Ο κ. Μηταράκης αναφέρεται στα μέτρα πρόληψης για τον κορονοϊό που έχουν ληφθεί στις δομές φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών, ενώ τονίζει σε σχέση με την πίεση που δέχεται η Ελλάδα στα χερσαία και θαλάσσια σύνορά της ότι «ενορχηστρώνεται από την τουρκική ηγεσία».

Επισημαίνει εξάλλου ότι απαιτείται η Ευρώπη «να μεταβάλει την Κοινή Δήλωση ώστε να μη μετατρέπονται τα νησιά μας, όπως έπραξε με την υπογραφή του το 2016 ο ΣΥΡΙΖΑ, σε αποθήκες ψυχών».

Κύριε υπουργέ, ποια μέτρα πρόληψης για τον κορονοϊό έχουν ληφθεί στις δομές φιλοξενίας προσφύγων;

Επισημαίνεται ότι μέχρι σήμερα δεν έχει υπάρξει κανένα περιστατικό προσβολής από τη νόσο του κορονοϊού ατόμων που διαμένουν μέσα στα ΚΥΤ. Φυσικά είμαστε σε εγρήγορση καθώς είναι σχεδόν δεδομένο ότι θα υπάρξουν κρούσματα. Διατηρήσαμε εκτός των υπαρχόντων ΚΥΤ τους αφιχθέντες μετά την 1/3/2020, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος μετάδοσης του κορονοϊού. Τους περισσότερους ήδη τους μεταφέραμε σε κλειστές δομές της ηπειρωτικής Ελλάδας. Εχει ήδη επιβληθεί περιορισμός της κυκλοφορίας όσων διαμένουν στα ΚΥΤ με διάρκεια ισχύος 30 ημέρες, με μέριμνα της Ελληνικής Αστυνομίας, ενώ η μετάβασή τους θα γίνεται μόνο με την αποκλειστική χρήση μέσων μαζικής μεταφοράς ελεγχόμενης και περιορισμένης κίνησης. Θα προκριθεί, όπου είναι εφικτή, η τροφοδοσία των διαμενόντων με τηλεφωνικές παραγγελίες. Επίσης, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία ανάπτυξης μέσα στα ΚΥΤ ειδικών υγειονομικών μονάδων που περιλαμβάνουν ιατρεία, χώρους νοσούντων απομόνωσης για την περαιτέρω πρόληψη, αλλά και την αντιμετώπιση τυχόν κρουσμάτων.

Γιατί όλη αυτή η πίεση στα χερσαία σύνορα από χιλιάδες μετανάστες, που επιδιώκουν να εισέλθουν στη χώρα και στην Ευρώπη, δεν συνιστά μεταναστευτικό πρόβλημα, αλλά ασύμμετρη απειλή;

Η πίεση που δέχεται η Ελλάδα στα χερσαία, αλλά και θαλάσσια σύνορά της δεν συγκαλύπτεται κάτω από ένα μεταναστευτικό προπέτασμα. Αλλά ενορχηστρώνεται από την τουρκική ηγεσία. Ηδη, έχουμε εκθέσει στην Ευρώπη τα πειστήρια αυτής της γεωστρατηγικής επιλογής της γειτονικής χώρας. Μαζικές προτροπές και μεταφορές μεταναστών στον Εβρο, εκβιασμοί της τουρκικής αστυνομίας για να επιχειρήσουν να περάσουν τα σύνορα, καθώς και ρίψη χημικών προς την ελληνική πλευρά συνθέτουν μια ασύμμετρη απειλή. Μια απειλή που αντιμετωπίζουμε με αποφασιστικότητα στην πρώτη γραμμή για όσο χρόνο και αν απαιτηθεί.

Τι διαφορά υπάρχει στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα σε σχέση με τη μεταναστευτική κρίση του 2015, όπου μάλιστα ο ΣΥΡΙΖΑ δηλώνει συχνά ότι διαχειρίστηκε μεγαλύτερες ροές;

Υπάρχει ξεκάθαρα διαφορετική κυβερνητική πολιτική, εμείς δεν θέλουμε καθόλου μεταναστευτικές ροές. Και σήμερα οι ροές στην Ευρώπη είναι κατά πλειοψηφία παράτυποι οικονομικοί μετανάστες. Σήμερα φυλάμε τα σύνορα, ενώ το 2015 η χώρα ακολουθούσε πολιτική ανοιχτών συνόρων και ανεξέλεγκτων διελεύσεων.

Το κλίμα εμπιστοσύνης με τις τοπικές κοινωνίες στα νησιά, που αντιδρούν στις κυβερνητικές επιλογές για τα κλειστά κέντρα, έχει αποκατασταθεί; Μπορείτε να τις διαβεβαιώσετε ότι η αποσυμφόρηση των νησιών θα προχωρήσει με πιο γρήγορους ρυθμούς; Και αν ναι, πώς θα γίνει αυτό;

Υπήρξε πράγματι μια κρίση εμπιστοσύνης. Και μια δυσκολία σε στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης που κλήθηκαν να πάρουν ιδιαίτερα κρίσιμες αποφάσεις, μέσα σε ένα περιβάλλον fake news. Η κυβέρνηση τόνισε από την πρώτη στιγμή ότι τα κλειστά κέντρα είναι βασική επιλογή μας για να αποκαταστήσουμε το αίσθημα ασφάλειας, τόσο εντός των δομών φιλοξενίας όσο και στα αστικά κέντρα των νησιών μας. Να δώσουμε ένα τέλος στις ανοχύρωτες υγειονομικά δομές και στους κινδύνους που μπορεί να προκύψουν για τις τοπικές κοινωνίες, με αποκορύφωμα τον κορονοϊό. Επίσης, θα συμβάλουν καθοριστικά στην αποσυμφόρηση των νησιών μας και στη μετακίνηση χιλιάδων μεταναστών προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Ηδη, αυτό γίνεται πράξη από την αρχή του έτους. Στο πρώτο τρίμηνο έχουμε προαναγγείλει 10.000 μεταφορές μεταναστών στην ενδοχώρα και επίσης εξασφαλίσαμε τη χρηματοδότηση για επιπλέον 5.000 εθελούσιες επιστροφές άμεσα στις χώρες προέλευσης. Ηδη, προχωρήσαμε στη μεταφορά όσων είχαν παραμείνει πάνω από 14 μήνες στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης και με τροπολογία οδηγούμε στην έξοδο όσους έχουν λάβει άσυλο και μέχρι τώρα ελάμβαναν επιδόματα τα οποία πλέον δεν δικαιούνται. Οικοδομούμε μια στέρεα σχέση εμπιστοσύνης με τις τοπικές κοινωνίες, η οποία δοκιμάστηκε από άκρατο λαϊκισμό.

Τι προβλέπει ο συνολικός σχεδιασμός της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά τη δημιουργία κλειστών δομών στην ενδοχώρα;

Να ξεκαθαρίσω ότι βασικοί μας στόχοι είναι η μείωση των ροών, η επιτάχυνση του ασύλου και η αύξηση των επιστροφών όσων δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας. Παράλληλα ψηφίσαμε πρόσφατα τροπολογία για την αποβολή από προγράμματα φιλοξενίας όσων δεν δικαιούνται πλέον αυτών των παροχών, σύμφωνα και με το διεθνές δίκαιο. Αποτέλεσμα αυτών των πολιτικών είναι πρώτον να χρειαζόμαστε μικρότερες δομές στα νησιά και λιγότερες νέες θέσεις στην ενδοχώρα. Ο σχεδιασμός μας προέβλεπε τη δημιουργία 20.000 θέσεων φιλοξενίας στην ενδοχώρα και 20.000 στα νησιά (σε αντικατάσταση ανοικτών δομών 42.000 διαμενόντων σήμερα). Θέλω να ευχαριστήσω τους Δήμους Ωρωπού και Σιντικής που πρόσφατα έδειξαν έμπρακτα εθνική αλληλεγγύη στα νησιά του Αιγαίου και περιμένω περισσότερες τέτοιες ενέργειες από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Η συμφωνία με την Ε.Ε. για την εθελοντική μεταφορά 5.000 αιτούντων άσυλο στις χώρες καταγωγής τους θα έχει συνέχεια και με άλλες πρωτοβουλίες στήριξης από την Ευρώπη για τη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης και των επιπτώσεών της; Η αλλαγή πολιτικής από την κυβέρνηση στο εσωτερικό έχει ενισχύσει την επιχειρηματολογία της χώρας σε αυτή την εν εξελίξει συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο;

Η Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή της ευρωπαϊκής διαπραγμάτευσης για το νέο Σύμφωνο το οποίο πρέπει να προβλέπει έμπρακτο και ουσιαστικό επιμερισμό των βαρών της μεταναστευτικής κρίσης σε όλα τα κράτη-μέλη. Επίσης, απαιτείται η Ευρώπη να μεταβάλει την Κοινή Δήλωση ώστε να μη μετατρέπονται τα νησιά μας, όπως έπραξε με την υπογραφή του το 2016 ο ΣΥΡΙΖΑ, σε αποθήκες ψυχών. Είναι ιδιαίτερα θετική η χρηματοδότηση από την Ε.Ε. των εθελοντικών επιστροφών 5.000 μεταναστών που ανακοινώσαμε με την Ευρωπαία επίτροπο, κ. Γιόχανσον, κατά την πρόσφατη επίσκεψή της. Επίσης, ανακοινώσαμε μια διακρατική πρωτοβουλία για τη μετεγκατάσταση 1.600 ασυνόδευτων ανηλίκων. Ολα αυτά συντείνουν σε μια γενικευμένη αλλαγή στάσης της Ευρώπης προς την Ελλάδα. Πλέον, η χώρα μας βρίσκεται σε θέση να απαιτεί και όχι να επαιτεί από τα διεθνή και ευρωπαϊκά fora.

Σε ό,τι αφορά τα κλειστά κέντρα σε Λέσβο και Χίο είναι οριστικές οι επιλογές των χώρων που έχει κάνει η κυβέρνηση και έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες ή έχουν διατυπωθεί συγκεκριμένες εναλλακτικές προτάσεις τις οποίες εξετάζετε;

Βρισκόμαστε σε διαρκή επικοινωνία με τους φορείς αυτοδιοίκησης των νησιών και είμαστε πρόθυμοι να εξετάσουμε διεξοδικά όποια λύση μάς προταθεί. Με την προϋπόθεση, βέβαια, να είναι τεχνικώς εφικτή και εφαρμόσιμη. Πάντως εξακολουθώ να πιστεύω ότι οι σημερινές δομές δημιουργούν πολλαπλάσια προβλήματα στα νησιά σε σχέση με τις προτεινόμενες λύσεις. Οπως σωστά επισήμανε ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, κ. Γεώργιος Χατζημάρκος, ο οποίος ζητά την άμεση δημιουργία κλειστών δομών σε Κω και Λέρο. Σήμερα, έχουμε περισσότερο ανάγκη από οποιαδήποτε άλλη φορά, από γενναίες αποφάσεις της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Δεν υπάρχει άλλος χρόνος για χάσιμο.

Η αξιωματική αντιπολίτευση σας καταλογίζει «ιδεοληψία» σε σχέση με τα κλειστά κέντρα, αλλά και για αποφάσεις όπως η διακοπή επιδομάτων σε όσους έχουν πάρει άσυλο. Τι απαντάτε;

Για τα κλειστά κέντρα ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Η δημιουργία τους αποτελεί αίσθημα ευθύνης προς τα 5 νησιά του Βορείου Αιγαίου και απέναντι σε όλους τους Ελληνες πολίτες. Οπως και η διακοπή παροχών όπου δεν απαιτούνται από το διεθνές δίκαιο. Στέλνουμε, με αυτόν το τρόπο, ένα ισχυρό και ξεκάθαρο μήνυμα πως η Ελλάδα δεν αποτελεί, πλέον, μεταναστευτικό προορισμό. Οι εποχές που η χώρα είχε ανοιχτά και διάτρητα σύνορα, καθώς και δομές φιλοξενίας χωρίς κανόνες έχουν περάσει ανεπιστρεπτί.

Ποιες είναι οι βασικές επιδιώξεις της κυβέρνησης στις διεργασίες που γίνονται στην Ε.Ε. για τον νέο κανονισμό για τη μετανάστευση; Για παράδειγμα, διακρίνετε στην πράξη κάποια μεγαλύτερη διάθεση για αναλογικό καταμερισμό των βαρών εκ μέρους χωρών που μέχρι τώρα αρνούνταν να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί για τη διαχείριση του μεταναστευτικού;

Τρεις είναι οι βασικές προτεραιότητες που έχουμε θέσει. Πρώτον, την αυξημένη προστασία των συνόρων. Με την ενίσχυση των πλωτών και εναέριων μέσων, καθώς και της Frontex, η οποία, πλέον, αποκτά ενεργό ρόλο στην αποτροπή των μεταναστευτικών ροών. Δεύτερον, την ανακατανομή των μεταναστευτικών ροών και κατ’ επέκταση του προσφυγικού πληθυσμού στα κράτη-μέλη. Πλέον, αρχίζουν όλοι να αντιλαμβάνονται ότι η ταυτότητα του Ευρωπαίου κουβαλά εκτός από δικαιώματα και υποχρεώσεις. Τρίτον, τη θέσπιση κοινών κανόνων ασύλου και επιστροφών. Ειδικά, η διάνοιξη διαδρόμων επιστροφών απευθείας σε τρίτες χώρες μπορεί να υλοποιηθεί μέσω διαπραγματεύσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ενός, δηλαδή, οργάνου με αυξημένο πολιτικό εκτόπισμα. Χθες, όλα αυτά αποτελούσαν φρούδες ελπίδες και «λόγια του αέρα». Σήμερα, αποτελούν μια νέα πραγματικότητα. Σε αυτή την πραγματικότητα η χώρα μας πρωτοστατεί.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής