Τα σενάρια που εξετάζονται έχουν κλειδώσει ως προς τις εξής αλλαγές:

1. Την απλοποίηση της παρακράτησης με μείωση των κλιμακίων από 8 σε 3 ή 4.
2. Την απαλλαγή του μεγαλύτερου μέρους της σύναξης από την κράτηση, ενώ σήμερα επιβάλλεται σε όλο το ποσό.
3. Τη θέσπιση πλαφόν ώστε από ένα όριο σύνταξης και πάνω η ΕΑΣ να παγώνει, για να μην καταλήγει να επιβαρύνει τους συνταξιούχους.

Οι κλίμακες που εξετάζονται μπορεί να είναι ως 4, αν η ΕΑΣ αποφασιστεί να επιβάλλεται μετά τα 1.400 ευρώ και ανά 400 ευρώ σύνταξης, ή και 3, αν οι κλίμακες πιάνουν μεγαλύτερο κομμάτι σύνταξης πάνω από τα 1.400 ευρώ.

Σήμερα ένας συνταξιούχος που παίρνει κύρια σύνταξη 1.600 ευρώ έχει κράτηση ΕΑΣ 3% σε όλη τη σύνταξη, δηλαδή έχει κράτηση 3% επί των 1.600 ευρώ και δίνει 48 ευρώ το μήνα για ΕΑΣ. Με το νέο σύστημα, η κράτηση θα πιάνει τα 200 ευρώ, δηλαδή το τμήμα σύνταξης από τα 1.400 ως τα 1.600 ευρώ, αλλά με διαφορετικό συντελεστή. Το αρχικό ποσοστό θα ξεκινά ενδεχομένως από το 15%, που σημαίνει κράτηση 30 ευρώ αντί 48 ευρώ που είναι σήμερα. Ο συνταξιούχος ωφελείται με έμμεση αύξηση κατά 18 ευρώ στη σύνταξή του.

Οι αλλαγές στο μίγμα των κρατήσεων επεξεργάζονται αυτό το διάστημα από στελέχη του ΕΦΚΑ και του υπουργείου, αλλά οι τελικές αποφάσεις θα εξαρτηθούν από το «σενάριο» που δεν θα μειώνει σημαντικά τα έσοδα της ΕΑΣ και ταυτόχρονα θα είναι δίκαιο για τους συνταξιούχους.

Σύμφωνα με πληροφορίες από στελέχη που εμπλέκονται στην επεξεργασία της νέας ΕΑΣ, το επικρατέστερο σχέδιο είναι η ΕΑΣ με 3 ή 4 κλίμακες και με ποσοστά που θα ξεκινούν από 15% και θα καταλήγουν στο 25% ή στο 30%, αν επιλεγεί άλλο μίγμα κρατήσεων με 4 κλίμακες.

Στη βάση αυτών των σεναρίων, το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» παραθέτει σήμερα πίνακες και παραδείγματα για τη νέα ΕΑΣ και ποιοι θα ωφεληθούν περισσότερο.

Η «χρυσή τομή» που αναζητά το υπουργείο Εργασίας είναι να μειωθούν οι κρατήσεις ώστε να έχουν πρόσθετη αύξηση οι συνταξιούχοι που τώρα θίγονται, χωρίς όμως να πέσουν δραματικά τα έσοδα από τη νέα ΕΑΣ. Για το λόγο αυτόν οι τελικές αποφάσεις αναμένονται Απρίλιο-Μάιο με νέο νομοσχέδιο, στο οποίο θα περιληφθούν και άλλα εκκρεμή ασφαλιστικά ζητήματα, με πρώτο την αποκατάσταση των αδικιών στις συντάξεις χηρείας.

Η νέα υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Δόμνα Μιχαηλίδου, αναφερόμενη στις αλλαγές της ΕΑΣ είπε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη η επεξεργασία διαφόρων παραμέτρων από αρμόδια στελέχη, αλλά δεν είναι ακόμη έτοιμη κάποια πρόταση. Εχουν εξεταστεί διάφορα σενάρια, όπως είπε, τα οποία όμως, αν εφαρμοστούν, θα μειώσουν τα έσοδα του ΕΦΚΑ κατά 50%. Αυτή τη στιγμή τα έσοδα από τις κρατήσεις ΕΑΣ είναι περίπου στα 700 εκατ. ευρώ το χρόνο και με κάποια σενάρια που έχουν εξεταστεί πέφτουν στα 350 εκατ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι αναζητείται η μέση οδός ώστε οι αλλαγές να είναι μεν προς όφελος των συνταξιούχων, χωρίς όμως να υπάρξουν και δραματικές απώλειες στον κουμπαρά της ΕΑΣ (τον ΑΚΑΓΕ), που σκοπός του είναι να μαζεύει αποθεματικά για τις μελλοντικές συντάξεις. Ο κουμπαράς «ανοίχτηκε» το 2008 και αυτή τη στιγμή έχει μέσα περίπου 15 δισ. ευρώ. Τόση είναι και η χρηματοδότηση από το κράτος στον ΕΦΚΑ κάθε χρόνο για την πληρωμή των συντάξεων.

Σενάριο με 3 κλίμακες

Ενα από τα βασικά σενάρια που εξετάζει η επιτροπή του υπουργείου Εργασίας και του ΕΦΚΑ είναι να επιβάλλεται η ΕΑΣ όπως οι φορολογικοί συντελεστές με 3 κλίμακες ως εξής:

1. Κράτηση 15% στο τμήμα κύριας σύνταξης αθροίσματος κύριων συντάξεων από τα 1.400 ευρώ ως τις 2.000 ευρώ.
2. Κράτηση 20% στο τμήμα κύριας σύνταξης αθροίσματος κύριων συντάξεων από τις 2.000 ευρώ ως τις 2.500 ευρώ.
3. Κράτηση 25% στο τμήμα κύριας σύνταξης αθροίσματος κύριων συντάξεων από τις 2.500 ευρώ και άνω.

