Η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης εγκρίθηκε, χθες το απόγευμα, με 293 ψήφους από την Ολομέλεια του τουρκικού Κοινοβουλίου. Ολα τα κόμματα ψήφισαν υπέρ της συμφωνίας, εκτός από το φιλοκουρδικό HDP.

«Η ιστορικής σημασίας συμφωνία, η οποία θα εγκριθεί σήμερα από το Κοινοβούλιό μας, θα φέρει την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο και την αδελφοσύνη μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης. Θα είναι η ξεκάθαρη απόδειξη του πόσο θα αποτύχουν αυτοί που προσπαθούν να φυλακίσουν την Τουρκία», ανέφερε ο Οκτάι. Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν πως η Τουρκία έχει στόχο την επίσπευση της διαδικασίας προτού οργανωθούν διεθνείς αντιδράσεις, έτσι ώστε να έχει ένα ισχυρό χαρτί στα χέρια της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το Μνημόνιο έχει την υπογραφή του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου και του Λίβυου ομολόγου του Μεχμέτ Ταχίρ Σιγιάλα και ουσιαστικά «διαγράφει» από το χάρτη την Κρήτη, τη Ρόδο, την Κάρπαθο και το Καστελλόριζο, υιοθετώντας την άποψη πως τα νησιά δεν διαθέτουν ΑΟΖ. Εχει συνταχθεί σε τρεις γλώσσες -τουρκικά, αραβικά και αγγλικά- και περιγράφει με χάρτες και συντεταγμένες όλες τις λεπτομέρειες της συμφωνίας των δύο πλευρών.

Δείτε όλη την συμφωνία εδώ 

Στο Μνημόνιο Συνεργασίας αναφέρεται: «Η Τουρκία και η Λιβύη, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή τους στους σκοπούς και στις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, έχοντας αποφασίσει να ορίσουν μια ακριβή και δίκαιη οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών τους στη Μεσόγειο στις οποίες οι δύο πλευρές ασκούν κυριαρχία, κυριαρχικά δικαιώματα και/ή δικαιοδοσία σε συμφωνία με τους ισχύοντες κανόνες Διεθνούς Δικαίου και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές καταστάσεις, αλλά και την προθυμία όλων των μερών να επιτύχουν δίκαιες και αμοιβαία αποδεκτές λύσεις στα παραπάνω θέματα μέσω εποικοδομητικών διαπραγματεύσεων και σε πνεύμα φιλικών σχέσεων…».

Παράλληλα, γίνεται αναφορά και στο ενδεχόμενο διαφωνιών ανάμεσα στις δύο χώρες και αναφέρει πως «οποιαδήποτε διαφορά μεταξύ των δύο πλευρών που προκύπτει από την ερμηνεία και την εφαρμογή αυτού του Μνημονίου Κατανόησης θα πρέπει να διευθετηθεί μέσω διπλωματικών διαύλων σε πνεύμα αμοιβαίας κατανόησης και συνεργασίας και σε συμφωνία με το άρθρο 33 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Σε περίπτωση που υπάρχουν φυσικοί πόροι που εκτείνονται από την ΑΟΖ της μιας πλευράς στην ΑΟΖ της άλλης, οι δύο πλευρές θα μπορούσαν να συνεργαστούν προκειμένου να συμφωνήσουν στις λεπτομέρειες της αξιοποίησης των πόρων αυτών. Αν κάποιο από τα δύο μέρη έχει εμπλακεί σε διαπραγματεύσεις που στοχεύουν στην οριοθέτηση της ΑΟΖ με κάποιο άλλο κράτος, αυτό το μέρος πριν καταλήξει σε οριστική συμφωνία με το κράτος αυτό θα πρέπει να ειδοποιήσει και να συμβουλευτεί το άλλο μέρος».

Μια σημαντική λεπτομέρεια είναι ο χρόνος ισχύος της συμφωνίας: «Θα τεθεί σε ισχύ την ημερομηνία που θα ληφθεί η τελευταία γραπτή ειδοποίηση με την οποία τα δύο μέρη ειδοποιούν το ένα το άλλο μέσω διπλωματικών διαύλων για την ολοκλήρωση των εσωτερικών νομικών διαδικασιών που απαιτούνται προκειμένου αυτό να εφαρμοστεί».

Πάντως, υπάρχουν εκτιμήσεις πως η συνεργασία με τη Λιβύη έχει στόχο και τις εξελίξεις στην Κύπρο και στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της περιοχής, αλλά και να εμποδιστεί το ενδεχόμενο της παραχώρησης οικοπέδων από την Ελλάδα ανατολικότερα της Κρήτης.

Με «όπλα» την ψυχραιμία και τη διπλωματία η ελληνική κυβέρνηση

Αποφασισμένη να αντιμετωπίσει την τουρκική προκλητικότητα μέσα από τη συνέχιση μιας ενεργητικής διπλωματίας που ισχυροποιεί τις διεθνείς συμμαχίες της χώρας και αναδεικνύει τη διπλωματική απομόνωση στην οποία οδηγείται η Τουρκία, εμφανίζεται η ελληνική κυβέρνηση, η οποία ξεκαθαρίζει και μετά την έγκριση από την τουρκική Βουλή ότι η συμφωνία με τη Λιβύη είναι άκυρη και πρόκειται για ένα κείμενο που δεν έχει καμιά νομική ισχύ, έρχεται σε σύγκρουση με το δίκαιο της θάλασσας και συνεπώς δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα συνεχίσει τις πρωτοβουλίες διεθνοποίησης που έχουν ήδη οδηγήσει σε μία σαφή στήριξη της ελληνικής θέσης από τον πρόεδρο της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, από την Κομισιόν, από το αμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ, από το Ισραήλ, την Αίγυπτο, αλλά και τη Ρωσία. Οι τοποθετήσεις που έχουν γίνει τις τελευταίες ημέρες ενισχύουν την αίσθηση ότι η Τουρκία είναι μόνη της σε αυτό το ζήτημα, ενώ οι πρωτοβουλίες του Ελληνα πρωθυπουργού θα συνεχιστούν. Σημειώνεται ότι την ερχόμενη εβδομάδα ο κ. Μητσοτάκης θα βρεθεί στη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., ενώ έχει επισημοποιηθεί και η επίσκεψη στον Λευκό Οίκο στις 7 Ιανουαρίου και η συνάντηση με τον Ντόναλντ Τραμπ. «Η απόπειρα της Τουρκίας να καταργήσει θαλάσσιες ζώνες νησιών -όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κάρπαθος, το Καστελλόριζο- με τεχνάσματα όπως άκυρα διμερή μνημόνια, δεν παράγει διεθνώς έννομα αποτελέσματα. Δεν μπορεί δηλαδή να θίξει κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών μας, που είναι εδραιωμένα στο διεθνές δίκαιο και, ειδικότερα, στο δίκαιο της θάλασσας», υπογραμμίζουν στην κυβέρνηση.

Χθες το απόγευμα ο κ. Μητσοτάκης είχε τηλεφωνική επικοινωνία και με τον πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη, τον οποίο ενημέρωσε για τη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν, καθώς και για τα αποτελέσματα της Συνόδου του ΝΑΤΟ.

Η ελληνική κυβέρνηση δεν αιφνιδιάστηκε από τη χθεσινή εξέλιξη, καθώς στη διάρκεια της συνάντησης του Λονδίνου δεν είχε ειπωθεί από τον κ. Ερντογάν ότι δεν θα προχωρούσε σε μία τέτοια κίνηση. Από την πλευρά της πάντως η Αθήνα θα εντείνει την πίεση και προς τη Λιβύη. Κυβερνητικοί παράγοντες σημειώνουν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε ευθέως το ζήτημα στη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ωστόσο επιμένει να βαδίζει ένα δρόμο που τον οδηγεί σε διεθνή απομόνωση και προσθέτουν: «Είναι χαρακτηριστικό πως ο ίδιος ο Ερντογάν δήλωσε σήμερα “εάν η νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης παραμείνει σταθερή, αυτό το βήμα θα καταλήξει στον προορισμό του”, γεγονός που δείχνει ότι και ο ίδιος ακόμη έχει αμφιβολίες για το πού οδηγούν οι κινήσεις του».

Σε ό,τι αφορά το εσωτερικό της χώρας, την επόμενη Τρίτη θα συνεδριάσει το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής προκειμένου να ενημερωθούν τα πολιτικά κόμματα και επιδίωξη της κυβέρνησης είναι να διαμορφωθούν συνθήκες συνεννόησης.

Στη σκιά όλων αυτών των τελευταίων εξελίξεων δεν έγινε αναφορά στο ζήτημα της ενεργοποίησης του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών που είχε συμφωνηθεί από τους δύο ηγέτες κατά τη συνάντηση του περασμένου Σεπτεμβρίου, στη Νέα Υόρκη. Το γεγονός ότι από τότε έως σήμερα η Αγκυρα όχι μόνο δεν επιβεβαίωσε στην πράξη ότι έχει διάθεση για επανεκκίνηση, αλλά αντίθετα ενέτεινε την προκλητική συμπεριφορά τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στο μεταναστευτικό, έχει αρνητική επίδραση στο ζήτημα αυτό.

