«Οι αρχαίοι μύθοι και η αρχαία Ιστορία είναι ζωντανά πεδία, τα οποία αποτελούν πρόσβαση σε πραγματικούς ανθρώπους που έζησαν και ανέπνεαν τον ίδιο αέρα που αναπνέουμε κι εμείς… Η Μυθολογία και η Ιστορία δημιουργούν συνεχώς νέα ερωτήματα και νέες ανακαλύψεις. Τα κλασικά κείμενα, ο μύθος και η αρχαία Ιστορία χρειάζονται τις φωνές και τις γνώσεις των μαθητών!».

Η Eμιλι Γουίλσον στον ΕΤ: «Ελπίζω στο μέλλον να διαβάζουν Ομηρο στο πρωτότυπο»

Η απάντηση της διακεκριμένης καθηγήτριας στο Τμήμα Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, Εμιλι Γουίλσον, στον «Ε.Τ.», στην τελευταία ερώτηση της συνέντευξής μας σχετικά με το τι θα έλεγε σε μαθητές του Δημοτικού και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που καλούνται να κατανοήσουν τις έννοιες του μύθου και της Ιστορίας, αποδίδει με εύστοχο τρόπο την επιστημονική προσέγγισή της πέρα από τα στενά όρια των ακαδημαϊκών εδράνων. Αφορμή για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συζήτησή μας αποτέλεσαν δύο γεγονότα, η νέα μετάφραση στην «Ιλιάδα», που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες από τον εκδοτικό οίκο W.W. Norton & Company, και η έναρξη της σειράς διαλέξεων που διοργανώνονται από τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, αρχής γενομένης από σήμερα 3 Οκτωβρίου, στην Αθήνα.

Απόψε, η σπουδαία Βρετανοαμερικανίδα κλασικίστρια θα πραγματοποιήσει ομιλία με θέμα «Οι μύθοι, η μαγεία και το μυστήριο των αρχαίων Ελλήνων: Εξερευνώντας τις συνδέσεις με τον σύγχρονο πολιτισμό».

Στην περίπτωσή της, βέβαια, πρέπει να προσθέσουμε δύο επιπλέον σημαντικές πρωτοτυπίες: η Εμιλι Γουίλσον από το 2018 κατέχει τον τίτλο της πρώτης γυναίκας μεταφράστριας της «Οδύσσειας» στην αγγλική γλώσσα και έχει μελετήσει τις βαθιές επιρροές της αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής γραμματείας σε μεταγενέστερους πολιτισμούς, προσεγγίζοντας τα έργα της αρχαίας ποίησης και φιλοσοφίας από νέες οπτικές γωνίες, καθιστώντας τα πολύπλοκα αυτά κείμενα προσιτά στον σύγχρονο κόσμο. «Υπάρχει τεράστια αξία στη σύζευξη με τον πολιτισμό – Τέχνη, Λογοτεχνία, Ιστορία- και τις εποχές και τα μέρη που είναι πολύ διαφορετικά και πολύ μακριά από εμάς… Ζούμε σε μια εποχή επιφάνειας – ακόμα και στην Ελλάδα.

Το να βυθιστείς στον κόσμο των ομηρικών ποιημάτων σημαίνει να βρεθείς σε ένα μυθικό/ιστορικό τοπίο που είναι εξαιρετικά ξένο για έναν σύγχρονο αναγνώστη, και αυτή η αίσθηση αποξένωσης είναι από μόνη της πολύτιμη!

Οι ομηρικοί χαρακτήρες δεν έχουν απλώς έθιμα που είναι περίεργα για εμάς (όπως η θυσία ζώων), “κατοικούν” επίσης διαφορετικά στο σώμα τους και οι σκέψεις, τα συναισθήματα αναπαρίστανται με συναρπαστικά εξωπραγματικούς τρόπους», μας λέει η καθηγήτρια και επισημαίνει πως «σε έναν κόσμο συνεχών αλλαγών και τεράστιας κοινωνικής και πολιτιστικής ποικιλομορφίας, η ανάγνωση του Ομήρου είναι μια υπενθύμιση της εξαιρετικής ποικιλίας της ανθρώπινης εμπειρίας. Ταυτόχρονα, αυτά τα αρχαία έπη αντηχούν στο σήμερα, για παράδειγμα στα θέματα της κοινότητας, της απομόνωσης, του κομματισμού, της οργής, της θλίψης, της ουσιαστικής σημασίας της τεχνολογίας και του επικείμενου τέλους των πάντων».

Ο κύριος λόγος που ξεκίνησε τη μετάφραση των ομηρικών επών είναι η απογοήτευση που ένιωθαν η ίδια και οι φοιτητές της, καθώς δεν είχαν πρόσβαση σε μετάφραση στα αγγλικά που να είχε κανονικό μέτρο, όπως η ελληνική εκδοχή. Ολες οι συνηθισμένες σύγχρονες μεταφράσεις ήταν σε πεζό λόγο ή σε ελεύθερη απόδοση στίχων, πριν από τη δική της. «Χρησιμοποιώ κανονικό πεντάμετρο και για τα δύο έπη. Αυτή η επιλογή διευκολύνει τον αναγνώστη να δημιουργήσει έναν ομηρικό κόσμο ήχων, αξιών και νοημάτων. Αγαπώ πολύ και τα δύο έπη και ήθελα να αποδώσω με ακρίβεια μέσα από τις μεταφράσεις μου τις διαφορές μεταξύ τους όσον αφορά στη διάθεση, τη γραφή, το ρυθμό και τον τόνο».

 «Ελπίζω να διαβάζουν Ομηρο στο πρωτότυπο»

Προς το τέλος της συζήτησης, θέσαμε στην Εμιλι Γουίλσον το καίριο ερώτημα αν τελικά υπάρχει κρίση στις Κλασικές Σπουδές. «Πιστεύω ότι οι γενικοί αναγνώστες, στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην Ευρώπη, γοητεύονται από μύθους, ιστορίες, Ιστορία και αφηγήσεις από αρχαίους πολιτισμούς. Οι γενικοί αναγνώστες, εκτός κολεγίων και πανεπιστημίων, έχουν όρεξη για ιστορίες που βασίζονται σε αρχαία κείμενα ή την Ιστορία. Μέσα στην Ακαδημία, οι κλασικές σπουδές αλλάζουν και μερικές από αυτές τις αλλαγές είναι συναρπαστικές και καλές. Ανησυχώ για τις προπτυχιακές σπουδές στα αρχαία ελληνικά. Φυσικά ελπίζω ότι ακόμα και όταν η γενιά μου πεθάνει, θα υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που θα διαβάζουν και θα μελετούν τον Ομηρο στο πρωτότυπο, θα έχουν νέες γνώσεις για αυτά τα έπη και θα κάνουν νέες ανακαλύψεις για τον αρχαίο κόσμο. Ελπίζω το δικό μου έργο να συμβάλει σε αυτόν το στόχο, προσκαλώντας περισσότερους ανθρώπους να ασχοληθούν με τον Ομηρο και άλλα αρχαία κείμενα, πυροδοτώντας τη δημόσια συζήτηση σχετικά με τη μετάφραση και τα κενά μεταξύ της μιας γλώσσας και της άλλης».

(Info)

Διάλεξη «Οι μύθοι, η μαγεία και το μυστήριο των αρχαίων Ελλήνων: Εξερευνώντας τις συνδέσεις με τον σύγχρονο πολιτισμό».

Παράλληλα πραγματοποιείται η έκθεση «Ο Ομηρος στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη: Σπάνιες εκδόσεις ομηρικών επών» σε επιμέλεια Ειρήνης Σολομωνίδη. Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα (Σουηδίας 61, Κολωνάκι). Πληροφορίες: 213000240.

Ειδήσεις σήμερα

ΟΑΚΑ: Άγνωστο πότε θα ανοίξει – Δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα

Τρίκαλα: Αναζητούνται λύσεις για την εξασφάλιση μόνιμης στέγασης σε πλημμυροπαθείς

Πέθανε ο Ακριβός Τσολάκης – Εξαίρετος πιλότος και διεθνής εμπειρογνώμων