Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής επικοινώνησε με τον προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, βυζαντινολόγο Δημήτρη Αθανασούλη, με αφορμή τα πολλά και πολύτιμα έργα που είτε εκπονεί η υπηρεσία είτε έχουν προγραμματιστεί να παραδοθούν στο κοινό κατά τη διάρκεια του φετινού καλοκαιριού.

«Επανεκκίνηση»

«Δύο χρόνια, λόγω των συνθηκών της πανδημίας, οι αρχαιολογικές ανασκαφές είχαν περιοριστεί… Φέτος οι ανασκαφές επανεκκινούνται και αναμένουμε σημαντικά αποτελέσματα. Ως γνωστόν, όμως, κανείς δεν ξέρει τι κρύβει η γη! Κάθε έρευνα, ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα, είναι πολύ σημαντική για τους αρχαιολόγους, γιατί τα στοιχεία που αντλούμε εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας για την ιστορία του τόπου», περιγράφει στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο κ. Αθανασούλης και μαζί του επιχειρούμε αρχαιολογικές επισκέψεις στις Κυκλάδες, που συνεχίζουν να αποκαλύπτουν τα μυστικά τους, μέσα από το πρίσμα της ανάπτυξης και του ανασχεδιασμού του πολιτιστικού χάρτη του Αρχιπελάγους! «Οι Κυκλάδες είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες αρχαιολογικές περιοχές, αλλά έχουν δυσκολίες που μόνο οι νησιώτες μπορούν να αντιληφθούν», σημειώνει ο κ. Αθανασούλης και επισημαίνει πως παρά τις δυσκολίες οι Κυκλάδες διαθέτουν το μεγαλύτερο δίκτυο αρχαιολογικών μουσείων και συλλογών στη χώρα μας, γεγονός που τις καθιστούν άκρως γοητευτικές!

Η Επισκοπή Σικίνου, το παλίμψηστο μνημείο, δέχτηκε τη φροντίδα των αρχαιολόγων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και φέτος το καλοκαίρι ανοίγει για το κοινό ύστερα από έξι δεκαετίες. Η Κύθνος υποδέχεται για πρώτη φορά στην ιστορία της το δικό της Αρχαιολογικό Μουσείο, η Δήλος εκπέμπει το φως της διεθνώς και η Μύκονος δρομολογεί την ολοκλήρωση των έργων στο Κάστρο της, που τα ευρήματα αφηγούνται 5.000 χρόνια παρουσίας. Φέτος το Αρχαιολογικό Μουσείο Μήλου στα τέλη Ιουνίου θα υποδεχτεί μια νέα περιοδική έκθεση, η οποία αυτές τις ημέρες ετοιμάζεται και θα περιλαμβάνει ευρήματα από το νησί, ενώ στη Ρήνεια, στην «Αλλη Δήλο» κατά τους αρχαιολόγους, συνεχίζονται έρευνες και εργασίες στη δηλιακή νεκρόπολη. Οπως μας λέει ο Δημήτρης Αθανασούλης, το φιλόδοξο και πρωτοποριακό έργο, η «Νησίδα Μουσείων Κάστρου Χώρας Νάξου» συνεχίζεται, ενώ η Σαντορίνη αναμένεται και φέτος να αναδειχθεί πρωταθλήτρια του αρχαιολογικού τουρισμού στις Κυκλάδες, με το Ακρωτήρι να ξεχωρίζει στις επιλογές των επισκεπτών. Φέτος, όμως, στην κούρσα των επιλογών μπαίνει δυναμικά και το Μουσείο Προϊστορικής Θήρας με τη νέα πτέρυγα «Θηραϊκές τοιχογραφίες – Ο θησαυρός του Προϊστορικού Αιγαίου» στον δεύτερο εκθεσιακό όροφό του, που άνοιξε τις πύλες του για το κοινό και αναμένεται να έχει «κατακόρυφη αύξηση» της επισκεψιμότητας!

Σημειώνουμε πως σε αυτό το αφιέρωμα εστιάζουμε σε μερικά από τα πιο εμβληματικά κυκλαδονήσια της χώρας μας, όμως το ραντεβού με τον δραστήριο και διακεκριμένο διεθνώς προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιολογίας Κυκλάδων, Δημήτρη Αθανασούλη, ανανεώθηκε για να μιλήσουμε προσεχώς και για τα υπόλοιπα νησιά με ιδιαίτερο πολιτιστικό ενδιαφέρον.

» ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΣΙΚΙΝΟΥ

60 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ, το εμβληματικό μνημείο ανοίγει για το κοινό

«Η Επισκοπή Σικίνου ανοίγει για το κοινό ύστερα από 60 χρόνια», μας περιγράφει ο κ. Αθανασούλης. Πρόκειται για ένα εμβληματικό μνημείο που στέκει κάτω από την ψηλότερη κορυφή της Σικίνου, την Πόστα. Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής είχε επισκεφθεί το μνημείο πριν από περίπου δέκα χρόνια όταν είχε μπει σε τροχιά υλοποίησης το έργο στερέωσης και αποκατάστασης του ναού της Επισκοπής Σικίνου. Σήμερα η ολοκληρωμένη αξιοποίηση του συνολικού συγκροτήματος της μονής σηματοδοτεί έναν επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο, με πολύπλευρο παιδευτικό-ερευνητικό-πολιτιστικό χαρακτήρα, που αναμφισβήτητα προσδίδει νέα ταυτότητα στο πανέμορφο νησί της άγονης γραμμής! Η Επισκοπή Σικίνου είχε θεωρηθεί ναός του Πυθίου Απόλλωνα, αλλά τελικά αναγνωρίστηκε ως ρωμαϊκό μαυσωλείο του 3ου αιώνα μ.Χ., που αργότερα μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό με τρούλο. Σήμερα στέκει στο φυσικό του περιβάλλον και αφηγείται τη μετεξέλιξή του… Οπως μας περιγράφει ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, ήδη το μνημείο είναι επισκέψιμο, ενώ μέσα στο καλοκαίρι αναμένονται τα επίσημα εγκαίνιά του παρουσία της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη.

* Η φωτογραφία είναι από το 2014.

» ΔΗΛΟΣ

Συντήρηση και αναβάθμιση όλων των σύγχρονων υποδομών

Εικόνες από το νησί του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος έκαναν -στην αρχή της προηγούμενης εβδομάδας- τον γύρο του κόσμου με αφορμή τη διεθνούς εμβέλειας συναυλία «Alpha Mission -Δelos & Οι [αβέβαιες] τέσσερις εποχές» με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού για την κλιματική κρίση. «Μέσω της συναυλίας προβάλλουμε τη Δήλο και τις αξίες της και συνδέουμε το ιερό νησί με το σήμερα και τις προκλήσεις της τεχνολογίας και της κλιματικής κρίσης», εξηγεί ο κ. Αθανασούλης. Η συναυλία του περίφημου έργου του Βιβάλντι, με την Ορχήστρα Νέων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (EUYO) με Ουκρανούς και Ρώσους μουσικούς και με σολίστες την ουκρανικής καταγωγής βιολονίστρια Diana Tishchenko και τον Ελληνα δεξιοτέχνη της λύρας Σωκράτη Σινόπουλο πραγματοποιήθηκε με αφορμή την επίσημη έναρξη του «Alpha Mission –Δelos», με σκοπό την ευαισθητοποίηση σε παγκόσμιο επίπεδο για την επείγουσα ανάγκη προστασίας του πλανήτη μας.

Τα τελευταία χρόνια το ΥΠΠΟΑ διά της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων εφαρμόζει στον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου ένα σχέδιο διαχείρισης που περιλαμβάνει τη συντήρηση και την αναβάθμιση όλων των σύγχρονων υποδομών, τη συντήρηση και τη στερέωση των αρχαίων κατάλοιπων και την αναστήλωση εμβληματικών μνημείων. Οι παρεμβάσεις αυτές χρηματοδοτούνται από το ΥΠΠΟΑ, από τον Δήμο Μυκόνου, μέσω προγραμματικών συμβάσεων, από ιδιωτικές χορηγίες, όπως η αναστήλωση της Στοάς του Φιλίππου με χορηγία του Ιδρύματος Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, και από συνέργειες με τη Γαλλική́ Σχολή́ Αθηνών. Στην ερώτηση αν υπάρχει χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των επικείμενων έργων ο κ. Αθανασούλης τονίζει πως τα προγράμματα έργων είναι σε εξέλιξη, αλλά υπάρχουν δυσκολίες.

«Η Δήλος είναι ένα ακατοίκητο νησί, όπου η διαβίωση έχει πολλούς περιορισμούς. Είναι αλυσιδωτά τα στοιχεία της ζωής και των εργασιών στη Δήλο», εξηγεί ο κ. Αθανασούλης, ωστόσο μας διαβεβαιώνει πως συνεχίζονται πολύ σημαντικά έργα αναστηλώσεων αρχαίων μνημείων και νέες διαδρομές για τους επισκέπτες και η ολοκλήρωση των έργων θα αναβαθμίσει τη συνολική εικόνα του αρχαιολογικού χώρου.

» ΚΥΘΝΟΣ

Για πρώτη φορά στην ιστορία της Κύθνου η πολιτιστική της κληρονομιά αποκτά στέγη σε ένα σύγχρονο μουσείο. «Μέχρι το τέλος της χρονιάς θα ανοίξει για το κοινό το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο Κύθνου, που εντάσσεται στην επιλογή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων για την ίδρυση νέων μουσείων στα νησιά των Κυκλάδων που έως σήμερα δεν διαθέτουν μουσειακό χώρο», εξηγεί ο κ. Αθανασούλης. Εκθέματα από τις ανασκαφές στον μεσολιθικό οικισμό του Μαρουλά, από την αρχαία πόλη Βρυόκαστρο, των βυζαντινών και μεταβυζαντινών χρόνων της Κύθνου θα βρουν τη θέση τους σε ένα νεοκλασικό κτίριο του Παλαιού Δημοτικού Σχολείου στη Χώρα.

 » ΜΥΚΟΝΟΣ

Συνεχίζονται τα έργα προστασίας και ανάδειξης των σωζόμενων αρχιτεκτονικών καταλοίπων του μεσαιωνικού οικισμού του Κάστρου της Χώρας Μυκόνου, δίπλα από την Παραποτιανή. «Τα έργα αναβαθμίζουν δραστικά τη Χώρα της Μυκόνου και αποκαθιστούν το τοπίο. Τα έργα αποκαλύπτουν όχι μόνο το Κάστρο της Μυκόνου, αλλά και τη χρήση της θέσης από την προϊστορική στη βυζαντινή και την ενετική περίοδο μέχρι σήμερα. Στη Μύκονο εντοπίζονται στοιχεία και πληροφορίες που εμπλουτίζουν τις γνώσεις μας για την αδιάλειπτη χρήση του νησιού από τη νεολιθική εποχή», σημειώνει ο κ. Αθανασούλης. Στο Παλαίκαστρο στην Ανω Μερά -όπως ο ίδιος περιγράφει- εφαρμόζεται πιλοτικό πρόγραμμα online μετάδοσης της ανασκαφικής διαδικασίας, πρόκειται για ένα νέο διαδικτυακό ανασκαφικό εργαλείο.

» ΝΑΞΟΣ

Στο προσκήνιο τα βυζαντινά εκκλησάκια του νησιού

Στη Νάξο, ο Ναός της Δήμητρας στη Γύρουλα Σαγκρίου αποτελεί τον πιο διάσημο αρχαιολογικό χώρο του νησιού. Είναι χτισμένος σχεδόν έναν ολόκληρο αιώνα νωρίτερα από την ανέγερση του Παρθενώνα και αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα χρήσης του μαρμάρου από τη Νάξο! Μεγάλη ανάπτυξη στον περιπατητικό τουρισμό, όμως, όπως τονίζει ο κ. Αθανασούλης, παρουσιάζουν και τα βυζαντινά εκκλησάκια που βρίσκονται διάσπαρτα στο νησί. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων έχει προχωρήσει σε εργασίες αποκατάστασης μνημείων και σε συνεργασία με τοπικούς συλλόγους δίνεται η ευκαιρία σε περιηγητές να τα επισκεφθούν! Τα τελευταία χρόνια υλοποιείται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων η ριζική αναβάθμιση του Αρχαιολογικού Μουσείου στο πλαίσιο του ενταγμένου στο ΕΣΠΑ έργου «Νησίδα Μουσείων Κάστρου Χώρας Νάξου». Βασικός στόχος του οποίου είναι να προβάλει το μνημειακό απόθεμα του νησιού δημιουργώντας μια Νησίδα Μουσείων στο μεσαιωνικό Κάστρο της Χώρας.

«Η αναστήλωση των τριών κτιρίων προχωράει και θα αναμορφώσει το ιστορικό κέντρο της Χώρας. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο έργο που θα αναδείξει τα μεσαιωνικά μνημεία και ταυτόχρονα θα αποδώσει στο κοινό ένα μουσειακό σύνολο που το κοινό θα περιηγείται από την Εποχή του Λίθου έως σήμερα», εξηγεί ο κ. Αθανασούλης. Σε τρία μεσαιωνικά κτίρια, κατάλοιπα του μεσαιωνικού συγκροτήματος, στο αρχοντικό Προμπονά, στο κτίριο του Αρχαιολογικού Μουσείου και στον πύργο Crispi θα οργανωθεί ένα Θεματικό Μουσείο για τον πολιτισμό της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων διαχρονικά. Στη Νάξο, επίσης, όπως μας περιγράφει ο κ. Αθανασούλης, έχει εντοπιστεί σημαντικός βυζαντινός οικισμός της πρώτης χιλιετίας. «Στη θέση Κάτω Χωριά στο Κάστρο Απαλίρου εξελίσσεται ανασκαφή που αναμένεται να δώσει πληροφορίες για μια περίοδο που οι πηγές μας είναι περιορισμένες», επισημαίνει ο αρχαιολόγος.

Ειδήσεις σήμερα

Λέκκας στον «.Ε.Τ.»: Οι αιτίες που «φούντωσαν» τη φωτιά – SOS για όλη την Αττική

Μαλακάσα: Με κεριά εκκλησίας έβαλε φωτιά ο Βρετανός εμπρηστής – Τι βρέθηκε πάνω του