Διευθύνει τις εκδόσεις Gutenberg, οι οποίες το 2024 γιόρτασαν 60 χρόνια, και έχει εκλεγεί πρόεδρος της Ενωσης Ελληνικού Βιβλίου. Με τη βαθιά γνώση του αντικειμένου και τη δέσμευσή του στην προώθηση της ποιοτικής λογοτεχνίας, ο κ. Δαρδανός δεν περιορίζεται μόνο στην επιχειρηματική διάσταση του βιβλίου, αλλά επενδύει και στην πολιτιστική και την κοινωνική του. Στην παρούσα συνέντευξη μοιράζεται τις απόψεις του για την ποιότητα στον χώρο της εκδοτικής παραγωγής,  για τον ρόλο της λογοκρισίας και την ανάγκη για στρατηγική ανάπτυξη της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής, ενώ μιλά για την προσωπική του πορεία στον χώρο του βιβλίου.

-Πώς ξεκίνησε η πορεία σας στον εκδοτικό κόσμο;

Γεννήθηκα στην Αθήνα και σπούδασα Εκδοτική Τέχνη στην Αγγλία, όπου υπάρχουν σχολές που διδάσκουν εξειδικευμένα αυτήν την τέχνη, κάτι που λείπει από την Ελλάδα λόγω της μικρότερης αγοράς. Επίσης, έχω σπουδάσει Ρητορική Και Φιλοσοφία με τον Γιάννη Ανδριανάτο σε μια σχολή που διδάσκει λόγο, αυτογνωσία και στοχασμό. Είμαι πρόεδρος της Ενωσης Ελληνικού Βιβλίου και διευθύνω τις εκδόσεις Gutenberg, οι οποίες φέτος κλείνουν 60 χρόνια. Ο πατέρας μου υπηρέτησε για 37 χρόνια ως πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλιοπωλών, οπότε έχω και μια κληρονομιά στον τομέα. Πιστεύω πως όταν ασχολείσαι με τα κοινά, το κάνεις για να βοηθήσεις στην ανάπτυξη του βιβλίου και του πολιτισμού γενικότερα, καθώς το βιβλίο συμβάλλει ουσιαστικά στην ευημερία μιας χώρας.

-Ποια η σχέση ανταγωνισμού και ποιότητας στην εκδοτική αγορά;

Ο ανταγωνισμός, κατά τη γνώμη μου, είναι κινητήρια δύναμη εξέλιξης. Οταν επενδύεις στην ποιότητα, δεν έχεις ανταγωνισμό, καθώς το προϊόν σου είναι μοναδικό. Οταν βγάζεις κλασικά έργα, δεν περιμένεις να έχεις τις ίδιες πωλήσεις με πιο εμπορικά βιβλία, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να υπάρχουν και τα δύο στην αγορά. Πιστεύω ότι κάθε αναγνώστης πρέπει να έχει πρόσβαση στην ποιοτική λογοτεχνία. Δεν θεωρώ ότι η ποιότητα είναι ελιτισμός, αλλά δημοκρατία. Αν όλοι οι αναγνώστες είχαν πρόσβαση στην ποιοτική λογοτεχνία και γνώριζαν την αξία της, η κοινωνία μας θα ήταν σίγουρα καλύτερη, με λιγότερα προβλήματα. Στον εκδοτικό οίκο  Gutenberg φροντίζουμε τα βιβλία μας να είναι όμορφα και καλαίσθητα. Επενδύουμε σε βιβλία που είναι τόσο ποιοτικά όσο και ευπώλητα, όπως ο «Στόουνερ» και το «Κορίτσι, Γυναίκα, Αλλο», διότι πιστεύουμε πως η βιβλιοπαραγωγή πρέπει να συνδυάζει και τα δύο. Ολοι οι άνθρωποι έχουν το κριτήριο της αναγνωστικής γεύσης, δεν πιστεύουμε ότι υπάρχουν εξ ορισμού καλοί και κακοί αναγνώστες. Αυτό είναι κάπως αφοριστικό και λίγο ρατσιστικό. Το βιβλίο, άλλωστε, είναι ένας κόσμος που παράγει μια άλλη εμπειρία.

-Πόσο μπορεί να επηρεάσει το συγγραφικό έργο η έλλειψη ελευθερίας έκφρασης;

Η Ιστορία έχει δείξει ότι πολλοί μεγάλοι συγγραφείς ευδοκίμησαν και σε αυταρχικά καθεστώτα. Αν κάποιος έχει κάτι να πει, πολλές φορές το καταθέτει ακόμα και υπό τις πιο αυστηρές μορφές λογοκρισίας. Σκεφτείτε τους Ρώσους συγγραφείς, που έγραφαν υπό την έγκριση του τσάρου, ή τον Ελ Γκρέκο, που ζωγράφιζε αγγέλους στο Τολέδο με τεράστια φτερά, παρά τις αντιρρήσεις της Ιεράς Εξέτασης. Η λογοκρισία επηρεάζει περισσότερο αυτούς που δεν έχουν ισχυρό μήνυμα. Εμείς πιστεύουμε στην ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης που κληρονομήσαμε από τα μεγάλα πνεύματα του παρελθόντος, τα οποία ξεπέρασαν τις δυσκολίες και έδωσαν το μήνυμά τους. Αρα, για να κατανοήσουμε τον κόσμο, πρέπει να έχουμε ως σημείο αναφοράς τους μεγάλους κλασικούς, οι οποίοι είναι διαχρονικοί.

-Πώς κρίνετε τη σύσταση και την προοπτική του νέου φορέα για το βιβλίο (ΕΛΙΒΙΠ); 

Γνωρίζω τον κ. Μπακουνάκη πολλά χρόνια και τον εκτιμώ για την προσφορά του στον χώρο του βιβλίου. Πιστεύω ότι μπορεί να προσφέρει και από τη θέση του προέδρου. Ωστόσο, σύσσωμος ο κλάδος έχει εκφράσει τη διαφωνία του με τον τρόπο που συστάθηκε ο νέος φορέας, το ΕΛΙΒΙΠ. Θεωρούμε ότι θα έπρεπε να υπάρχει μεγαλύτερη εκπροσώπηση από τον κλάδο του βιβλίου, με συμμετοχή εκδοτών και συγγραφέων, ώστε να μπορεί ο φορέας να λειτουργεί ανεξάρτητα και αποτελεσματικά. Η πολιτική βιβλίου στην Ελλάδα δεν έχει την απαιτούμενη υποστήριξη από το κράτος, κάτι που συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι βιβλιοθήκες και η κρατική στήριξη του βιβλίου είναι πιο αναπτυγμένες. Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση δεν φαίνεται να κατανοεί την αξία του βιβλίου και δεν έχει διαμορφώσει μια σαφή στρατηγική. Υποστηρίζουμε ότι η ανάπτυξη του βιβλίου απαιτεί μακροπρόθεσμο όραμα και τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων.