Λάτρης του Πολ Μακάρτνεϊ και των Μπιτλς, του Ευριπίδη και του Μπρεχτ. «Οχι όμως φαν της πρώτης γραμμής. Από φύση και θέση είμαι παιδί χαμηλών τόνων. Δεν είχα ποτέ είδωλα, δεν φανατίζομαι. Διαβάζω και ακούω». Τα λόγια του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου, νέου καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, στον «Ε.Τ.» της Κυριακής συμπυκνώνουν αυτό που επαναλαμβάνει με σθένος: «Το θέατρο είναι πολιτικό, όχι προπαγάνδα».

Παρομοιάζει τον εαυτό του με σκυταλοδρόμο γιατί, όπως σχολιάζει, παρέλαβε «μια πεσμένη σκυτάλη» και θέλει να την παραδώσει μόλις λήξει η θητεία του. Γνωρίζει ότι ο δρόμος που τελικά διάλεξε, μετά τη δεύτερη πρόταση του υπουργείου Πολιτισμού, να αναλάβει το τιμόνι του Φεστιβάλ έχει δυσκολίες αλλά, όπως τονίζει, αντέχει να ακούει κριτική.

Εχουν ακουστεί πολλά για το παρασκήνιο του διορισμού σας. Ποια είναι η αλήθεια;

Είχαν πέσει τηλέφωνα, εξάλλου τα τελευταία χρόνια μού είχαν γίνει προτάσεις να αναλάβω την καλλιτεχνική διεύθυνση κρατικών θεάτρων. Μετά την αποπομπή του Γιώργου Λούκου μού προτάθηκε να αναλάβω το Φεστιβάλ, αλλά αρνήθηκα. Γιατί η αποπομπή του προκάλεσε έναν εμφύλιο. Και δεν ήθελα να μπω σε όλη αυτή την υπόθεση. Είμαι από τους ανθρώπους που έχω γνώμη και θα την πω, παίρνω θέση. Ωστόσο, σε εκείνη τη χρονική φάση, δεν ήθελα να μπω στη διαμάχη που δίχασε τον κλάδο μας.

Τι άλλαξε στην πορεία και αποδεχτήκατε τη θέση;

Δημιουργήθηκε ένα τεράστιο κενό από την αποπομπή του Λούκου μέχρι και την αποχώρηση του Φαμπρ. Η διοργάνωση κινδύνευε να μη γίνει. Δεν μπήκα να βουλώσω το κενό. Μπήκα γιατί θέλω να προσφέρω, μπήκα με μεγάλη ενέργεια. Από τη μία επιχειρώ να συνεχίσω τα καλά που έχουν ήδη γίνει στο Φεστιβάλ και από την άλλη να βάλω λιθαράκια για να γίνει η διοργάνωση ακόμα καλύτερη. Βέβαια, δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω ότι ο ο Φαμπρ, στο μόλις… 24ωρό του, κατάφερε δύο πολύ σημαντικά γεγονότα. Πρώτον, να διαχωρίσει τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή με εκείνη του διοικητικού-οικονομικού υπευθύνου, κάτι που ήθελα κι εγώ. Και δεύτερον, ήρθε με την ομάδα του. Προσωπικά δεν θα μπορούσα να έρθω με την ομάδα του Νέου Κόσμου γιατί θα άφηνα ξεκρέμαστο το θέατρο και δεν ήθελα. Ετσι δημιούργησα εκ νέου μια ομάδα που θα με διευκόλυνε στην προσπάθεια να σηκώσω τη σκυτάλη. Είμαι σκυταλοδρόμος. Στην προκειμένη βέβαια κατάσταση δεν παρέλαβα τη σκυτάλη γιατί είχε πέσει κάτω. Αντέχω να ακούω κριτική.

Επομένως, στη δεύτερη πρόταση του υπουργείου είπατε απευθείας «ναι»;

Αποδέχτηκα τη θέση, μέσα στις συγκεκριμένες συνθήκες. Το αποφάσισα συνειδητά, με τη σκέψη ότι δεν θα ήθελα να μη γίνει το φεστιβάλ. Οχι με προσωπικά κριτήρια. Στόχος μου είναι να παράγω έργο για τρία χρόνια. Μακριά από εγωκεντρισμούς. Ανέλαβα τα καθήκοντα ως μια ευκαιρία να ξεδιπλώσω σκέψεις, ιδέες και επιθυμίες για την πολιτιστική εξέλιξη που δεν έχουν πραγματωθεί. Τι απαντάτε σε εκείνους που χαρακτήρισαν το διορισμό σας πολιτική θέση; Μόνο το έργο μου θα αποδείξει αν η θέση μου ήταν με βάση τα κομματικά κριτήρια. Το καλλιτεχνικό μου αποτέλεσμα θα δείξει αν είμαι κομματικό ρουσφέτι. Δεν έχω κομματική ταυτότητα.

