Η συζήτηση για το πότε και με ποια συστήματα θα γίνουν αυτές οι τέσσερις διακριτές μεταξύ τους μάχες έχει ανοίξει και κλείσει πολλές φορές μέσα στους τελευταίους μήνες, άλλοτε με εμφανή πρωτοβουλία της κυβέρνησης και άλλοτε μέσω διαρροών ή εκ των πραγμάτων. Οσοι θεωρούν ότι η «παρτίδα» που παίχτηκε από τις αυτοδιοικητικές εκλογές τον Μάιο του 2014 έως τις βουλευτικές του Σεπτεμβρίου 2015 απέβη κερδοφόρος για την εξουσία Τσίπρα-Καμμένου, επιδιώκουν να έχουν και πάλι τον πρώτο λόγο στο σχεδιασμό. Με τη διαφορά ότι τώρα στις σχετικές ζυμώσεις παρεμβαίνουν μοιραία οι νέες ισορροπίες που προκαλούν η κυβερνητική φθορά και οι μέριμνες για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων που στήριξαν επιλογές και περιμένουν την ανταπόδοση. Ας δούμε όμως πώς έχουν τα δεδομένα:

– Με βάση τα όσα προβλέπουν οι ισχύοντες νόμοι και το Σύνταγμα, όλες οι παραπάνω αναμετρήσεις τοποθετούνται μέσα στο «εκλογικό έτος» 2019. Ο Μάιος του 2019 προβλέπεται να περιλαμβάνει τις δύο Κυριακές οπότε θα γίνουν ο πρώτος και ο δεύτερος γύρος των αυτοδιοικητικών (δήμοι-περιφέρειες) εκλογών και η αναμέτρηση για την επιλογή των νέων ευρωβουλευτών που θα εκπροσωπούν την Ελλάδα. Τον Σεπτέμβριο του 2019 συμπληρώνεται και η τετραετής θητεία της Βουλής που εξελέγη το 2015.

– Ξανά με βάση τα ισχύοντα, η μόνη από τις παραπάνω αναμετρήσεις που μπορεί να αλλάξει ημερομηνία είναι εκείνη των εθνικών εκλογών για τη Βουλή, εφόσον γίνει επίκληση «εθνικού θέματος». Κατά σύμπτωση, αυτή είναι και η μόνη εκλογική διαδικασία για την οποία η κυβέρνηση έχει ήδη ψηφίσει αλλαγή του εκλογικού συστήματος σε απλή αναλογική. Επειδή όμως δεν εξασφάλισε πλειοψηφία δύο τρίτων, η απλή αναλογική θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές, εφόσον, βεβαίως, η κυβέρνηση που προκύψει από τις επόμενες δεν πάρει πρωτοβουλία να αλλάξει τον εκλογικό νόμο.

– Για τις αυτοδιοικητικές εκλογές η κυβέρνηση εκδήλωσε τις προθέσεις της τον περασμένο Φεβρουάριο, με σκοπό να ψηφισθεί νόμος τον Ιούνιο (που μας πέρασε). Κάτι τέτοιο δεν συνέβη και σε αυτό προφανώς έπαιξε ρόλο ο άτσαλος τρόπος με τον οποίο έδειξε ότι θα επιβάλει την απλή αναλογική, τουλάχιστον στην εκλογή των δημοτικών συμβούλων, γεγονός που θα αναγκάσει την πλειονότητα των δημάρχων να κυβερνούν χωρίς να έχουν πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο. Υπενθυμίζεται ότι τελική κυβερνητική πρόταση δεν υπάρχει και ούτε αναμένεται πριν από το ερχόμενο φθινόπωρο. Ομως, στο κείμενο εργασίας των επιτροπών που είχαν διαμορφωθεί, περιγραφόταν ένα σύστημα όπου ο μεν δήμαρχος θα εκλέγεται με 50%+1 τη δεύτερη Κυριακή (ανάμεσα στους δύο επικρατέστερους), αλλά οι δημοτικοί σύμβουλοι θα έχουν εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή αναλογικά. Προφανής στόχος ήταν το ανακάτεμα της τράπουλας σε ένα παιχνίδι όπου ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ανέκαθεν ισχνή παρουσία, ενώ η συντριπτική πλειονότητα των δημάρχων προέρχονται ή συνδέονται με τις άλλες παρατάξεις του δημοκρατικού τόξου. Ετσι, ακόμη και αν πάλι οι δήμαρχοι του ΣΥΡΙΖΑ ατυχήσουν, οι ίδιοι και οι δημοτικοί σύμβουλοι που θα έχουν εκλεγεί με τις παρατάξεις τους θα έχουν λόγο στην επόμενη μέρα, με ελπίδες κάποτε να δουν και δημαρχιακούς θώκους.

– Με δεδομένη όμως την ανυπομονησία της «ηγεμονίας ΣΥΡΙΖΑ», ένα τέτοιο σχέδιο απαιτεί και σύντμηση των θητειών των δημάρχων. Με βάση τον Καλλικράτη, που ψηφίσθηκε το 2010, οι θητείες αυτές είναι 5ετείς, ενώ αργότερα αποφασίστηκε οι εκλογές για την ανάδειξή τους να συμπίπτουν με τις Ευρωεκλογές. Το κείμενο της Επιτροπής για τις αλλαγές στον Καλλικράτη, που προαναφέραμε, προέκρινε ευθέως την επαναφορά της θητείας από τα 5 στα 4 χρόνια.

– Πάνω σε αυτό το δεδομένο άνοιξε μία συζήτηση βάσει της οποίας οι εκλογές για την αυτοδιοίκηση θα γίνονταν τον Μάιο του 2018 αντί για το 2019. Ο στόχος ήταν πολλαπλός: Πρώτον να καταδειχθεί η επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στους απείθαρχους δημάρχους. Δεύτερον, να υπάρξει εκτόνωση του κλίματος και της δυσαρέσκειας του εκλογικού σώματος στις αυτοδιοικητικές εκλογές, ώστε η κυβέρνηση να κερδίσει χρόνο. Τρίτον και εξίσου σημαντικό, να αποφευχθεί ο κίνδυνος ακύρωσης των σχεδίων για εφαρμογή της απλής αναλογικής. Ας το δούμε λίγο αναλυτικότερα:

– Εάν η κυβέρνηση αποφασίσει να γίνουν οι αυτοδιοικητικές εκλογές τον Μάιο του 2018, έχει χρόνο να ψηφίσει έως τότε νόμο για την εφαρμογή της απλής αναλογικής αμέσως και χωρίς τον περιορισμό των 2/3 της Βουλής. Αν όμως περάσει το 2018 και η κυβέρνηση Τσίπρα δεν αποφύγει τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές λόγω των σκληρών μέτρων που θα χρειαστεί να εφαρμόσει, η κυβέρνηση που θα προκύψει θα έχει την ευχέρεια να αλλάξει το νόμο αυτό, αν έχει ψηφισθεί, ή απλώς να τον κλείσει στο… ντουλάπι. Οπότε, αντίο στα σχέδια αυτοδιοικητικής παρέμβασης του ΣΥΡΙΖΑ…

– Ισως και για να βγάλει από τη συζήτηση αυτές τις προθέσεις της Κουμουνδούρου, ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης βγήκε προσφάτως με συνεντεύξεις του και είπε πως αντί να συντμηθεί η θητεία των δημάρχων, εξετάζεται το σενάριο να παραταθεί μέχρι το φθινόπωρο του 2019. Δημοσίως είπε πως αυτό θα γίνει για να μη συμπέσουν με τις Ευρωεκλογές. Το παράδοξο είναι ότι με αυτό τον τρόπο θα συμπέσουν οι αυτοδιοικητικές με τις εθνικές εκλογές, εκτός και αν γνωρίζει ότι οι δεύτερες θα γίνουν σε άλλη ημερομηνία.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι… εκλογομάγειροι της Κουμουνδούρου έχουν ανάψει όλα τα καζάνια δύο χρόνια πριν στηθούν οι κάλπες και θα κοιτάξουν πώς να συνδυάσουν τα υλικά για να κρατήσουν κομμάτια της εξουσίας τους και να μπλοκάρουν τις επόμενες κυβερνήσεις. Αρκεί να μην καούν στην προθέρμανση…

ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ

Aπό την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής