Η περιοχή που ερευνάται βρίσκεται απέναντι από το «Βρυόκαστρο», την αρχαία πόλη της Κύθνου, και παρουσιάζει διαχρονική κατοίκηση, από τον 12ο αιώνα π.Χ. έως τον 7ο αιώνα μ.Χ. Παράλληλα, «υπάρχουν πλέον σαφείς ενδείξεις και για την παρουσία κυκλαδικής εγκατάστασης της 3ης χιλιετίας π.Χ.».

Η ανασκαφική έρευνα πραγματοποιείται με τη συνεργασία του Τομέα Αρχαιολογίας του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο (29 Ιουνίου-31 Ιουλίου), οι εργασίες επικεντρώθηκαν στους τρεις τομείς που ερευνώνται από το 2018: το μνημειώδες ιερό των γεωμετρικών-κλασικών χρόνων, το επίμηκες Κτίριο 2 της ύστερης αρχαιότητας και την τρίκλιτη πρωτοβυζαντινή βασιλική.

Γυναικεία θεότητα

Στο αρχαίο Ιερό, που εντοπίστηκε το 2019, αποκαλύφθηκε-όπως και πέρυσι- εξαιρετικής ποιότητας κεραμική. Στα ευρήματα περιλαμβάνονται: λίγα πήλινα ειδώλια, κυρίως γυναικείων μορφών, και ορισμένα χάλκινα αναθήματα, όπως μικρογραφικές πόρπες και άλλα κοσμήματα. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, «τα ευρήματα αυτά παραπέμπουν μάλλον σε κάποια γυναικεία θεότητα».

Υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Αλεξάνδρου Μαζαράκη Αινιάνος και του εφόρου Αρχαιοτήτων Κυκλάδων δρος Δημήτρη Αθανασούλη, ολοκληρώθηκε, στον δεύτερο τομέα των ερευνών, η αποκάλυψη κτιριακού συγκροτήματος πρωτοβυζαντινών χρόνων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι επιγραφές που βρέθηκαν σε αυτόν το χώρο. Η πρώτη από αυτές έχει τιμητικό χαρακτήρα και αφορά κάποιον Κλεαίνετο από την Αιτωλία.

Σύμφωνα με τους ανασκαφείς, η επιγραφή «σχετίζεται με ένα γνωστό περιστατικό το οποίο μαρτυρείται από επιγραφές που βρέθηκαν παλαιότερα στην Αθήνα, οι οποίες αναφέρονται στον πειρατή Γλαυκέτη, που είχε καταλάβει την Κύθνο στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα. Η επιγραφή επιβεβαιώνει παλαιότερη υπόθεση ότι ο Γλαυκέτης είχε τη στήριξη των Μακεδόνων και εκδιώχθηκε τελικώς από τους Αθηναίους».

Σε διπλανό χώρο βρέθηκε κνήμη μαρμάρινου αγάλματος. Επίσης, «ζεύγος από παρόμοιες κνήμες άλλου μαρμάρινου ανδρικού αγάλματος, καθώς και δύο ενεπίγραφοι λίθοι βρέθηκαν στο γκρέμισμα ενός άλλους δωματίου, προφανώς όλα σε δεύτερη χρήση».

Οι επιγραφές χαρακτηρίζονται ως πολύ σημαντικές. «Η μία, σε δωρική διάλεκτο, είναι ψήφισμα του Δήμου Κυθνίων που ορίζει κάποιους οικοδομικούς περιορισμούς, καθώς και το πρόστιμο που θα εισπράξουν οι θεωροί στην περίπτωση παράβασης. Η άλλη μακροσκελής επιγραφή είναι τιμητική και αναφέρεται στις σημαντικές τιμές που αποδίδουν ο Δήμος και η Βουλή των Κυθνίων σε κάποιο πρόσωπο, του οποίου το όνομα δυστυχώς δεν σώζεται».

Στα πολλά και σημαντικά ευρήματα της ανασκαφής περιλαμβάνεται, επίσης, η αποκάλυψη μαρμάρινου βάθρου αγάλματος σε δεύτερη χρήση στην οχύρωση του πρωτοβυζαντινού συγκροτήματος. Η ανασκαφή εξωτερικά και περιμετρικά της τρίκλιτης πρωτοβυζαντινής βασιλικής αποσκοπούσε στην περαιτέρω ανάδειξη του μνημείου, καθώς και στη διερεύνηση παρουσίας τυχόν προσκτισμάτων.

Στις έρευνες συμμετείχε μικρός, λόγω της πανδημίας, αριθμός μεταπτυχιακών φοιτητών και αποφοίτων Αρχαιολογίας από τα πανεπιστήμια της χώρας.

Από την έντυπη έκδοση