Eνα μοναδικό μουσικό υπερθέαμα με την υπογραφή του Onassis Culture, που παρουσιάστηκε πριν από δύο χρόνια για ελάχιστες παραστάσεις, λόγω κορονοϊού, και τώρα επιστρέφει ως ένα περιπετειώδες μουσικό και φιλοσοφικό υπερθέαμα, που ανυπομονούμε να δούμε.

Η συνάντηση με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου εξαιτίας της παράστασης είναι μια ευτυχής συγκυρία, καθώς η κουβέντα μαζί του έχει πάντα εξαιρετικό ενδιαφέρον. Αν και βυθισμένος στις μουσικές του δημιουργίες, ωστόσο κρατά πάντα ζωντανή τη γήινη, ανθρώπινη πλευρά του. Γι’ αυτό και είναι πολύ ευχάριστο που, κοιτώντας πίσω σ’ αυτά τα δύο δύσκολα χρόνια, αναφέρεται πρώτα στο γεγονός ότι έγινε πατέρας…

«Συνέβησαν πολλά…»

«Σε αυτό το διάστημα συνέβησαν πολλά και πολύ σημαντικά πράγματα στη ζωή μου», λέει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου στον «Ε.Τ.» της Κυριακής και συνεχίζει: «Πέραν της γέννησης του γιου μου, που πάντα είναι το κορυφαίο γεγονός στη ζωή ενός ανθρώπου, συνέθεσα δύο από τα πιο σημαντικά έργα μου, τόσο στον χώρο της κλασικής μουσικής όσο και στον χώρο του τραγουδιού: Για τον χώρο του τραγουδιού, τον “Μεγάλο Αιρετικό”, κύκλο 30 τραγουδιών πάνω στην παγκόσμια αιρετική ποίηση. Το τρίτο μέρος του έργου αυτού έχει ήδη παραχθεί και αναρτηθεί από τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Τώρα δουλεύω τα υπόλοιπα 18 τραγούδια. Για τον χώρο δε της κλασικής μουσικής έγραψα ένα κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα που ηχογραφήθηκε από την MDG (τη σπουδαία γερμανική εταιρία κλασικής μουσικής), η οποία θα το κυκλοφορήσει σε 126 πόλεις του κόσμου. Σε αυτό το CD την ΚΟΑ διευθύνει ο Γιώργος Πέτρου, ενώ σολίστ είναι ο καταπληκτικός Τίτος Γουβέλης. Δύο έργα που είναι ακρογωνιαίοι λίθοι στη ζωή μου. Και επειδή οι ακρογωνιαίοι λίθοι είναι τέσσερις, μαζί με τον “Μόμπι Ντικ” και τον γιο μας, τώρα, μπορούμε να χτίσουμε! Δεν μου έκανε, συνεπώς, καμιά ιδιαίτερη ζημιά ο κορονοϊός, πέραν του ότι κατέβηκε στο ξεκίνημά του ο “Μόμπι Ντικ”. Ομως, το ξανα-ανέβασμά του έχει ακόμα βαθύτερη και λεπτότερη προσέγγιση από τον κορυφαίο σκηνοθέτη μας, τον Γάννη Κακλέα, και τους καταπληκτικούς σολίστες μας».

Πότε συνδεθήκατε πρώτη φορά με το έργο του Χέρμαν Μέλβιλ και τι είναι για εσάς;

Το βιβλίο είναι ένας σπόρος που μπαίνει μέσα στον αναγνώστη με τη μορφή του παιδικού αναγνώσματος και φυτρώνει μέσα του και μεγαλώνει διαρκώς ώσπου τρομάζει από το μέγεθός του. Τον διάβασα παιδί, τον ξαναδιάβασα έφηβος, μετά τριαντάρης και στα εξήντα μου αποφάσισα να τον αντιμετωπίσω! Αλλά κατάλαβα τι σήμαινε για εμένα όταν μπαίνοντας, στην Αμερική, στο σπίτι του δασκάλου του, Ναθάνιελ Χόθορν, στο δωμάτιο όπου ο Μέλβιλ τού διάβασε ο ίδιος τον «Μόμπι Ντικ», ένιωσα μια ανεξήγητη συγκίνηση! Εκεί νομίζω ότι κάτι σοβαρό συνέβη.

Τι έρχεται να μας πει σήμερα ο «Moby Dick»; Τι να μας διδάξει;

Είναι απολύτως αδύνατο να σας απαριθμήσω τα επιμέρους θέματα που εγείρονται από αυτό το έργο χωρίς να χρειασθώ ως χώρο όλο το έντυπό σας για έναν χρόνο. Στο σφαιρικό του σύμπαν, τη θρησκευτική ιστορία και αγωνία του ανθρώπου, το θεοσοφικό κομμάτι αποτελεί μια πολυδιάστατη ολότητα όπου ο καθείς βλέπει το δικό του κομμάτι. Στο έργο αυτό, σε αυτήν την απειρία, βρίσκεις μόνο αυτά που ψάχνεις. Κάθε φορά λίγα ακόμα, λίγα ακόμα.

