«Δεν εμφανίζομαι ποτέ ως φυσικό πρόσωπο, έχω μια περσόνα μυστική», λέει ο ίδιος ο Sonke στον «Ε.Τ.» της Κυριακής και εξηγεί το γιατί: «Από μικρό παιδί με γοήτευε η ιστορία του Αρκά, του σκιτσογράφου που κανείς δεν ήξερε τίποτα γι’ αυτόν ούτε είχε ποτέ εμφανίσει το πρόσωπό του. Σκεφτόμουν ότι το έκανε αυτό για να μην έχει το βάρος της δημοσιότητας που έχουν τα σκίτσα του και σίγουρα ως μια καλλιτεχνική περφόρμανς. Επέλεξα να ζωγραφίσω στον δρόμο και να εκθέσω τις ζωγραφιές μου, αλλά όχι το πρόσωπό μου. Το βρίσκω πολύ ωραίο παιχνίδι αυτό με την κρυφή ταυτότητα και μου πάει πολύ, γιατί δεν έχω καθόλου υποχρεώσεις έτσι, δεν συναντάω ποτέ κανέναν και μόνο ζωγραφίζω. Είμαι έτσι και ως χαρακτήρας. Δεν θα μου άρεσε καθόλου να πήγαινα κάπου και να με αναγνώριζαν άνθρωποι, που εγώ δεν τους ξέρω, λόγω των γκράφιτι ή λόγω των πινάκων. Επίσης, δεν θα μπορούσα ποτέ να είμαι σε μια δική μου έκθεση. Θα ένιωθα πολύ άβολα. Πολύ λίγοι καλλιτέχνες θέλουν να είναι στις εκθέσεις τους. Οι περισσότεροι το κάνουν αναγκαστικά. Κάποτε κάποιος μου είχε πει ότι όταν κάνω έκθεση σε μια γκαλερί και πάω την ημέρα των εγκαινίων, νιώθω σαν να είμαι γυμνός μπροστά σε πολύ κόσμο. Κάπως έτσι είναι η ζωγραφική στον καμβά, είναι πολύ μοναχική και προσωπική ασχολία και οι ζωγράφοι δεν είναι καλλιτέχνες που τους αρέσει να εκτίθενται οι ίδιοι, τους αρέσει να εκτίθενται οι ζωγραφιές τους, έτσι νιώθω κι εγώ».
Τι παρουσιάζεις στη νέα σου έκθεση στην γκαλερί Kapopoulos Fine Arts στις Σπέτσες;
Είναι μερικά έργα που ζωγράφισα την άνοιξη, μαζί με κάποια άλλα που έκανα ειδικά για τις Σπέτσες και την έκθεσή μου στην γκαλερί Kapopoulos Fine Arts. Είναι έργα, ακρυλικά και λαδομπογιά, όπου κάνουν αισθητή την παρουσία τους το γαλάζιο και το μπλε του κοβάλτιου, μαζί με φύλλα χρυσού. Τα θέματα είναι πάνω-κάτω τα ίδια που ζωγραφίζω τον τελευταίο καιρό, τελείως ελεύθερα, χωρίς τη λογική της συνέχειας και της «ατομικής έκθεσης», μπλε άλογα, χρυσά πουλιά σε μαύρα φόντα και γοργόνες της ελληνικής μας θαλάσσης.
Τις γοργόνες από πού τις εμπνεύσθηκες;
Είμαι μεγάλος θαυμαστής του Μποστ, και μεγάλος κλέφτης, από μικρός. Οταν ήμουν παιδί, με γοήτευε πάρα πολύ ο τρόπος που έγραφε κοροϊδεύοντας την καθαρεύουσα, που είναι η γλώσσα των «συντηρητικών». Σκέφτηκα να κάνω μία γοργόνα και ψάχνοντας για γοργόνες που έχει ζωγραφίσει ο Μποστ βρήκα μία πολύ ωραία παραδοσιακά ζωγραφισμένη που γράφει στο επάνω μέρος «γοργόνα της ελληνικής μας θαλάσσης» με ένα σίγμα. Μου άρεσε πολύ που το έγραψε ανορθόγραφα και το αντέγραψα. Νομίζω ότι το έκανε επίτηδες για να αποδημήσει την ορθογραφία, μιας και είναι έργο τέχνης και δεν εμπίπτει σε περιορισμούς και κανόνες και αυτή είναι η γοητεία. Αλλά και ειρωνικά για να κοροϊδέψει τον εθνικισμό, που σχεδόν πάντα συνδέεται και με το χαμηλό πνευματικό επίπεδο και την αρχαιολατρία. Ετσι, το μετέφρασα εγώ και το έκλεψα!