Ποιες είναι οι σκέψεις σας όταν κάποιοι χαρακτήρισαν το πρόγραμμά σας «αλά Λούκου» και την παρουσίαση του προγράμματος «αλά Νέου Κόσμου»;

Στο θέατρο βρίσκομαι πάνω από 20 χρόνια. Μέσα σε όλη αυτή τη διαδρομή δεν πετάω τίποτα, δεν κρατάω τα πάντα. Νιώθω ότι συνεχίζω το Φεστιβάλ και προτείνω δικά μου στοιχεία. Γιατί να μη συνεχίσω τα καλά και να εμπλουτίσω και με δικές μου σκέψεις το Φεστιβάλ; Τι είμαι; Πολιτικό κόμμα να αναχαιτίσω την πορεία του καθενός που αναλαμβάνει ένα υπουργείο με αποτέλεσμα όλα να μένουν στο ράφι; Ο πολιτισμός θέλει συνέχεια. Αν βλέπει κανείς στοιχεία που θυμίζουν Θέατρο του Νέου Κόσμου, είναι φυσικό επόμενο να θυμίζω κάτι από το σπίτι μου. Αν βλέπει στοιχεία που θυμίζουν κάτι από εκείνα της θητείας του Γιώργου Λούκου, υπήρξα θεατής επί μια δεκαετία και καλλιτέχνης που συμμετείχα πέντε φορές στο πρόγραμμά του…

Παραλάβατε το Φεστιβάλ σε μια δυσμενή οικονομική συγκυρία. Ποιες είναι οι άμεσες κινήσεις για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις του;

Συνειδητά συμφώνησα ο φετινός προϋπολογισμός να μειωθεί κατά 25%, καθώς η πρόθεση όλων μας είναι να ικανοποιηθεί το σύνολο των οφειλών της Εταιρίας Ελληνικό Φεστιβάλ Α.Ε. Θεωρώ ότι όσοι εργάζονται πρέπει να πληρώνονται. Επίσης, βρισκόμαστε σε αναζήτηση στέγης γιατί το νεοκλασικό κτίριο των γραφείων του Ε.Φ., το οποίο ανήκει στην οικογένεια Καμμένου, κοστίζει 23.000 ευρώ το μήνα. Οπως καταλαβαίνετε, ένα τέτοιο ποσό μπορεί να καλύψει έως και 3 παραγωγές.

Ποιο θα είναι το πιο ιδανικό αποτέλεσμα για το φετινό Φεστιβάλ Αθηνών;

Ως σκηνοθέτης με ενδιαφέρει το αποτέλεσμα μιας παράστασης, το οποίο όμως, όταν είμαι στη διαδικασία πρόβας, δεν το σκέφτομαι. Ετσι και τώρα βρισκόμαστε στην τελική ευθεία για την πρεμιέρα. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες συντάξαμε ένα πρόγραμμα που ελπίζω ότι έχει ένα στίγμα από αυτό που θα αναπτύξω αργότερα. Αναλαμβάνω όλη την ευθύνη των επιλογών για το φετινό Φεστιβάλ.

Σας ενοχλεί η κριτική;

Αν διαβάσω κάτι και το θεωρήσω αλητεία, θα θυμώσω και θα απαντήσω. Δεν ανήκω στα παιδιά που δεν θέλουν να χαλάσουν σχέσεις και να κλείσουν πόρτες. Πώς σκέφτεστε την τριετή θητεία σας; Με πολλή δουλειά, πολλή ενέργεια, διάβασμα, ιδέες, παραστατικές τέχνες, διαφωνίες, εξέλιξη, πολιτισμό, Παιδεία. Δεν μπορώ να σας το προσδιορίσω γιατί, όταν ξεκίνησα να φτιάχνω το Θέατρο του Νέου Κόσμου, με ενδιέφερε να φτιάξω ένα χώρο να εκφραστώ. Και τώρα, όταν μιλάμε για αυτό το θέατρο, αναφερόμαστε εκ του αποτελέσματος. Ειλικρινά, δεν είχα όραμα 3ετίας, 5ετίας ή 10ετίας. Είμαι στο Φεστιβάλ για τρία χρόνια και ελπίζω να δημιουργηθούν ενδιαφέροντα στοιχεία. Η ποιότητα να γίνεται αντικείμενο προς πώληση.