Η σχέση Θεού και ανθρώπου, σχέση εξάρτησης, πάθους, αγάπης, ενίοτε μίσους, περιφρόνησης, πατέρα-γιου: Ολο αυτό περικλείεται σε μια καταπληκτική θαλασσινή περιπέτεια, ένα θρίλερ πρώτης τάξεως. Είναι ένα έργο που ακόμα και οι έφηβοι παίρνουν ένα σύμπαν απολύτως κατάλληλο για αυτούς. Είναι σαν μια βαλίτσα «πενταπλού, τουλάχιστον, πάτου».

Μιλήστε μας για τη φιλοσοφική και τη μεταφυσική διάσταση του έργου και τη βαθύτερη ουσία του.

Μέσα στους αιώνες και οι θεοί γερνούν. Ξεπερνιούνται κάποτε από τον άνθρωπο και την εξελισσόμενη φιλοσοφική αντίληψή του για τον κόσμο. Είναι μια δραματική περίοδος όπου ο άνθρωπος «ορφανεύει». Αναζητά, συνεπώς, τον Θεό πάνω στις νέες του ανάγκες, στις νέες του βάσεις που τα υπάρχοντα θεοσοφικά συστήματα δεν του τον παρέχουν. Ο άνθρωπος αναζητά πλέον τον Θεό που του αξίζει. Πρέπει να αναμετρηθεί μαζί του, να ανακαλύψει τα χαρακτηριστικά του που τον καλύπτουν. Η αναζήτηση αυτή, βλάσφημη μεν για τα θρησκευτικά δόγματα, αλλά και θέμα ζωής και θανάτου για μια κοινωνία που έχει πάντα ανάγκη τα κωδικοποιημένα ηθικά συστήματα, για να μπορεί να αντιμετωπίζει το χάος της διαρκούς ελεύθερης επιλογής. Ο Αχαάβ καλεί εμμονικά σε μονομαχία -στη μορφή του πιο δυνατού του δημιουργήματος, τη φάλαινα Μόμπι Ντικ- τον ίδιο τον Θεό στα μαρμαρένια αλώνια!

Πιστεύετε ότι βρισκόμαστε σε μια σημαντική οριακή αλλαγή για την ανθρωπότητα;

Ναι, βέβαια, τεράστιες αλλαγές συμβαίνουν, που δοκιμάζουν και θα ταρακουνήσουν το ηθικό μας, πολιτικό μας και φιλοσοφικό μας σύστημα. Γι’ αυτό και οδηγήθηκα στον «Μόμπι Ντικ». Σκεφθείτε μόνο τα ρομπότ, όντα που ήδη κατασκευάζονται, την επέκταση του προσδόκιμου στα 120 με 150 χρόνια, την απόδειξη-παραδοχή της ύπαρξης εξωγήινων που ως φαίνεται από την πρόσληψη ειδικών ψυχιάτρων από τη ΝΑSA επίκειται, τα ιδιωτικά ταξίδια στο Διάστημα, την κλιματική αλλαγή κ.λπ. Η δραματική εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας θα μας φέρει μπροστά σε έναν απολύτως νέο κόσμο.

«Βαριέμαι να επαναλαμβάνω και να… επαναλαμβάνομαι»

Πάντα είστε πρωτοπόρος στις επιλογές σας. Η πρωτοπορία είναι ζητούμενο για εσάς;

Σας ευχαριστώ πολύ. Ωστόσο, εγώ ταυτόχρονα χρεώνω στον εαυτό μου και μια ακαδημαϊκότητα που με ενοχλεί. Δεν θέλω να είμαι «μοντέρνος», γιατί είμαι ντε φάκτο σύγχρονος αφού δεν μιμούμαι αφενός και ζω σήμερα αφετέρου. Αλλά ούτε και ακαδημαϊκός, γιατί αυτό σημαίνει εφησυχασμένος, γεροντικός. Οπότε, η πρωτοπορία, ως λέξη, μου αρέσει, γιατί σημαίνει απλά κάτι που ισχύει σίγουρα για εμένα: Βαριέμαι να επαναλαμβάνω και να… επαναλαμβάνομαι.