Στο μεταξύ, κυβερνητικές πηγές επιβεβαίωσαν ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας υποστήριξε στη διάρκεια της συνάντησης ότι μέλη οργανώσεων που η γειτονική χώρα θεωρεί τρομοκρατικές έρχονται στην Ελλάδα και «βρίσκουν καταφύγιο σε ομάδες του ΣΥΡΙΖΑ». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, άμεση ήταν η απάντηση του Ελληνα πρωθυπουργού στους ισχυρισμούς του κ. Ερντογάν, καθώς του επισήμανε ότι «οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας μας λειτουργούν σοβαρά και αποφασιστικά».

«Η προσπάθεια της Τουρκίας να παρουσιάσει την Ελλάδα ως χώρα που δήθεν προστατεύει τρομοκράτες είναι διαχρονική, όπως πάγια είναι και η απάντηση όλων των ελληνικών κυβερνήσεων σε αυτό το θέμα. Ελπίζουμε αυτή να δόθηκε και κατά τη χθεσινή συνάντηση από τον πρωθυπουργό», σχολίασαν πηγές του ΣΥΡΙΖΑ. 

Λιβύη: Δεν αναγνωρίζει το μνημόνιο η κυβέρνηση του Τομπρούκ

Η συμφωνία συνεργασίας Τουρκίας -Λιβύης ψηφίστηκε μεν από το τουρκικό κοινοβούλιο χθες, όπως αναμενόταν, με μεγάλη πλειοψηφία, όμως η λιβυκή Βουλή δεν πρόκειται να την εγκρίνει, όπως έχει διαμηνύσει ο επικεφαλής της, Αγκίλα Σάλεχ. Χθες, ο άλλος πόλος εξουσίας, η κυβέρνηση του Τομπρούκ στην Ανατολική Λιβύη, χαρακτήρισε «άκυρη» τη συμφωνία. Ωστόσο, καμία από τις δύο πλευρές που υπέγραψαν τη συμφωνία -ούτε η Αγκυρα ούτε ο Φαγιέζ Σαράτζ, που προεδρεύει της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στη Λιβύη- δεν θα αναμένει την υπογραφή της από τη λιβυκή πλευρά, καθώς δεν υπάρχει τέτοια ανάγκη λόγω του χαρακτήρα της συμφωνίας συνεργασίας. Η Τουρκία, γνωρίζοντας πως η Λιβύη είναι κατακερματισμένη και διασπασμένη σε δύο βασικά κέντρα εξουσίας, επέλεξε το χαρακτήρα του «μνημονίου συνεργασίας» στη συμφωνία, ώστε να μην υπάρχει ανάγκη επικύρωσης από τα εθνικά κοινοβούλια.

Ο στρατηγός Χαλίφα Χαφτάρ, που ελέγχει το στρατό (διοικητής του Εθνικού Λιβυκού Στρατού), κάλεσε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να ματαιώσει τα σχέδια της Τουρκίας που στοχεύουν στην «αποκατάσταση της καταστρεπτικής επιρροής της στην περιοχή», όπως τόνισε.
Αναφερόμενος στο σύμφωνο θαλάσσιας οριοθέτησης μεταξύ της Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης, το χαρακτήρισε άκυρο, λέγοντας ότι η κυβέρνηση του Σαράτζ δεν έχει την εντολή να υπογράψει τέτοιες συμφωνίες. Επιπλέον, χαρακτήρισε τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης ως «επιθετική πράξη που απειλεί τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια και τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα». Ο Χαφτάρ χαρακτήρισε την Τουρκία ως «άμεση απειλή για τα συμφέροντα του λαού της Λιβύης».

Πριν από τον Χαφτάρ, ο επικεφαλής της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ, με επιστολή του στα Ηνωμένα Εθνη ζήτησε την ανάκληση της αναγνώρισης της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας υπό τον Σαράτζ. Στη Λιβύη, που είναι βυθισμένη σε εμφύλιο πόλεμο, υπάρχουν δύο κύρια κέντρα εξουσίας: το Προεδρικό Συμβούλιο με έδρα την Τρίπολη, υπό τον Φαγιέζ Σαράτζ, που προεδρεύει της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNA) και η κυβέρνηση του Τομπρούκ στην Ανατολική Λιβύη, με την εκλεγμένη Βουλή των Αντιπροσώπων, που μάχεται την Τρίπολη.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου