Η απόφαση αυτή δημιουργεί διαφορετικές συνθήκες για τους συνταξιούχους, καθώς οι αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) και του Αρείου Πάγου κρίθηκαν έγκυρες και ισχυρές. Σύμφωνα με την απόφαση του ΑΕΔ, αναδρομικά θα λάβουν όσοι συνταξιούχοι του δημόσιου τομέα είχαν προσφύγει στα διοικητικά δικαστήρια έως τις 21 Ιουλίου 2020 για τις περικοπές στις επικουρικές τους συντάξεις κατά το επίμαχο 11μηνο.

Η απόφαση, ωστόσο, δεν καλύπτει όσους δεν είχαν προβεί σε προσφυγή μέχρι τον Ιούλιο του 2020. Επιπλέον, οι συνταξιούχοι του μετοχικού ταμείου της Τράπεζας της Ελλάδος, για τους οποίους ο Άρειος Πάγος είχε εκδώσει απόφαση που έκρινε συνταγματικές τις περικοπές τους, δεν θα λάβουν αναδρομικά.

Με αυτή την απόφαση, το ΑΕΔ αφήνει ανοικτό το ζήτημα της συνταγματικότητας των περικοπών για όσους δεν είχαν προσφύγει δικαστικά, ενώ παράλληλα επιβεβαιώνει τη μη δυνατότητα λήψης αναδρομικών για τους συνταξιούχους της Τράπεζας της Ελλάδος.

Συντάξεις – αναδρομικά: Η απόφαση από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο

«Το ανώτατο ειδικό δικαστήριο έκρινε ότι στερείται σχετικής δικαιοδοσίας, λόγω μη αντιθέσεως μεταξύ της αποφάσεως 1509/ 2023 του Αρείου Πάγου και των 2287 και 2088 / 2015 του ΣτΕ. Και τούτο, διότι το Συμβούλιο της Επικρατείας, αποφανθέν υπέρ της αντισυνταγματικότητας περιόρισε την κρίση του επί των συνταξιούχων δημόσιων φορέων κοινωνικής ασφαλίσεως, στηριζόμενο στην υποχρεωτικότητα της (επικουρικής) κοινωνικής ασφάλισης, και στην συνακόλουθη παροχή της αποκλειστικώς από το κράτος ή από ΝΠΔΔ, έλαβε υπόψη κατά τρόπο καταλυτικό το σωρευτικό αποτέλεσμα της ένδικης περικοπής με το σύνολο των προηγηθεισών, κατά τα έτη 2000 έως 2012, πολλαπλών διαδοχικών νομοθετικών περικοπών των συντάξεων, κρίνοντας –βάσει της ποσότητας και της έντασης αυτών επί της συγκεκριμένης κατηγορίας συνταξιούχων– ότι επιβαλλόταν συνταγματικώς, αλλά δεν εχώρησε η εκπόνηση ειδικής επιστημονικά τεκμηριωμένης μελέτης ως προς την επιρροή της ένδικης ρύθμισης στον πυρήνα του κοινωνικοασφαλιστικού δικαιώματος των εν λόγω συνταξιούχων» αναφέρεται στο σκεπτικό.

Από την άλλη πλευρά ο Αρειος Πάγος, «υπό το πρίσμα του νομικού πλαισίου της παρεχομένης από την ίδια την Τράπεζα της Ελλάδος, ήτοι από νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, επικουρικής ασφαλίσεως των συνταξιούχων της, συνεκτιμώντας μεν τις προηγηθείσες περικοπές συντάξεων, οι οποίες, όμως, δεν αφορούσαν στο σύνολο, και δη στην πλειονότητά τους, τους συνταξιούχους της Τράπεζας, και λαμβάνοντας, επίσης, υπ’ όψιν ότι, πάντως, το ύψος των πληττόμενων συντάξεων των ασφαλισμένων στην ως άνω Τράπεζα παραμένει υψηλότερο της μέσης κυρίας και επικουρικής συντάξεως του ΙΚΑ- ΕΤΑΜ, έκρινε συνταγματική την ως άνω διάταξη».

Στο διά ταύτα της δικαστικής απόφασης οι δικαστές σημειώνουν πως «επομένως, κατά το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, λόγω ουσιώδους διαφοροποιήσεως του νομικού και πραγματικού υποβάθρου των υποθέσεων και των αντιστοίχων, φερομένων ως αντίθετων, αποφάσεων του Αρείου Πάγου αφενός και του Συμβουλίου της Επικρατείας αφετέρου, δεν καθίσταται κρίσιμη και αναγκαία για τη μία υπόθεση η γενομένη από το άλλο δικαστήριο ερμηνευτική προσέγγιση του ζητήματος της συνταγματικότητας ή μη της αυτής νομοθετικής διατάξεως και, συνακολούθως, δεν τίθεται ζήτημα αντιθέσεως, κατ’ άρθρο 100 παρ.1 περ.ε’ του Συντάγματος, των προαναφερθεισών αποφάσεων των ως άνω Δικαστηρίων».

Η απόφαση του ΑΕΔ αναμενόταν με αγωνία από περισσότερους από 370.000 συνταξιούχους και θα «ξεπαγώσει» τουλάχιστον 2.000 αγωγές, η εκδίκαση των οποίων έχει αναβληθεί, μέχρι την έκδοσή της σημερινής απόφασης.

Η υπόθεση οδηγήθηκε στο ΑΕΔ αφού προηγουμένως το Συμβούλιο της Επικρατείας στο πλαίσιο αποφάσεων της Ολομέλειας έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές σε δώρα (Χριστούγεννα, Πάσχα και αδείας) για τις κύριες συντάξεις μόνον για τους έντεκα μήνες, δηλαδή από τον Ιούνιο του 2015 ώς τον Μάιο του 2016. Από την άλλη πλευρά, ο Αρειος Πάγος έκρινε ότι είναι συνταγματικές οι περικοπές στον ιδιωτικό τομέα για δώρα και επιδόματα, αλλά επί των επικουρικών συντάξεων για λόγους που αφορούσαν μέτρα γενικότερου δημοσίου συμφέροντος.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης τον περασμένο Απρίλιο στο ΑΕΔ, η εισηγήτρια έθεσε ζήτημα σχετικά με το εάν πράγματι ανακύπτει θέμα αντιθέτων αποφάσεων μεταξύ των αποφάσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Αρείου Πάγου, καθώς το καθένα από τα δύο δικαστήρια έλαβε απόφαση επί διαφορετικών νομοθετικών δεδομένων.

«Πρέπει να ερευνηθεί εάν το μετοχικό Ταμείο Υπαλλήλων της Τράπεζας της Ελλάδος δύναται να θεωρηθεί φορέας επικουρικής ασφάλισης όμοιος με εκείνους, για τους οποίους έκρινε το ΣτΕ και εάν επομένως τίθεται στις δυο αποφάσεις (σ.σ.: του ΣτΕ και του Α.Π.) το ίδιο ζήτημα ή εάν αντιθέτως, οι διαφορές μεταξύ των φορέων επικουρικής ασφαλίσεως, στους οποίους αφορούσε η κάθε απόφαση, ήταν τέτοιας φύσεως, ώστε να καθίσταται διαφορετικό το κριθέν με αυτές ζήτημα» είχε αναφέρει οδηγούμενη στο συμπέρασμα ότι το ΑΕΔ δεν είναι αρμόδιο.

Η εισήγηση, που υιοθετήθηκε από το δικαστήριο, «έδειχνε» τον δρόμο προς τη μη έκδοση απόφασης για την ουσία του θέματος για τις συνταξιοδοτικές περικοπές λόγω αναρμοδιότητας. Η τοποθέτηση της εισηγήτριας είχε προκαλέσει την αντίδραση των δικηγόρων των συνταξιούχων της Τράπεζας της Ελλάδος, που σημείωναν πως το ΑΕΔ οφείλει να ξεπεράσει τον σκόπελο του παραδεκτού και να εισέλθει στο θέμα της συνταγματικότητας ή όχι των επίμαχων περικοπών, καθώς τα δύο επίμαχα δικαστήρια ερμήνευσαν τις ίδιες νομοθετικές διατάξεις.

Συντάξεις – αναδρομικά: Αυτά είναι τα ποσά που διεκδικούν – Πώς μπορούν να δοθούν!

Ο «Ελεύθερος Τύπος» και το Eleftherostypos.gr  παρουσίασαν αναλυτικά, τα ποσά που διεκδικούν 1,2 εκατ. συνταξιούχοι από μνημονιακές περικοπές και τη διαδικασία του επανυπολογισμού. Οι περιπτώσεις είναι πολλές και διαφορετικές. Αφορούν τις επικουρικές, τα παλαιά Δώρα, την Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης, τις συντάξεις χηρείας.

ΟΙ απόμαχοι της εργασίας, στο παρελθόν, κέρδισαν αναδρομικά για τις κύριες συντάξεις και άλλες περιπτώσεις επανυπολογισμού, και η κυβέρνηση τα κατέβαλε σε όλους. Για τις περιπτώσεις που «τρέχουν» τώρα, έχουν ήδη υπάρξει δικαστικές αποφάσεις υπέρ των συνταξιούχων. Η αναμενόμενη απόφαση από το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο θα κρίνει τις επιστροφές για επικουρικές και Δώρα και αποτελεί τη «μητέρα των μαχών». Η απόφαση έχει καθυστερήσει επιδεικτικά και θα έπρεπε να έχει ανακοινωθεί. Δεν γίνεται να περιμένουν οι συνταξιούχοι τόσο πολλά χρόνια.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ, τίθεται ένα ακόμα πιο σοβαρό ζήτημα. Το αν τα αναδρομικά θα δοθούν μόνο στους 370.000 που έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη ή σε όλους τους συνταξιούχους. Η κυβέρνηση οφείλει να δει με προσοχή το θέμα. Οι αντισυνταγματικές περικοπές πρέπει να επιστραφούν σε όλους. Γιατί αυτό θα σημάνει Δικαιοσύνη για όλους, αλλά και για να σταλεί ένα μήνυμα να σταματήσει η «βιομηχανία αγωγών» που έχει στηθεί εδώ και μία δεκαετία. Παράλληλα, θα κλείσει για πάντα το επώδυνο μνημονιακό παρελθόν.

ΠΡΟΦΑΝΩΣ, η καταβολή όλων αυτών των αναδρομικών, που κοστίζει πάνω από 1,5 δισ. ευρώ, δεν πρέπει να διαταράξει τη δημοσιονομική ισορροπία. Η κυβέρνηση, λοιπόν, θα μπορούσε να πληρώσει τα αναδρομικά σε μηνιαίες δόσεις μέσα στην επόμενη πενταετία-εξαετία, έτσι ώστε και να υπάρξει αποκατάσταση δικαίου για τους συνταξιούχους, αλλά και να τηρηθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι.

Συντάξεις – αναδρομικά: Οι πίνακες με τα ποσά 11 μηνών για επικουρικές – Δώρα ανά Ταμείο

Με την απόφαση αναμένεται να «ξεκλειδώσουν» πληρωμές και σε άλλες κατηγορίες μέσα στους επόμενους μήνες. Οι πληρωμές θα αφορούν τόσο όσους διεκδίκησαν τις παράνομες περικοπές των 11 μηνών με δικαστικές προσφυγές όσο και συνταξιούχους που δεν έχουν προσφυγές αλλά καλύπτονται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Στην αναμονή και με την προσμονή για το Ταμείο είναι περίπου 1,2 εκατ. συνταξιούχοι, εκ των οποίων οι 370.000 δικαιούνται επιστροφές για περικοπές 11 μηνών κατόπιν προσφυγών στα δικαστήρια.

Με αφορμή την απόφαση θα ανοίξει όμως ο δρόμος για να φέρει η κυβέρνηση μια συνολική ρύθμιση για τα αναδρομικά, καθώς στη λίστα των πληρωμών με βάση τις αποφάσεις των δικαστηρίων βρίσκονται τουλάχιστον 4 κατηγορίες, που είναι οι εξής:

1. Οι συνταξιούχοι από Ταμεία ιδιωτικού τομέα (ΙΚΑ, ΔΕΚΟ, τραπεζών κ.ά.) και Δημοσίου (ΤΑΔΚΥ, ΤΕΑΠΟΚΑ ΤΕΑΔΥ) που είχαν περικοπές 11 μηνών στις επικουρικές συντάξεις και στα Δώρα επικουρικών συντάξεων από τους νόμους 4051 και 4093 του 2012. Τα ποσά επιστροφών για αυτήν την κατηγορία δικαιούχων φτάνουν ως 4.000 ευρώ. Προσοχή: Από το Δημόσιο δεν δικαιούνται αναδρομικά Δώρων στις επικουρικές όλοι οι συνταξιούχοι, καθώς εντός του ΤΕΑΔΥ υπήρχαν Ταμεία που δεν κατέβαλλαν Δώρα στις επικουρικές.
2. Οι συνταξιούχοι του Δημοσίου που έχουν περικοπές από την εισφορά αλληλεγγύης για το διάστημα από Φεβρουάριο 2017 ως Δεκέμβριο 2018, δηλαδή περικοπές 23 μηνών. Οι εν λόγω περικοπές κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Ελεγκτικό Συνέδριο και αφορούν περίπου 350.000 συνταξιούχους με κύριες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ. Οσοι έχουν ασκήσει και προσφυγές μετά το 2017, έχουν «κλειδωμένα» τα αναδρομικά, με ποσά επιστροφών που ενδεικτικά φτάνουν τις 8.500 ευρώ.Οσοι δεν κατέθεσαν προσφυγές, που είναι και οι περισσότεροι, περιμένουν να δικαιωθούν με κάποιο ποσό από την κυβέρνηση, δεδομένου ότι συνηθίζεται τέτοιες αποφάσεις να τους καλύπτουν όλους.
3. Οι επιζώντες σύζυγοι θανόντων συνταξιούχων του Δημοσίου μετά το 2016, στους οποίους οι συντάξεις χηρείας απονεμήθηκαν κατόπιν επανυπολογισμού στο 70%, ενώ το Ελεγκτικό Συνέδριο όπου προσέφυγαν έκρινε ότι θα έπρεπε να πάρουν κανονικά το ποσοστό της αρχικής σύνταξης του θανόντος και όχι της επανυπολογισμένης, γιατί ήταν μικρότερο.
4. Οι συνταξιούχοι που έχουν περικοπές Δώρων κύριων αλλά και επικουρικών συντάξεων, οι οποίες έχουν ήδη κριθεί αντισυνταγματικές, αλλά δεν τις διεκδίκησαν με ατομικές ή ομαδικές προσφυγές στα δικαστήρια, θεωρώντας ότι καλύπτονται από τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Από τις 4 παραπάνω κατηγορίες των 1,2 εκατ. συνταξιούχων συνολικά, σίγουρη θεωρείται η πληρωμή αναδρομικών από μειώσεις επικουρικών συντάξεων και Δώρων για 370.000 συνταξιούχους, καθώς έχουν διασφαλίσει τις διεκδικήσεις τους με δικαστικές προσφυγές.

Για τους υπόλοιπους 800.000 συνταξιούχους, ωστόσο, όλα είναι ανοιχτά: Από το να πάρουν ένα ποσό έναντι και όχι το σύνολο των περικοπών μέχρι να μην πάρουν τίποτα. Με τα τωρινά δεδομένα, το να μην πάρουν τίποτα μοιάζει το λιγότερο πιθανό σενάριο, καθώς ένα μέρος της ευθύνης για το ότι οι εν λόγω συνταξιούχοι δεν κατάφεραν ποτέ να καταθέσουν προσφυγές έχει και η κυβέρνηση, που απαγόρευσε τις νέες δικαστικές διεκδικήσεις με νόμο τον Οκτώβριο του 2020.

Συντάξεις: Αναδρομικά από επικουρικές και Δώρα επικουρικής ανάλογα με το Ταμείο στο οποίο ανήκουν οι συνταξιούχοι είναι:

*Για συνταξιούχους ΙΚΑ, από 410 ευρώ ως 2.372 ευρώ.

*Για συνταξιούχους Δημοσίου, από 668 ευρώ ως 2.604 ευρώ.

*Για συνταξιούχους από Ταμεία ΔΕΚΟ και τραπεζών, από 1.111 ευρώ ως 4.004 ευρώ.

*Για συνταξιούχους λοιπών επικουρικών ταμείων (Δικηγόρων, Εμποροϋπαλλήλων, Αρτοποιών κ.ά.), από 1.242 ευρώ ως 2.399 ευρώ.

*Για συνταξιούχους ΝΑΤ, από 503 ευρώ ως 1.985 ευρώ.

Τα δύο τελικά σενάρια πληρωμών

Το δίλημμα στο οποίο καλείται να απαντήσει όμως η κυβέρνηση είναι αν θα δικαιώσει με κάποιον τρόπο και τους 800.000 συνταξιούχους που, παρότι είχαν τις ίδιες περικοπές, τους απαγορεύθηκε να τις διεκδικήσουν παρά μόνον αν είχαν κατατεθεί προσφυγές μέχρι τον Ιούλιο του 2020.

Συντάξεις – αναδρομικά: Δύο είναι τα σενάρια που θα εξεταστούν στην κυβέρνηση σε μια συνολική λύση πληρωμών στα διεκδικούμενα αναδρομικά:

1. Να πληρωθούν τα αναδρομικά στους 370.000 συνταξιούχους που έχουν καταθέσει αγωγές.
2. Να πληρωθούν αναδρομικά με ένα εφάπαξ ποσό της τάξης των 600 ως 800 ευρώ και στους 800.000 συνταξιούχους που δεν έχουν κάνει προσφυγή για να τα διεκδικήσουν.

Ο λογαριασμός για τις πληρωμές των αναδρομικών ετοιμάζεται στο υπουργείο Εργασίας. Το ποσό των επιστροφών για επικουρικές και Δώρα μόνον για τους 370.000 συνταξιούχους με προσφυγές δεν ξεπερνά τα 500 εκατ. ευρώ. Αν μπουν και τα Δώρα των κύριων συντάξεων για τους 370.000 συνταξιούχους, τότε ο λογαριασμός ανεβαίνει στα 750 εκατ. ευρώ. Αν η κυβέρνηση αποφασίσει ότι θα πρέπει να επιστραφούν οι περικοπές και σε όσους δεν άσκησαν προσφυγή, τότε ο λογαριασμός ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ και μπορεί να πληρωθεί μόνον σε δόσεις.

Ποιοι συνταξιούχοι θα πληρωθούν πρώτοι και ποιοι αργότερα;

Πρώτοι στις πληρωμές θα είναι οι συνταξιούχοι που έχουν εκκρεμοδικία. Εφόσον η απόφαση του ΑΕΔ βγει υπέρ τους, τότε θα ανοίξει ο δρόμος για μαζική έκδοση χιλιάδων δικαστικών αποφάσεων που εκκρεμούν στα Πρωτοδικεία από ομαδικές αγωγές συνταξιούχων για αναδρομικά 11 μηνών σε επικουρικές συντάξεις και Δώρα. Εκτιμάται ότι οι ομαδικές αγωγές είναι πάνω από 7.000 και καλύπτουν περίπου 370.000 συνταξιούχους. Υπάρχει, όμως, και το ενδεχόμενο να επιστραφούν αυτόματα τα ποσά με νομοθετική ρύθμιση, για να τελειώσει η δικαστική ταλαιπωρία χιλιάδων συνταξιούχων. Μια τέτοια λύση μπορεί να περιλαμβάνει στη συνέχεια και την καταβολή ενός εφάπαξ επιδόματος σε συνταξιούχους που δεν έχουν κάνει προσφυγές.

ΤΑ ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ 11 ΜΗΝΩΝ ΓΙΑ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ-ΔΩΡΑ ΑΝΑ ΤΑΜΕΙΟ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΙΣ 13 ΜΑΪΟΥ ΤΟΥ 2016

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΙΚΑ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΥ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΤΑΜΕΙΩΝ ΔΕΚΟ-ΤΡΑΠΕΖΩΝ

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΛΟΙΠΩΝ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ (*)

(*) Δικηγόρων, Μηχανικών, Χημικών, Εμποροϋπαλλήλων, Αρτοποιών κ.ά.

ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΙ ΝΑΤ