Η Μελίνα Μερκούρη (Μαρία Αμαλία Μερκούρη) γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920.Σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού (1943-46) και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1944. Ως πρωταγωνίστρια καθιερώθηκε το 1949 με τον ρόλο της Μπλανς στο έργο του Τένεσι Ουίλιαμς «Λεωφορείον ο Πόθος».

Η πρώτη κινηματογραφική δουλειά της ήταν η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» (1955). Με τον ρόλο, όμως, της Ίλια στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» (1960), αλλά και τη θεατρική μεταφορά του έργου στη Νέα Υόρκη, η Μελίνα Μερκούρη απέκτησε πλέον διεθνή φήμη. Το 1965 παντρεύτηκε τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν, ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπκαπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978).

Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας γύρισε στην Ελλάδα και πολιτεύτηκε. Εκλέχθηκε με το ΠΑΣΟΚ το 1981 και ανέλαβε καθήκοντα υπουργού Πολιτισμού, αξίωμα που διατήρησε ως το τέλος της πρώτης οκταετίας των κυβερνήσεων Παπανδρέου.

Η Μελίνα έγινε γνωστή σε όλο τον κόσμο για την μάχη που έδωσε μέχρι την τελευταία στιγμή για την  επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.

Στη δεύτερη θητεία της στο υπουργείο πολιτισμού δίνει μεγάλη σημασία στην εισαγωγή του πολιτισμού και της θεατρικής αγωγής στα σχολεία, αλλά καταβεβλημένη από πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης, την Κυριακή 6 Μαρτίου του 1994.

Η σορός της έφτασε στην Ελλάδα στις 8 Μαρτίου του 1994 και τέθηκε σε διήμερο λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης Αθηνών, ενώ ταυτόχρονα κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος. Την Πέμπτη 10 Μαρτίου του 1994 ψάλλεται η νεκρώσιμος ακολουθία στον Καθεδρικό Ναό Αθηνών και αμέσως μετά εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τη συνοδεύουν ως το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών. Ήταν η πρώτη Ελληνίδα που κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους. Ενταφιάστηκε σε οικογενειακό τάφο..

https://www.youtube.com/watch?v=Lj-fMKewbQE

Μετά το θάνατό της τιμήθηκε με πολλές οδούς και πλατείες που φέρουν το όνομά της σε όλη την Ελλάδα, ενώ η προτομή της κοσμεί την πλατεία απέναντι από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Επίσης θέατρα, γυμναστήρια και χώροι πολιτισμού φέρουν το όνομά της. Στην πόλη Μονς του Βελγίου νέα λεωφόρος ονομάστηκε Μελίνας Μερκούρη (Avenue Mélina Mercouri).

Οι ταινίες της

1955 “Στέλλα”

1956 – Συνεργάζεται με το μεγάλο έρωτα της ζωής της τοv Ζυλ Ντασέν και γυρίζουν την ταινία “Ο Χριστός ξανασταυρώνεται” (Celui qui doit mourir) βασισμένη στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη

1957 Γίνεται μαυρομάλλα για το ρόλο της “Ο βαρώνος και η τσιγγάνα” (The Gypsy and the Gentleman)

1958 Συμμετέχει στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Ρότζερ Βάιλαντ, “Ο νόμος”, που προβλήθηκε στην Ελλάδα με τίτλο “Θηλυκός δαίμων” (La legge).

1958-1960 Γυρίζει το “Ποτέ την Κυριακή” (Never On Sunday) που την κάνει διάσημη σε όλη την υφήλιο, ταινία η οποία βραβεύτηκε με Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού (ήταν υποψήφια για άλλα τέσσερα Όσκαρ). Η ταινία της χάρισε αρκετές σημαντικές διακρίσεις και παγκόσμια αναγνώριση, όπως το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου στις Κάννες, η υποψηφιότητα για Όσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου κλπ

1960 Το “Ζήτω ο έρωτας” (Vive Henri IV… vive l’amour!)

1961 “Η ώρα της μεγάλης κρίσεως” (Il giudizio universale)

1962 “Φαίδρα” (Phaedra) με τον Άντονι Πέρκινς και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη

1963 “Οι Νικητές” (The Victors)

1964 “Τοπ Καπί” (Topkapi) με τον Πίτερ Ουστίνοφ

1965 “Μηχανικά Πιάνα” (Los pianos mecánicos)

1966 “Ραντεβού στη Λισσαβόνα” (A Man Could Get Killed), “10:30 Ένα Καλοκαιρινό Βράδυ” (10:30 P.M. Summer) με τη Ρόμι Σνάιντερ

1969 “Η βασίλισσα του Σικάγο” (Gaily, Gaily)

1970 “Υπόσχεση την Αυγή” (Promise at Dawn),

1973 “Η Δοκιμή” (The Rehearsal) ντοκιμαντέρ για το Πολυτεχνείο και τα βασανιστήρια της Χούντας με Σερ Λόρενς Ολίβιε, Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλο κ.ά.

1974 “Μία φορά δε φτάνει” (Once Is Not Enough)

1976 “Πονηρές κομπίνες” (Nasty Habits) και

1978 “Κραυγή Γυναικών”, με την Έλεν Μπέρστιν.

Ελεύθερη η είσοδος στα μουσεία

Ελεύθερη θα είναι η είσοδος σε όλα τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους στο πλαίσιο της επετείου μνήμης της. Επίσης, Το Μουσείο Ακρόπολης, αναγνωρίζοντας την μεγάλη συμβολή της στην ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την επανένωση των γλυπτών που είναι μοιρασμένα στην Αθήνα και στο Λονδίνο, δημιούργησε ένα βίντεο με υλικό που του παραχώρησε το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη, με τίτλο «Ο αγώνας της Μελίνας για τα γλυπτά του Παρθενώνα», το οποίο θα προβάλλεται σήμερα από τις 10 π.μ. έως τις 4 μ.μ. στο αμφιθέατρο του Μουσείου. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη τόσο για την παρακολούθηση του βίντεο όσο και για την επίσκεψη στους εκθεσιακούς χώρους.