Πόσο η street art εμπεριέχεται στα έργα μιας έκθεσης σε γκαλερί;
Είναι διαφορετικό όταν ζωγραφίζω στον καμβά, απ’ όταν ζωγραφίζω στον δρόμο. Το γκράφιτι και το street art, όταν το βάζεις στο σαλόνι ή σε μια συλλογή έργων, είναι σαν να βάζεις ένα ταριχευμένο άγριο ζώο στον τοίχο του σπιτιού σου. Είναι μεγάλη συζήτηση αυτή και έχει πολλές προεκτάσεις. Στους πίνακες βάζω λίγο από τον αυθορμητισμό του δρόμου. Στον δρόμο βγάζω το συναίσθημα…
Ποια είναι η διαφορά από το ζωγραφίζω στον δρόμο με το ζωγραφίζω στο εργαστήριο;
Δεν μπορώ να το περιγράψω εύκολα με λόγια, αν και το βιώνω πολύ έντονα. Είναι η απόλυτη ελευθερία. Ο ενθουσιασμός, η αδρεναλίνη της παρανομίας, η παρέμβαση, η μεγάλη έκθεση που έχει αμέσως η ζωγραφιά και η διάδραση με τον κόσμο. Στο εργαστήριο, πάλι η συνθήκη είναι απόλυτης ελευθερίας, αλλά υπάρχει και το στοιχείο της εμπορικότητας, δηλαδή η συλλεκτική αξία, και η χρηματιστηριακή αλλά και η επενδυτική. Οπότε, αλλάζει όλη τη φιλοσοφία, σίγουρα αλλάζουν η αρχική μορφή και ο σκοπός, αλλά για εμένα είναι «ΟΚ» και περνάω πολύ καλά ζωγραφίζοντας και στο εργαστήριο. Είναι μια σύμβαση η γκαλερί προσωπική και την προτιμώ από το να δούλευα σε μια κανονική δουλειά. Αποτελεί, ωστόσο, φυσιολογική εξέλιξη, αφού υπάρχει τόσο έντονο ενδιαφέρον για τα έργα και από τους θεσμούς και από όλον τον κόσμο της τέχνης.
Χρειάζεται συνέπεια, κάποιες ισορροπίες, όταν ένας καλλιτέχνης street art μπαίνει σε μια γκαλερί;
Αν κάποιος βιοπορίζεται από την τέχνη του και ας είναι καλλιτέχνης του δρόμου ή γκραφιτάς, είναι «ΟΚ» για εμένα, αρκεί να το κάνει με τρόπο. Αν είσαι ψώνιο και ανεπαρκής ως χαρακτήρας και το κάνεις υστερόβουλα, θα φανεί στην πορεία. Αφού προέρχεσαι από τον δρόμο, πρέπει να παραμείνεις συνεπής σε κάποιους άτυπους κανόνες. Το να είσαι ψώνιο και να παριστάνεις τον εικαστικό καλλιτέχνη ενώ δεν έχεις ιδέα από ζωγραφική είναι προκλητικό. Ξέρω καλλιτέχνες που ξεκίνησαν από τον δρόμο από καλλιτεχνική ανάγκη ή για να περάσουν καλά ή για να δείξουν τα έργα τους σε πολύ κόσμο και δεν έκαναν ποτέ έκθεση σε γκαλερί και ξέρω καλλιτέχνες που όλη τους η περσόνα είναι μια απάτη που στηρίζεται σε αυτό που λέμε «θέαμα και κοινωνία του θεάματος και των δημοσίων σχέσεων», χωρίς βαθύτερο νόημα, χωρίς καν έργα. Ισως είμαι κι εγώ «απατεώνας», όμως εγώ ζούσα από τη ζωγραφική και πριν από την γκράφιτι έκρηξη στις γκαλερί. Από μικρός πριν τελειώσω τη σχολή μου δούλευα ως εικονογράφος σε παιδικές εκδόσεις και περιοδικά και έκανα γκράφιτι στον δρόμο παράλληλα. Σίγουρα, αν ένας καλλιτέχνης από τον δρόμο μπει στην γκαλερί και σταματήσει να ζωγραφίζει στον δρόμο, πιστεύω ότι αυτό είναι το πρώτο στάδιο της «αλλοτρίωσής» του. Ο κόσμος προτιμά τα έργα street art επειδή είναι ελεύθερα, όχι επειδή είναι άρτιοι ζωγραφικοί πίνακες. Δεν είναι ζωγραφική, είναι γκράφιτι που μπήκε στην γκαλερί και δανείζεται στοιχεία από τη ζωγραφική.
Στα έργα σου οι γυναίκες έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Γιατί συμβαίνει;
Ζωγραφίζω γυναικείες φιγούρες, επειδή έχουν περισσότερα μαλλιά για να δημιουργήσω «μια σύνθεση» με αυτά. Με τα χρόνια όμως έχω πειστεί ότι αυτή η γυναίκα με το γυρτό κεφάλι που είναι κάπως μελαγχολική μάλλον είμαι εγώ (χα χα) που με τα χρόνια απελευθέρωνα σιγά σιγά τη «γυναικεία» φύση μου και αποδεχόμουν ότι και οι άντρες μπορούν να είναι ευαίσθητοι, τρυφεροί, κηδεμόνες, μάνες, φροντιστές και όποιο άλλο γυναικείο χαρακτηριστικό απορρίπτει ο αντρικός ρόλος. Το ζήτημα των φύλων με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Ελπίζω να προχωρήσει η κοινωνία σε αυτό το ζήτημα, όπως και σε άλλα ζητήματα, όσο περνούν τα χρόνια. Δεν είναι μόνο οι γυναίκες που καταπιέζονται από την κοινωνία, αλλά και όλα τα φύλα, gay, trans και όπως αλλιώς τα προσδιορίζει ο καθένας.
Πόσο σε ενδιαφέρει να ανανεώνεις την αναγνωρίσιμη εικαστική σου γλώσσα;
Δεν με απασχολεί έντονα να ανανεώνεται. Προσπαθώ όσο γίνεται να λειτουργώ με ενθουσιασμό και με αυθορμητισμό, όπως όταν ξεκίνησα στον δρόμο, για να μη χάσω το κομμάτι της ψυχοθεραπείας και διασκέδασης που μου προσφέρει αυτή η ενασχόληση. Οπότε, όσο περνάω καλά με μια «θεματική» και διασκεδάζω με αυτή, συνεχίζω. Οταν νιώσω ότι βαριέμαι ή μου έρθει άλλη ιδέα, αλλάζω και σίγουρα «ψάχνω» συνέχεια. Πολλές από τις θεματικές που έχω παρουσιάσει σε εκθέσεις στην Ελλάδα ή στην Κύπρο, όπως καρουζέλ, κόκκινα αυτοκινητάκια κ.ά., είναι έργα που κάνω για να περάσω καλά στο εργαστήριό μου. Στη συνέχεια εντοπίζει κάτι σε αυτά ο γκαλερίστας Γρήγορης Καπόπουλος και φτιάχνουμε μια νέα έκθεση. Εγώ, επειδή προέρχομαι από τον δρόμο (μεταφορικά), έχω τη λογική του γκράφιτι, δηλαδή να κάνεις συνέχεια την ίδια εικόνα σαν λογότυπο ας πούμε ή όπως λέγεται doodling (είναι τα σκίτσα που κάνουμε όταν μιλάμε στο τηλέφωνο). Τα έργα απέκτησαν δημοφιλία στην Ελλάδα και το Παρίσι από την εμμονή μου να ζωγραφίζω παντού στην πόλη την ίδια γυναίκα με ελάχιστες παραλλαγές και ο κόσμος προτιμά να βλέπει αυτήν τη φιγούρα και στις γκαλερί.
Τα στοιχεία, όπως οι καρδιές, τα πουλιά, τα χρώματα, που βάζεις γύρω από τα κύρια θέματά σου τι συμβολίζουν;
Μου αρέσει να ζωγραφίζω ανάλαφρα, έτσι ταξιδεύω. Η καρδιά είναι ένα pop σύμβολο, το βάζω, κυρίως, για να γίνει πιο ανάλαφρο το έργο, αστείο ή για να χρησιμοποιήσω το κόκκινο χρώμα στη σύνθεση. Μου αρέσει πολύ ο συνδυασμός άσπρο – μαύρο – κόκκινο. Τα πουλάκια είναι ανάλαφρα και συμβολίζουν αυτό που είναι η πεμπτουσία της τέχνης, δηλαδή να μπορείς να συγκινείσαι και να νιώθεις πως βλέπεις υψηλή τέχνη ακόμα και όταν δεις ένα ξημέρωμα κάποια πουλιά ή όταν δεις ένα γκράφιτι πάνω σε ένα τρένο. Δηλαδή, το να μπορούμε να χαιρόμαστε με τα απλά και τα μικρά, αυτό είναι τέχνη και ζωή. Παράλληλα να είσαι σεμνός απέναντι σε όλα. Αλλά ταυτόχρονα απόλυτα ελεύθερος και με τον ρομαντισμό ενεργοποιημένο και σύμμαχο όσο γίνεται!
Πώς είναι μια τυπική μέρα σου;
Ζω, κυρίως, τη νύχτα, όχι τη μέρα, είμαι επαγγελματίας νυχτόφιλος, με τραβάει τόσο πολύ η νύχτα που ζω πολλές μέρες της ζωής μου μόνο νύχτα. Η ημέρα στις πόλεις, είτε στην Αθήνα είτε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, είναι πάρα πολύ αγχωτική και καθόλου για τους δικούς μου ρυθμούς. Οι μέρες μου είναι μία λούπα: ξυπνάω, ζωγραφίζω, κάνω βόλτες, εμπνέομαι, ζωγραφίζω πάλι και το ίδιο κάθε μέρα. Ξέρω ότι ακούγεται μονότονο, αλλά το απολαμβάνω πάρα πολύ.
Info
Ατομική έκθεση του Sonke
Γκαλερί: Kapopoulos Fine Arts (Κεντρική Αγορά Ντάπια, Σπέτσες)
Τηλ.: 2298072278 και 6976723012
Ιστοσελίδα: www.kapopoulosart.gr
Ειδήσεις σήμερα
Αναδρομικά: Στο τραπέζι και η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς – Τι θα κερδίσουν οι συνταξιούχοι
Σταμάτης Σπανουδάκης: Δικαστική δικαίωση για το παιδί με το… όνομά του