Πώς έχει αλλάξει η σχέση σας με τη μουσική με την πάροδο του χρόνου; Νιώθετε ότι η τέχνη σας είναι ένας τρόπος να συνδεθείτε με το παρελθόν ή περισσότερο με το παρόν;
Η σχέση μου με τη μουσική δεν αλλάζει αλλά εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου. Θα μπορούσαμε να την παρομοιάσουμε με το κρασί που όσο το αφήνεις τόσο γίνεται καλύτερο (υπό τις κατάλληλες συνθήκες φυσικά). Θα έλεγα ότι η τέχνη μου με συνδέει κυρίως με το παρόν το οποίο βέβαια δεν θα ήταν το ίδιο αν δεν είχε υπάρξει το παρελθόν.
Τι σημαίνει για εσάς η έννοια της “παράδοσης” στη μουσική; Πώς ισορροπείτε ανάμεσα στη διατήρηση του κλασικού ήχου και την ανάγκη για καινοτομία και εξέλιξη;
Ένα τραγούδι έχει ταυτότητα και λέγεται (παραδοσιακό) όταν ο αρχικός του δημιουργός είναι άγνωστος και με τη συμβολή πολλών διαφορετικών ανθρώπων περνώντας από το φίλτρο του χρόνου, διασώθηκαν μέσα από την παράδοση μέχρι τις μέρες μας. Είναι συναρπαστική αυτή η έρευνα της παράδοσης. Και αναρωτιέμαι τι υπήρχε πριν την παράδοση. Η μουσική για εμένα είναι έρευνα εν εξελίξει. Εκεί βασίζεται και η σκέψη μου.
Στην τωρινή σας φάση της ζωής, πώς βλέπετε τη σύνδεση της προσωπικής σας εξέλιξης με την καλλιτεχνική σας διαδρομή; Υπάρχουν στιγμές που η τέχνη σας υπήρξε “καθρέφτης” των δικών σας συναισθημάτων και σκέψεων;
Διακαής επιθυμία μου είναι να καταφέρω κάτι μεγαλύτερο από αυτά που έκανα μέχρι σήμερα. Στούντιο, συναυλίες, τραγούδια κτλ. Αυτό είναι η Ακαδημία Λαϊκής Μουσικής. Αυτή θα είναι η προσωπική μου εξέλιξη. Μέσα από εμένα να δω τα νέα παιδιά να συνεχίσουν και να μεταδώσουν στις επόμενες γενιές το μπουζούκι. Να γίνουν ο καθρέφτης μου.
Πιστεύετε ότι η σύγχρονη μουσική σκηνή εξακολουθεί να διατηρεί την ίδια αυθεντικότητα που είχε όταν ξεκινήσατε την καριέρα σας; Τι σας εντυπωσιάζει ή τι σας απογοητεύει περισσότερο από τη νέα γενιά καλλιτεχνών;
Αν και τα πράγματα έχουν αλλάξει εγώ έχω ακόμα την ανάγκη να τα βλέπω με αισιοδοξία. Σίγουρα η σύγχρονη μουσική σκηνή δεν έχει την ίδια αυθεντικότητα αλλά πιστεύω στις νέες αντιλήψεις. Τα σημερινά παιδιά πιστεύουν πως τα ξέρουν όλα. Αυτό το κεφάλαιο για τη νέα γενιά καλλιτεχνών θέλει χρόνια για να απαντηθεί. Με προβληματίζει ότι θέλουν να γίνουν γνωστοί εδώ και τώρα. Ε, αυτό δεν γίνετε. Και αν γίνει γρήγορα, γρήγορα θα υπάρξει και η πτώση.
Η μουσική σας έχει αγγίξει πολλές γενιές. Πώς αισθάνεστε όταν σκέφτεστε την επίδραση που έχετε ασκήσει σε νεότερους καλλιτέχνες και κοινό; Πιστεύετε ότι ο ρόλος σας ως δημιουργός έχει αλλάξει;
Στη δισκογραφία, με τον Στέλιο
Ναι αυτό είναι αλήθεια, έχει αγγίξει πολλές γενιές και νιώθω υπέροχα όταν ένας άνθρωπος 80 ετών ακούει το Τα πήρες όλα με τα εγγόνια του και τους διηγείται ιστορίες για την εποχή του Στράτου. Νιώθω πληρότητα που έχω βάλει κι εγώ ένα λιθαράκι στην υπόθεση νέοι άνθρωποι, νέοι καλλιτέχνες, λαϊκή παράδοση, μπουζούκι. Ο ρόλος μου ως δημιουργός δεν αλλάζει. Ωριμάζει ως αποτέλεσμα των εμπειριών.
Με τόσα χρόνια εμπειρίας στη μουσική, υπάρχει κάτι που αισθάνεστε ότι ακόμα μαθαίνετε ή ανακαλύπτετε για τον εαυτό σας μέσα από την τέχνη σας;
Τα μάτια μου και τα αυτιά μου είναι ανοιχτά. Μαθαίνω από τους μαθητές μου και ακούω τις απόψεις τους για τις ενορχηστρώσεις. Ότι και να μου πουν το ερευνώ πριν το απορρίψω.
Πώς πιστεύετε ότι έχει αλλάξει η αντιμετώπιση της μουσικής από το κοινό τα τελευταία χρόνια, με την τεχνολογία και το διαδίκτυο να κυριαρχούν στη διανομή της τέχνης; Νιώθετε ότι η μαγεία της ζωντανής εμπειρίας διατηρείται;
Η τεχνολογία και το διαδίκτυο προσφέρουν κατά κάποιο τρόπο «στο πιάτο» τη μουσική. Είναι πιο προσιτή. Το διαδίκτυο κρύβει και παγίδες βέβαια αν δεν το ξέρεις καλά. Ποτέ δεν θα αντικατασταθεί η ζωντανή εμπειρία κυρίως για τα συναισθήματα που νιώθουμε όταν δεν παρεμβάλλεται μια οθόνη.
Αν μπορούσατε να συνομιλήσετε με τον νεότερο εαυτό σας, όταν ξεκινούσατε την καριέρα σας, τι συμβουλή θα του δίνατε για τη ζωή και τη μουσική;
Να κάνει αποταμίευση ιδεών και να περιμένει.
Η δημιουργία είναι συχνά ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Υπάρχουν κάποια καλλιτεχνικά έργα ή στιγμές από την καριέρα σας που θεωρείτε ως “σταθμούς” στην προσωπική σας ανάπτυξη;
Αν δεν έχεις αυτό το θείο αγαθό της αυτογνωσίας δεν αξίζει να λέγεσαι μουσικός. Η δημιουργία είναι από μόνη της πρόκληση. Η συνεργασία που με στιγμάτισε και με σημάδεψε. Χατζιδάκις με τη φράση του: Μουσικός ίσον ταπεινότητα.