Ποια ήταν τα πρώτα σας διαβάσματα;

Αρχισα να διαβάζω «εξωσχολικά», λογοτεχνικά βιβλία από τη Δευτέρα Δημοτικού. Τότε ο δάσκαλός μας, ο κ. Ερμόλαος, μας παρότρυνε να διαβάζουμε τα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης. Πρώτο βιβλίο που διάβασα ήταν μια ιστορική, μυθιστορηματική παρουσίαση της ζωής του Θησέα. Κι ακολούθησαν σχεδόν όλα τα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης. Τα πρώτα βιβλία που απόκτησα ήταν «Οι μεγάλες προσδοκίες» του Κάρολου Ντίκενς (διασκευασμένο για παιδιά), δώρο της γιαγιάς μου, το οποίο ζήτησε να μου φέρει κάποιος φοιτητής, «Ο μικρός Ροβινσών Κρούσος» κι «Ο γύρος του κόσμου» του Βερν. Στη συνέχεια διάβασα όποιο βιβλίο δανειζόταν ο παππούς μου, ο Χρήστος, από την κινητή βιβλιοθήκη της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Μυτιλήνης. Κάτι που έχει σταματήσει να γίνεται εδώ και χρόνια.

Και η πρώτη σας επαφή με την ποίηση;

Ποίηση άρχισα να διαβάζω και να γράφω μετά την αποφοίτηση από το Λύκειο. Μέχρι τότε η προσέγγιση ήταν μόνο για διδασκαλία, εξετάσεις και βαθμολογία, κατά τη γνωστή, ανεπίτρεπτη ερώτηση «τι θέλει να πει ο ποιητής». Οπότε ήμουν απόμακρος της ποίησης.

Πότε ξεκίνησε το ταξίδι σας στη συγγραφή;

Αρχισα να γράφω γύρω στην ηλικία των δεκαπέντε χρόνων μικρά πεζά, μιμούμενος το ύφος του Παπαδιαμάντη, κι ένα μεγαλύτερο· μια περιπέτεια παιδιών που έζησαν ένα καλοκαίρι μέσα σε έναν ελαιώνα της Λέσβου. Και τα δύο τα έχασα σε κάποια μετακόμιση.

Και οι πρώτες δημοσιεύσεις;

Στίχους, ποιήματα έγραφα από τα δεκαοχτώ μου, αλλά τα κρατούσα για μένα, ούτε σε φίλους δεν τα έδωσα για ανάγνωση. Ποιήματα πρωτοδημοσίευσα σε ηλικία 26 χρόνων, ταυτόχρονα στο περιοδικό Λόγου και Τέχνης «Αιολικά Φύλλα» της Λέσβου, όπου συντακτική επιτροπή ήταν, μεταξύ των άλλων, ο Γιώργος Βαλέτας κι ο Παναγιώτης Παρασκευαΐδης· και στο περιοδικό «Γέρα», όπου τα έκρινε ο αείμνηστος φιλόλογος και συγγραφέας Τάκης Πανταζής.

Ποια ήταν η αφορμή να εκδοθεί η ποιητική συλλογή με τον τίτλο «Μονόφυλλα», εκδόσεις Εύμαρος;

Μερικά από τα ποιήματα της συλλογής τα είχα κυκλοφορήσει με τη μορφή δίπτυχων, πλαισιωμένα με έργα φίλων ζωγράφων. Αυτά τυπώθηκαν σε μικρό αριθμό. Τα δίπτυχα, ως λυτά, χάνονται. Ετσι ακολούθησε η έκδοσή τους σε συλλογή. Ισχύει και το κλασικό, να εκφραστώ, να ταξιδέψουν οι στίχοι, να φτάσουν σε άλλους, γνωστούς και άγνωστους. Ο εκδότης των εκδόσεων «Εύμαρος», ο κ. Πέτρος Κακολύρης, δέχτηκε να τα δει και μετά από κάποιο χρονικό διάστημα τα ενέταξε στις εκδόσεις της χρονιάς.

Γράφετε: «Φώτα πλοίων /σημαίνουν τις ώρες/Κι η νύχτα/Κρύβεται στο πέλαγος». Μήπως η ποίηση είναι μια μορφή έκφρασης του εσωτερικού συναισθηματικού κόσμου;

Οποιος εκφράζεται με τον γραπτό λόγο, άρα και με την ποίηση, καθώς και με τη ζωγραφική, τη μουσική ανοίγει, μεταξύ των άλλων, κι ένα παράθυρο του εσωτερικού του κόσμου. Ενώ ταυτόχρονα ένα άλλο μέρος παραμένει κλειστό, όχι εξεπιτούτου, αλλά γιατί η ποίηση είναι ελλειπτική έκφραση. Οι στίχοι των ποιητών φανερώνουν έναν άλλον κόσμο, εκτός αυτού της καθημερινής τους ζωής. Για αυτό αρκετοί χρησιμοποιούν ψευδώνυμο. Ο ποιητής δεν έχει καμία σχέση με το άτομο που αναφέρουν τα ληξιαρχεία κι η ταυτότητά του.

Λέτε: «Προσεύχομαι στην ποίηση/Κάθε ώρα της μέρας/Σαν θρησκόληπτος πιστός/Που αναζητά σωτηρία ψυχής». Μπορεί το έργο των ποιητών να είναι παρεμβατικό για την κοινωνία;

Ο λόγος των ποιητών, οι στίχοι, είναι ταυτόχρονα αέρας που φεύγει, αλλά και καρφιά δίχαλα. Εξαρτάται από τον αποδέκτη, τον αναγνώστη, αν θα επιτρέψει οι στίχοι να μπουν στον δικό του κόσμο, στην ψυχή του, να του μιλήσουν. Το να παρέμβουν οι ποιητές στην κοινωνία είναι μεγάλος λόγος. Αναρωτιέμαι, θέλει η κοινωνία να παρέμβουν κάποιοι ή είναι ικανοποιημένη με ό,τι συμβαίνει; Κι όμως η ποίηση μπορεί να είναι καταφύγιο του καθενός μας, φτάνει να αφήσει ελεύθερο τον εαυτό του. Κάποια, πολλά, μέλη της κοινωνίας μας δεν θέλουν να ακούσουν κάτι διαφορετικό, να αλλάξει κάτι, να δρομολογηθεί στον μικρόκοσμό τους και περισσότερο στις δομές της κοινωνίας. Ισχύει το «καλά είμαστε, μην τα σαλαγάς». Παρ’ όλα αυτά, η ποίηση είναι καταφυγή όσων αφήνονται σ’ αυτή. Και ταυτόχρονα οι ποιητές μέσω των στίχων παρεμβαίνουν, αργά ή γρήγορα, στην κοινωνία, κι ας μην το επιθυμούν κάποια από τα μέλη της.

Διαβάζουν σήμερα οι Ελληνες ποίηση;

Νομίζω ότι περισσότερο αγοράζουν βιβλία ποίησης, ειδικά των παλιών, γνωστών και καταξιωμένων ποιητών, παρά διαβάζουν. Βέβαια δεν γνωρίζουμε επακριβώς τις προτιμήσεις των αναγνωστών. Ξέρουμε, εμπειρικά, ότι οι αναγνώστες βιβλιοθηκών σπανίως δανείζονται βιβλία ποίησης από τις βιβλιοθήκες. Προτιμούν την πεζογραφία, κι από αυτή τα κάθε μορφής μυθιστορήματα, ούτε τα διηγήματα δεν επιλέγουν για ανάγνωση. Στις μέρες μας έχουμε και την ανάγνωση μέσω ηλεκτρονικών μέσων. Εκεί παρουσιάζεται ένα γνωστό ποίημα, οι στίχοι που δένουν με κάποιο επίκαιρο γεγονός της καθημερινότητας. Παρουσιάζεται ως ποιητικό τσιτάτο. Αλλά αυτό δεν είναι ανάγνωση.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ποιητές;

Διαβάζω ποίηση πολλών ποιητών, νέων και άγνωστων. Συχνά αγοράζω μια συλλογή κάποιου αγνώστου ή τη νέα κάποιου. Κάθε τόσο ανατρέχω στους Σεφέρη, Καβάφη, Ρίτσο, Ελύτη, Σαραντάρη, Σικελιανό, Πατρίκιο, Λειβαδίτη, Βαρβιτσιώτη, Δημουλά, Καββαδία και σε πολλούς άλλους. Συνήθως διαβάζω, παράλληλα, ποιήματα δύο-τριών ποιητών. Μπορώ να πω πως έχω αγαπημένα ποιήματα και αγαπημένους στίχους πολλών ποιητών, στα οποία επανέρχομαι και τα εντάσσω όταν γράφω κείμενα καθημερινότητας.

Who is who

Ο Αριστείδης Καλάργαλης γεννήθηκε στον Σκόπελο Λέσβου το 1959. Είναι διδάκτορας Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Δίδαξε στη Μέση και στη Δημοτική Εκπαίδευση. Εργάστηκε στο δημόσιο και το ιδιωτικό ραδιόφωνο ως δημοσιογράφος και δημιουργός εκπομπών. Εχει δημοσιεύσει, επίσης, βιβλία με ποίηση, δοκίμια και μελέτες.

Ειδήσεις σήμερα