Την ευνοϊκότερη ποινική αλλά και πολιτική μεταχείριση των καταδικασθέντων στελεχών της Χρυσής Αυγής «έβλεπε» από τον Μάρτιο του 2019 ο νομικός κόσμος, ενώ οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής υπογράμμιζαν κατά τη διαβούλευση του νέου κώδικα όλους τους κινδύνους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη δίκη.

[fwduvp preset_id=”test” playlist_id=”Test”]

Ο προηγούμενος Ποινικός Κώδικας τοποθετούσε το πλαίσιο ποινής για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης από 10 έως 20 έτη, ενώ με τον νέο Ποινικό Κώδικα το πλαίσιο ποινής περιορίστηκε σε 5 έως 15 έτη. Ταυτόχρονα, το αρχικό νομοσχέδιο είχε επιχειρήσει να εξισώσει τους διευθυντές με τα μέλη της οργάνωσης, δημιουργώντας κύμα αντιδράσεων με αποτέλεσμα να αποσυρθεί η διάταξη. «Υποβιβάζεται η διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης σε επιβαρυντική περίσταση της ένταξης. (…) Δεν χρειάζεται μεγάλη φιλοσοφία για να διαπιστώσει κανείς ότι η τροποποίηση της διάταξης αυτής (και όχι μόνον αυτής, δυστυχώς) αποτελεί ένα ανέλπιστο δώρο στην ηγεσία της υπόδικης Χρυσής Αυγής (…) και αναδεικνύει σοβαρότατες ποινικές ευθύνες των μελών της ηγεσίας της, τα οποία κατ’ ουσίαν εξισώνει με τα απλά εκτελεστικά όργανα», σχολίαζε τον Μάρτιο του 2019 κατά τη διαβούλευση του νέου κώδικα, ο Κώστας Παπαδάκης, συνήγορος πολιτικής αγωγής της Χρυσής Αυγής.

Πολιτικά δικαιώματα

«Φωτιά» στο πολιτικό σκηνικό έχει βάλει και η κατάργηση της στέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων, που στον προηγούμενο κώδικα υπήρχε ως παρεπόμενη ποινή. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι και ο παλαιός κώδικας απαιτούσε αμετάκλητη απόφαση για να επιφέρει στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Κατά συνέπεια ο Νίκος Μιχαλολιάκος, ο Ηλίας Κασιδιάρης, ο Χρήστος Παπάς και όλα τα στελέχη του ναζιστικού μορφώματος της Χρυσής Αυγής θα μπορούν να ψηφίζουν, αλλά και να θέσουν υποψηφιότητα σε επόμενη εκλογική διαδικασία.

Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί ο ευρωβουλευτής Ιωάννης Λαγός, αφού είναι ο μόνος που διατηρεί αυτή τη στιγμή αξίωμα. Η απάντηση στο εάν θα διατηρήσει το αξίωμά του είναι μάλλον θετική. Το άρθρο 60 του Ποινικού Κώδικα αναφέρει: «Αν ο υπαίτιος καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει αποστέρηση της δημόσιας θέσης ή του δημόσιου ή αυτοδιοικητικού αξιώματος που κατέχει εφόσον η πράξη του συνιστά βαριά παράβαση των καθηκόντων του». Ομως και πάλι η εφαρμογή του άρθρου απαιτεί αμετάκλητη απόφαση, με αποτέλεσμα να παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο ο ευρωβουλευτής να βρεθεί στη φυλακή, αλλά να διατηρήσει τη θέση του και τον μισθό του στο Ευρωκοινοβούλιο.

Οι μεγάλες δίκες που επηρεάστηκαν από τις αλλαγές

Οι αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα μέσα στον ένα περίπου χρόνο εφαρμογής του έχουν επηρεάσει σημαντικά αποφάσεις σε μεγάλες δίκες που απασχόλησαν την κοινή γνώμη τα προηγούμενα χρόνια, είτε απαλλάσσοντας πλήρως κατηγορούμενους είτε επιβάλλοντάς τους ποινές-«χάδια».  

» Energa: Σαρωτική ήταν η επιρροή του νέου κώδικα στην υπόθεση της Energa, αφού η κατάργηση της επιβαρυντικής διάταξης του νόμου 1608/50 περί καταχραστών του Δημοσίου και τα τρία ελαφρυντικά που του αναγνώρισε το δικαστήριο μείωσαν την πρωτόδικη ποινή του Αριστείδη Φλώρου από 21 χρόνια σε 5 και παράλληλα του χορηγήθηκε αναστολή.

» Κορκονέας: Εκτός φυλακής οδήγησε τον Επαμεινώνδα Κορκονέα η αλλαγή στο ελαφρυντικό του προτέρου εντίμου βίου. Το νέο ελαφρυντικό του σύννομου βίου έχει διχάσει τον νομικό κόσμο, αλλά και τους δικαστές, με το ένα στρατόπεδο να υποστηρίζει ότι οποιοσδήποτε έχει απλώς λευκό ποινικό μητρώο δικαιούται το ελαφρυντικό. Ο Κορκονέας κατάφερε στον δεύτερο βαθμό να λάβει το ελαφρυντικό του σύννομου βίου με αποτέλεσμα τα ισόβια να μετατραπούν σε κάθειρξη 13 ετών και να βγει από τη φυλακή. Ωστόσο, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου άσκησε αναίρεση κατά της απόφασης θεωρώντας πως υπάρχει εσφαλμένη ερμηνεία και μη επαρκής αιτιολογία σε ό,τι αφορά την αναγνώριση του ελαφρυντικού. Είναι φανερό και από άλλες ποινικές υποθέσεις ότι η ερμηνεία του άρθρου είναι διαφορετική από κάθε δικαστήριο, με αποτέλεσμα να εκδίδονται αντίθετες αποφάσεις σχετικά με το ποτέ πρέπει να χορηγείται.

» Siemens: Οι αρνητικές παρενέργειες του νέου Ποινικού Κώδικα καταγράφηκαν και στην υπόθεση της Siemens, στην οποία οι κατηγορούμενοι απαλλάχθηκαν από το αδίκημα της δωροδοκίας. Η αλλαγή της έννοιας του δημοσίου υπαλλήλου, σε συνδυασμό με τη μεταβολή της ποινικής αντιμετώπισης της δωροδοκίας σε πλημμέλημα αν αφορά ιδιωτικό υπάλληλο ή ιδιωτικού δικαίου, έφερε αλλαγές στην υπόθεση, αφού οι υπάλληλοι του ΟΤΕ δεν εμπίπτουν πλέον στην έννοια στου δημοσίου υπαλλήλου. Κατά συνέπεια η δωροδοκία μετατράπηκε σε πλημμέλημα και παραγράφηκε.