Ο προϋπολογισμός του 2023 έχει συνταχθεί με βασική παραδοχή ότι η μέση τιμή του φυσικού αερίου θα είναι 120 ευρώ/MWH. Συνεπώς, η σημερινή τιμή του αερίου είναι υποδιπλάσια από την πρόβλεψη του προϋπολογισμού. Με δεδομένο ότι η αύξηση κατά 10 ευρώ στην τιμή του αερίου κοστίζει στον προϋπολογισμό 600 εκατ. ευρώ, η μείωση τις τιμής του αερίου κατά 60 ευρώ για 1 χρόνο σημαίνει εξοικονόμηση πόρων 3,6 δισ. ευρώ μόνο από το κόστος των εισαγωγών φυσικού αερίου, το οποίο έφτασε το 2022 στα 6 δισ. ευρώ.

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι για τον πρώτο μήνα του 2023, που κύλησε με μέση τιμή 60 ευρώ/MWH, είχαμε δημοσιονομική εξοικονόμηση από εισαγωγές φυσικού αερίου ύψους 300 εκατ. ευρώ.

Ηλεκτρικό ρεύμα

Το κέρδος όμως δεν σταματά εδώ αφού στην Ελλάδα η τιμή της χονδρικής για το ηλεκτρικό ρεύμα συνδέεται άμεσα με την τιμή του φυσικού αερίου λόγω του μίγματος των καυσίμων που παράγει το μεγαλύτερο ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας. Η επιλογή που έγινε από την αρχή της κρίσης είναι να επιδοτούνται οριζόντια τα νοικοκυριά για τις αυξήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι την κατανάλωση των 500ΚWH και για μεγαλύτερες καταναλώσεις να παρέχεται μια κλιμακωτή επιδότηση, η οποία είναι μεγαλύτερη όσο οι καταναλωτές κάνουν μετρήσιμες προσπάθειες για εξοικονόμηση ενέργειας. Το 2022 οι επιδοτήσεις ρεύματος, λόγω των μεγάλων αυξήσεων που είχαμε στις τιμές του φυσικού αερίου, έφτασαν τα 8 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 6 δισ. ευρώ καλύφθηκαν από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και 2 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό. Φέτος, ο προϋπολογισμός έχει υπολογίσει για την επιδότηση των τιμολογίων ρεύματος 1 δισ. ευρώ, με βάση πάντα ότι η μέση τιμή του φυσικού αερίου θα είναι στα 120 ευρώ/MWH. Με βάση τις τιμές του φυσικού αερίου μέχρι και το τέλος του 2022 (περίπου 120 ευρώ/MWH), το υπ. Οικονομικών εκτιμούσε ότι από το 1 δισ. για επιδοτήσεις που περιλήφθηκε στον προϋπολογισμό του 2023 περίπου 600 εκατ. ευρώ θα έμεναν αχρησιμοποίητα και κάποια στιγμή, μέσα στον χρόνο, το ποσό αυτό θα αποδεσμευόταν για να χρησιμοποιηθεί ακόμη και για νέα μέτρα στήριξης.

Με τιμή φυσικού αερίου στα 80 ευρώ ανά MWH το σύνολο του 1 δισ. ευρώ μπορεί να διατεθεί για άλλες χρήσεις. Αν λοιπόν στην αρχική εξοικονόμηση προστεθεί και το 1 δισ. ευρώ του προϋπολογισμού, τότε το κέρδος για τον προϋπολογισμό σε ετήσια βάση θα φτάσει τα 4,6 δισ. ευρώ ή 2,3% του ΑΕΠ, αυξάνοντας την ανάπτυξη για το τρέχον έτος από 1,8% που προβλέπει ο προϋπολογισμός σε 4-4,1%.

Η αβεβαιότητα του αργοπορημένου χειμώνα και τα αντίβαρα σε ακραίες αυξήσεις

Παρά το υψηλό δυνητικό κέρδος στο υπ. Οικονομικών κρατούν χαμηλούς τόνους αφού ο χειμώνας -με καθυστέρηση περίπου τριών μηνών- ήρθε στο τέλος Ιανουαρίου και κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει από τώρα τι θα φέρει μαζί του. Επίσης, η βασική αιτία της απότομης ανόδου των τιμών της ενέργειας είναι ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.

Οι πιο αισιόδοξοι διακινδυνεύουν από τώρα μια γενική πρόβλεψη ότι τα χειρότερα με τις τιμές αερίου έχουν περάσει. Από εδώ και πέρα μπορούμε μεν να δούμε τιμές μεγαλύτερες από τις σημερινές αλλά σίγουρα δεν θα δούμε τα ιστορικά υψηλά των 342,6 ευρώ που είχαμε στα μέσα του περασμένου Σεπτεμβρίου. Αλλη μια ανησυχία του οικονομικού επιτελείου είναι ότι -όπως αποδείχθηκε το 2022- σε τυχόν νέες ακραίες διακυμάνσεις ο συντονισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι πολύ δύσκολος.

Από την άλλη, αντίβαρο απέναντι σε νέες ακραίες τιμές φυσικού αερίου αποτελεί το πλαφόν των 180 ευρώ που αποφασίστηκε στο τέλος Δεκεμβρίου, το οποίο βάζει «ταβάνι» στις τιμές με τις οποίες θα προμηθεύεται η Ευρώπη φυσικό αέριο είτε μέσω αγωγών είτε μέσω θαλάσσης.

Πιο ουσιαστικό αντίβαρο, όμως, απέναντι σε μια νέα αύξηση των τιμών είναι το γεγονός ότι λόγω της καθυστέρησης του χειμώνα για σχεδόν τρεις μήνες οι δεξαμενές αερίου της Ευρώπης είναι γεμάτες και έχουν επαρκείς ποσότητες μέχρι και το τέλος του χειμώνα είτε αυτός αφορά τον Βορρά είτε τον Νότο της Ευρώπης. Η προσωρινή επάρκεια της Ευρώπης, σε συνδυασμό με τις ιδιαιτερότητες της αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη είναι ικανές -εκτός εξαιρετικού απροόπτου- να διατηρήσουν την τιμή αερίου σε χαμηλά επίπεδα μέχρι και το τέλος του φετινού χειμώνα. Το μεγάλο μυστικό της Ευρώπης είναι ότι το ολλανδικό χρηματιστήριο ενέργειας που είναι σημείο αναφοράς για την τιμή σε όλη την Ε.Ε., διαμορφώνει υψηλότερες τιμές πώλησης για το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) στην Ευρώπη, απ’ ό,τι σε Ασία και Αμερική.

Ειδήσεις σήμερα