Ομως, θέλω ό,τι καινούργιο λέω να το λέω σε μια γνωστή γλώσσα, να καταλαβαίνουν το καινούργιο οι άνθρωποι. Οχι να ξαναλέω το παλαιό σε μια νέα και αδόκιμη-άγνωστη γλώσσα, που και όσοι καταλαβαίνουν, καταλαβαίνουν ξανά κάτι που ήξεραν. Αυτό, δυστυχώς, είναι το θέμα με τα περισσότερα, ντε και καλά, «σύγχρονα» έργα. Οτι είναι παλαιά, σε ακατανόητη γλώσσα. Γι’ αυτό έχει καταλήξει εκ του πονηρού από τους μοντερνίζοντες να καταδικάζεται κάθε κατανοητό έργο ως παλαιομοδίτικο.

Κάποιο όνειρό σας, σχέδιο, που ίσως πέρα από την προσωπική σας δημιουργία έχει να κάνει και με τη νεότερη γενιά δημιουργών;

Θα ήθελα να μπορούσα να πείσω τη σημερινή εξουσία, που άγεται και φέρεται από το κενό marketing, ότι το σωστό marketing περιλαμβάνει και την αγωνία του μέλλοντος. Την προώθηση των άξιων νέων προσώπων. Αν η ομάδα των μεγάλων Ελλήνων καλλιτεχνών ήταν ποδοσφαιριστές της Εθνικής Ελλάδος, θα έπαιζαν ακόμα ο Νεστορίδης, ο Σιδέρης, ο Παπαϊωάννου και ο Δομάζος. Κάνω πολλές προσπάθειες να παρουσιάζονται στο κοινό οι νέοι μας καλλιτέχνες. Ομως, προσκρούω πάντοτε στο ότι «αυτό δεν θα έχει εμπορική επιτυχία, γιατί οι νέοι (όπως καταλαβαίνουμε όλοι) δεν είναι γνωστοί». Ομως, οι παλιές δόξες όνομα έχουν, μπάλα όμως πια δεν παίζουν. Ποιος παλαιότερος, αν και γνωστός, έχει ακόμη σήμερα πραγματική επιτυχία, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων και μιας μεσήλικης γενιάς που επιζούν ως υπαξιωματικοί; Μόνο ένας νέος έχει πιθανότητες αληθινής επιτυχίας. Και ποιος γνωστός γεννήθηκε γνωστός; Κάποτε κάποιος πήρε το ρίσκο μαζί του. Και δεν αρκεί μία φορά. Για να δημιουργηθεί ένας καλλιτέχνης χρειάζονται πολλά παιχνίδια στα πόδια του, όπως λέμε στο ποδόσφαιρο. Κάποιος πρέπει να πιστεύει σ’ εσένα. Και αυτός ο κάποιος πρέπει να είναι το κράτος. Οι νέοι όμως πιέζουν ασφυκτικά. Ευτυχώς για αυτούς υπάρχει το Διαδίκτυο. Το μη ελεγχόμενο μεν, απολύτως ανεξέλεγκτο δε. Εκεί μέσα στην αναρχία ενός Far West κάποια πράγματα αναφαίνονται, κάτι γίνεται.

«Παράσταση χωρίς εμπορικούς συμβιβασμούς…»

Τελικά, το υπερθέαμα «Moby Dick» ποια στοιχεία συνδυάζει;

• Τη μουσική. Παίζει μια μεγάλη ορχήστρα, μια μεγάλη χορωδία μια τρίωρη σύνθεση.
• Την εκπληκτική σκηνοθεσία, που συνδυάζει τα γνωστά και ανακαλύπτει νέα πεδία έκφρασης.
• Την ποιητική του λόγου. Είναι ένα μυθιστορηματικό τραγούδι, δεν είναι πλέον ένα πεζό μυθιστόρημα. Είναι έμμετρο και συχνά ομοιοκατάληκτο το κείμενό μας.
• Την αισθητική, με τα υπέροχα σκηνικά και τα προαναφερθέντα ολογράμματα και τα 3D που είναι μέρος τους.
• Τη μουσική υποκριτική, μια δεξιότητα που πολύ σπάνια συναντάμε, αφού αυτό το κεφάλαιο είναι κάτι που στην Ελλάδα, λόγω έλλειψης παιδείας στο μιούζικαλ, ούτε οι ηθοποιοί εξαρχής γνωρίζουν ούτε και οι τραγουδιστές. Είναι κάτι που διδάξαμε από την αρχή (πλην του Αιμιλιανού Σταματάκη, που ήταν ήδη ένας πραγματικός ηθοποιός για μιούζικαλ). Θα δείτε και θα ακούσετε, συνεπώς, κάτι καινούργιο στο υποκριτικό κομμάτι.
• Δεν υπάρχουν εμπορικοί συμβιβασμοί στην επιλογή των ηθοποιών μας. Μόνο καλλιτεχνικά κριτήρια. Και αυτό νομίζω ότι θα αποδειχθεί μια πολύ εμπορική επιλογή.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, ανά πάσα στιγμή στο EleftherosTypos.gr