Ελπίζω το Φεστιβάλ να ανοίξει περισσότερο τη βεντάλια του. Αλλωστε γιατί να μην επεκταθεί και το χειμώνα; Σκέφτεστε να γίνουν κάποιες φεστιβαλικές δράσεις κατά τη διάρκεια του χρόνου;

Υπάρχουν πολλά στο μυαλό μας. Ολα χρειάζονται πρόγραμμα. Στη φάση που βρισκόμαστε ετοιμάζουμε το φετινό πρόγραμμα, παράλληλα με τις νέες ιδέες για του χρόνου. Τι θα γίνεται λοιπόν στο Λύκειον Επιδαύρου από τον Ιούνιο του 2017; Θα είναι ένα θερινό σχολείο, όπου καλοί δάσκαλοι, ειδικευμένοι στην αρχαία τραγωδία, θα διδάσκουν με πρακτική, όχι θεωρητική βάση. Ηδη η σύμβουλός μου στα εκπαιδευτικά προγράμματα Τζωρτζίνα Κακουδάκη έχει έρθει σε επαφή με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, με στόχο να σχηματίσουμε το τελειωτικό πλάνο για το Λύκειον Επιδαύρου.

Πώς προέκυψε αυτή η ιδέα, που αν υλοποιηθεί μόνο εύσημα μπορεί να πάρει;

Θα πραγματοποιηθεί. Δεν είμαι πολιτικός να κάνω δηλώσεις. Το Λύκειον Επιδαύρου αποτελεί ανάγκη όλων εκείνων που πιστεύουν και κάνουν πράξη ότι ο πολιτισμός είναι Παιδεία. Αυτός ο τόπος έχει ένα μεγάλο πλεονέκτημα, τους αρχαιολογικούς του χώρους, που πρέπει να συνδεθούν με την Παιδεία και το σύγχρονο πολιτισμό. Ηρθε η ώρα αυτή η ιδέα να υλοποιηθεί γιατί η ίδια η εποχή επιτάσσει έργα που να στηρίζονται στη γνώση.

Φοβάστε μήπως σας συμπεριφερθούν όπως στον Γιώργο Λούκο;

Οχι. Χωρίς αλαζονεία. Γνωρίζω κι εγώ να κουτουλάω. Αν θυμώσω, θα θυμώσω. Από φύση και θέση έχω μάθει να μιλάω με το έργο μου. Αυτό που ξέρω είναι ότι θα κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ για το Φεστιβάλ, καθώς νιώθω πως είμαι ένα λιθαράκι στην πολιτιστική σκηνή της χώρας.

Οπως φάνηκε από τις συναντήσεις στη Σφενδόνη, ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να διώξει από την Αριστερά καλλιτέχνες που βρίσκονταν παραδοσιακά στο πλευρό της επί τόσα χρόνια. Ποια είναι η άποψή σας για αυτό;

Δεν έχω κομματική ταυτότητα. Ψηφίζω συνειδητά, αλλά δεν υπήρξα κομματικό μέλος της Αριστεράς. Ωστόσο οι συναντήσεις στη Σφενδόνη αφενός έθεσαν εύστοχα το ερώτημα: «Τι Φεστιβάλ θέλουμε; Ποια η πολιτιστική πολιτική στη χώρα;». Θέματα που θα φωτίσουμε μέσα από παράλληλες φετινές δράσεις. Αφετέρου, ανέδειξαν ένα άστοχο γεγονός. Προσωπικά δεν υπέγραψα την επιστολή που χαρακτηρίζει τον Γιαν Φαμπρ ως «persona non grata». Γιατί δεν υπάρχει πολιτιστικός Καιάδας. Οι καλλιτέχνες οφείλουν να αφουγκράζονται την κοινωνία, δεν απορρίπτουν ανθρώπους ούτε γενικεύουν πολιτικές πεποιθήσεις.

Ποια είναι η άποψή σας για την πολυσυζητημένη «πολιτιστική πολιτική»;

Δεν είδα καμία κυβέρνηση που να έχει πολιτιστική πολιτική. Είδα προθέσεις, αλλά δεν είδα οργανωμένο σχέδιο. Το υπουργείο Πολιτισμού επί τόσα χρόνια είναι το ιδανικό υπουργείο -όπως πιστεύουν οι εκάστοτε κυβερνήσεις- για να φτιάξει το όνομα βουλευτών. Καμία κυβέρνηση δεν έδειξε ότι το υπουργείο Πολιτισμού το θεωρεί σημαντικό και καλό υπουργείο. Κανένας υπουργός δεν συνδύασε επί της ουσίας τον πολιτισμό με την Παιδεία.

ΞΕΝΙΑ ΣΤΟΥΚΑ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου