% περισσότερους από το 2020, αφήνοντας πίσω του εμβληματικά μουσεία όπως το Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο και το Petit Palais στο Παρίσι. Ενώ οι αριθμοί προσέλευσης έχουν ακόμη αρκετό δρόμο για να φτάσουν τα επίπεδα πριν από την πανδημία, «έχει αρχίσει η ανάκαμψη», όπως διαπιστώνει το ξένο άρθρο.

Με το βλέμμα στη διεθνή κοινότητα και την εθνική προσπάθεια της ηγεσίας του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού για αναδιάταξη του θεσμικού πλαισίου αυτών των πέντε προαναφερθέντων μουσείων ώστε να αποκτήσουν αυτοτέλεια και να χαράσσουν τη στρατηγική τους καλύτερα στοχεύοντας κι εκείνα σε υψηλές παγκόσμιες θέσεις όπως το Μουσείο Ακρόπολης, ο «Ε.Τ.» συγκέντρωσε τα σπουδαία ευρήματα των 100 πιο δημοφιλών μουσείων του κόσμου, αλλά και τα στοιχεία από τον Οργανισμό Διαχείρισης Αρχαιολογικών Πόρων που αντικατοπτρίζουν την επισκεψιμότητα των εμβληματικών μουσείων και αρχαιολογικών χώρων της Ελλάδας, που όπως φαίνεται ακολουθούν κι εκείνα τη διεθνή τάση για όλο και μεγαλύτερη προσέλευση κόσμου στα εκδοτήριά τους!

«Τα μουσεία άρχισαν να υποδέχονται περισσότερους επισκέπτες το 2021 σε σχέση με το 2020», διαπιστώνει το ξένο δημοσίευμα. Συνολικά, ο αριθμός των ατόμων που πέρασαν τις πόρτες από τα 100 πιο δημοφιλή μουσεία αυξήθηκε κατά 17.000.000 επισκέπτες. Τα 100 κορυφαία ιδρύματα στον κόσμο συγκέντρωσαν συνολικά 71.000.000 επισκέπτες έναντι 54.000.000 το 2020. «Αυτό δεν υποδηλώνει “μείωση” της επικινδυνότητας της πανδημίας, εξάλλου υπήρξαν περισσότεροι θάνατοι παγκοσμίως το 2021 απ’ ό,τι το 2020, αλλά αντικατοπτρίζει το γεγονός ότι τα μουσεία ήταν ανοιχτά για περισσότερες ημέρες καθώς άρθηκαν οι περιορισμοί του lockdown», αναφέρεται στο άρθρο.

Αν και σημειώθηκε αύξηση 31% στους επισκέπτες από έτος σε έτος, οι συνολικοί αριθμοί εξακολουθούν να είναι 69% χαμηλότεροι από ό,τι το 2019, όταν τα 100 κορυφαία μουσεία είχαν 230.000.000 επισκέπτες.

Ηγέτης στη λίστα, το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Το κορυφαίο ίδρυμα στην Pόλη του Φωτός σημείωσε αύξηση της τάξεως του 5% καταγράφοντας 2.800.000 επισκέπτες και αύξηση 5% σε σχέση με το 2020, αλλά εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τις επιδόσεις του προ πανδημίας. Το 2019 το Μουσείο του Λούβρου υποδέχτηκε 9.600.000 ανθρώπους. Σύμφωνα με ξένα Μέσα, τα γαλλικά μουσεία, όπως κι άλλα ιδρύματα της Ευρώπης που είχαν ιδιαίτερη πτώση του τουρισμού, ενδέχεται να αντιμετωπίσουν δυσκολία καθώς η κρατική στήριξη στερεύει…

Στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Ρωσικό Κρατικό Μουσείο στην Αγία Πετρούπολη με σχεδόν 2.300.000 εκατομμύρια επισκέπτες. Οπως αναφέρεται στο ξένο δημοσίευμα, σημειώθηκε αύξηση κατά 88% σε σχέση με το 2020 και μόλις 6% χαμηλότερα από τα επίπεδα στα οποία κυμάνθηκε πριν από την πανδημία! Το μουσείο, το οποίο στεγάζει μια πλούσια συλλογή ρωσικής τέχνης, έκλεισε μόνο για δέκα ημέρες λόγω των περιορισμών της Covid-19 σε σύγκριση με τις 116 ημέρες που έκλεισε τις πόρτες του το Λούβρο.

Οπως σημειώνεται στο άρθρο, τέσσερα ρωσικά μουσεία βρίσκονται στην πρώτη δεκάδα της λίστας χάρη στο γεγονός ότι ήταν κλειστά για λιγότερες ημέρες. Ενα από τα πιο επιτυχημένα μουσεία στην ξένη έρευνα, στην 3η θέση, είναι το Μουσείο Τέχνης Πολυμέσων της Μόσχας, το οποίο έκανε θεαματική ανάκαμψη με 2.242.000 επισκέπτες πέρυσι σε σύγκριση με το 2019 οπότε και το είχαν επισκεφτεί 2.236.000 άνθρωποι. Στην τέταρτη και πέμπτη θέση βρίσκεται το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέα Υόρκης προσελκύοντας 1.958.000 επισκέπτες και η Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον με 1.706.606 επισκέπτες. Τηδεκάδα συμπληρώνουν το Hermitage στην Αγία Πετρούπολη (1.649.443), το Κέντρο Τεχνών «Βασίλισσα Σοφία» στη Μαδρίτη (1.643.108), τα μουσεία στο Βατικανό (1.612.530) και η Πινακοθήκη Τρετιακόφ στη Μόσχα (1.580.819). Τη 10η θέση κατακτά το Ζορζ Πομπιντού με 1.501.040 επισκέπτες, αφήνοντας στην 11η θέση το Βρετανικό Μουσείο με 1.327.120 επισκέπτες.

Από τα 370 μουσεία που συμμετείχαν στην έρευνα και παρείχαν τα δεδομένα τους, τα 300 έπρεπε να κλείσουν λόγω των περιορισμών της Covid-19. Το 2021, ο μέσος αριθμός ημερών που έκλεισαν τα μουσεία ήταν 106 μέρες σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 145 ημερών το 2020. Σύμφωνα με τα δεδομένα, το 72% των μουσείων είχε περισσότερους επισκέπτες το 2021 σε σχέση με το 2020, ενώ το 28% είχε λιγότερους. Η μεγάλη πτώση σημειώνεται στα μουσεία της Ευρώπης, όπως στη Γερμανία, στην Ολλανδία και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Οπως αναφέρει το δημοσίευμα, η Ολλανδία επλήγη σκληρά, καθώς τα μουσεία της έκλεισαν κατά μέσο όρο για 150 ημέρες το 2021, ενώ στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία περίπου 140 ημέρες.

Στα ελληνικά εδάφη

Το 2021 παρέμειναν κλειστά τα μουσεία σχεδόν 200 ημέρες, ενώ το 2020 περίπου 150. Τα στοιχεία που συγκεντρώσαμε από τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων διαμορφώνουν μια αισιόδοξη συνθήκη… Σαφώς το 2019 θεωρείται πως είχαμε ρεκόρ επισκεψιμότητας και τουρισμού! Το 2020 τα πρώτα μέτρα για lockdown παίρνονται τον Μάρτιο, τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί χώροι μένουν κλειστοί για 5 μήνες, ενώ τους θερινούς μήνες που είναι ανοιχτοί λειτουργούν με περιορισμούς στον αριθμό των επισκεπτών. «Παράλληλα λόγω της πανδημίας ο τουρισμός από το εξωτερικό σημειώνει πτώση 85% σε σχέση με το 2019, δηλαδή έχουμε το 15% των επισκεπτών από το εξωτερικό σε σχέση με το 2019», περιγράφει στον «Ε.Τ.» η Αλεξάνδρα Χαριτάτου, μέλος Δ.Σ. του Οργανισμού Διαχείρισης Αρχαιολογικών Πόρων, υπεύθυνη για τον εκσυγχρονισμό των πωλητέων και την αναδιοργάνωση των πωλητηρίων, και επισημαίνει: «Το 2021 αίρεται το lockdown μέσα Μαΐου, όπου μουσεία και αρχαιολογικοί χώροι μένουν ανοιχτά έως τον Νοέμβριο.

Συνολικά δηλαδή μένουν κλειστά για 6,5 μήνες μέσα στο έτος και ανοίγουν υπό περιορισμούς. Υπολογίζεται ότι η επισκεψιμότητα ήταν στο 40% το 2021, έναντι του 2019. Η πτώση από το 2019 δηλαδή ανέρχεται στο 60%».

Τον Ιερό Βράχο θαύμασαν το 2021 1.220.000 επισκέπτες. Το 2019 το αρχαίο μνημείο επισκέφτηκαν 3.600.000 άνθρωποι! Δεύτερο στη λίστα βρίσκεται το σημαντικότερο κέντρο του μινωικού πολιτισμού, η Κνωσός. Το 2021, 445.000 επισκέπτες περιηγήθηκαν στα μνημεία της, ενώ το 2020 συγκέντρωσε το ενδιαφέρον 176.000 επισκεπτών και 950.000 το 2019! Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πέρυσι υποδέχτηκε 190.000 επισκέπτες έναντι 98.000 το 2020 αλλά και 609.000 το 2019. Το ΕΑΜ, έχοντας μπει σε τροχιά του μεγαλόπνοου εθνικού σχεδίου για την ανάπλασή του και παράλληλα της μετατροπής του σε Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία έχοντας ως απόλυτους συμμάχους του τους μοναδικούς θησαυρούς του από την 7η χιλιετία έως τον 6ο αι. μ.Χ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία για τους Δελφούς.

Συγκεκριμένα, στον αρχαιολογικό χώρο περιηγήθηκαν 146.000 άνθρωποι, ενώ στο ομώνυμο μουσείο μόλις 47.000 επισκέπτες πέρασαν τις πόρτες το 2021. Παρόμοια εικόνα και στην Αρχαία Ολυμπία: 146.000 επισκέπτες δέχτηκε ο αρχαιολογικός χώρος, έναντι των 30.000 που επισκέφτηκαν το μουσείο. Ενας ακόμα αρχαιολογικός χώρος με ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι κι εκείνος της Βεργίνας, το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων, όπου το 2019 προσέλκυσε 223.000 επισκέπτες, ενώ το 2021 57.000 και το 2020 37.500.

Οι νέοι της λίστας

Η συνθήκη της πανδημίας ευνοεί το άνοιγμα νέων μουσείων; Θεωρητικά η απάντηση θα ήταν αρνητική. Ωστόσο, σύμφωνα με το ξένο δημοσίευμα, οργανισμοί από διάφορες χώρες του κόσμου τόλμησαν και κατάφεραν να προσελκύσουν το κοινό τους και να ενταχθούν στην «ακριβοθώρητη» λίστα.

Το πολυαναμενόμενο μεγαλύτερο πολιτιστικό κέντρο της Ευρώπης, το μπαρόκ και μοντέρνο Humboldt Forum στο Βερολίνο, εισέβαλε στη λίστα των δημοφιλέστερων μουσείων αφότου άνοιξε στις 20 Ιουλίου. Αν και το μουσείο ξεκίνησε από το 2ο μισό του 2021, συγκέντρωσε 515.000 επισκέπτες. Στο Παρίσι, ένα άλλο νεοσύστατο μουσείο, το Bourse de Commerce – Pinault Collection, που άνοιξε τις πόρτες του στα τέλη του Μαΐου του 2021, «καλωσόρισε» σχεδόν 509.000 επισκέπτες. Το Μουσείο Τέχνης Pudong στη Σαγκάη άνοιξε τον Ιούλιο και είχε 450.000 νέους επισκέπτες.

Ειδήσεις σήμερα