Με το σενάριο αυτό κερδίζουν περισσότερα οι συνταξιούχοι που παίρνουν από 1.420 ευρώ ως 2.200 ευρώ.

Πρόσθετες αυξήσεις ως 53 ευρώ το μήνα

Με βάση το σενάριο της νέας ΕΑΣ, με 3 κλίμακες οι συνταξιούχοι θα έχουν όφελος ως και 53 ευρώ.

Για παράδειγμα:

*Συνταξιούχος με μικτή σύνταξη 1.655 ευρώ ως το 2023 είχε ΕΑΣ 3% και πλήρωνε 50 ευρώ, ενώ μετά και την κράτηση ασθένειας και πριν το φόρο του έμεναν 1.509 ευρώ. Με την αύξηση 3% από 1ης/1/2024 η σύνταξη ανέβηκε στα 1.705 ευρώ και η ΕΑΣ πήγε στο 6% με κράτηση 102 ευρώ. Η σύνταξη προ φόρου μειώθηκε κατά 3 ευρώ σε σχέση με το 2023 και διαμορφώθηκε στα 1.506 ευρώ. Με το νέο σχέδιο η ΕΑΣ θα επιβάλλεται στη διαφορά σύνταξης από τα 1.400 ευρώ ως τα 1.705 ευρώ, δηλαδή στα 305 ευρώ με συντελεστή 15% και θα πληρώνει 46 ευρώ. Ο συνταξιούχος θα ωφεληθεί με αύξηση κατά 53 ευρώ το μήνα λόγω μείωση της ΕΑΣ.

*Συνταξιούχος με μικτή σύνταξη 1.400 ευρώ ως το 2023 δεν πλήρωνε ΕΑΣ παρά μόνο την κράτηση ασθένειας και πριν το φόρο του έμεναν 1.316 ευρώ. Με την αύξηση 3% από 1ης/1/2024 η σύνταξη ανέβηκε στα 1.442 ευρώ και έχει ΕΑΣ 3%, δηλαδή η αύξηση που πήρε μηδενίστηκε λόγω της ΕΑΣ και καταλήγει να παίρνει τα ίδια με πριν (1.316 ευρώ προ φόρου). Με το νέο σχέδιο, η κράτηση ΕΑΣ θα επιβάλλεται στο τμήμα σύνταξης που υπερβαίνει τα 1.400 ευρώ δηλαδή στα 42 ευρώ με συντελεστή 15% και θα πληρώνει ΕΑΣ 6 ευρώ. Ο συνταξιούχος θα ωφεληθεί με αύξηση κατά 34 ευρώ το μήνα λόγω μείωσης της ΕΑΣ.

*Συνταξιούχος με μικτή σύνταξη 2.240 ευρώ ως το 2023 είχε ΕΑΣ 7% και πλήρωνε 157 ευρώ, ενώ μετά και την κράτηση ασθένειας και πριν το φόρο του έμεναν 1.958 ευρώ. Με την αύξηση 3% από 1ης/1/2024 η σύνταξη ανέβηκε στα 2.307 ευρώ και η ΕΑΣ πήγε στο 9% με 208 ευρώ. Η σύνταξη προ φόρου αυξήθηκε μόλις κατά 16 ευρώ και διαμορφώθηκε στα 1.974 ευρώ. Με το νέο σχέδιο η ΕΑΣ θα επιβάλλεται στη διαφορά σύνταξης από τα 1.400 ευρώ ως τα 2.307 ευρώ, δηλαδή στα 907 ευρώ με συντελεστή 15% για τα πρώτα 600 ευρώ και 20% για τα επόμενα 307 ευρώ (90 ευρώ για τα 600 ευρώ και 61,4 ευρώ για τα επόμενα 307 ευρώ), οπότε συνολικά θα πληρώνει 151 ευρώ. Ο συνταξιούχος κερδίζει αύξηση κατά 53 ευρώ το μήνα λόγω μείωσης της ΕΑΣ.

Τι θα γίνει με την ΕΑΣ στις επικουρικές συντάξεις; Θα μειωθεί και σε αυτές;

Το σχέδιο του υπουργείου περιλαμβάνει και σενάριο μειώσεων της ΕΑΣ για τις επικουρικές συντάξεις. Υπενθυμίζεται ότι στις επικουρικές η ΕΑΣ επιβάλλεται με τον ίδιο τρόπο όπως στις κύριες, δηλαδή σε όλο το ποσό των επικουρικών από τα 300 ευρώ και πάνω με συντελεστές 3% ως 10%. Το 10% πιάνει τις πολύ υψηλές επικουρικές από τα 650 ευρώ και άνω. Ενας λόγος που επιβάλλει τη μείωση της ΕΑΣ στις επικουρικές είναι ότι οι συνταξιούχοι δεν πήραν καμία αύξηση ούτε το 2023 ούτε το 2024, γιατί υπάρχει ρήτρα μηδενικού ελλείμματος και ο κλάδος επικούρησης του ΕΦΚΑ (ΕΤΕΑΕΠ) είναι ελλειμματικός, διότι οι νέοι ασφαλισμένοι από το 2023 έχουν περάσει στο νέο επικουρικό το ΤΕΚΑ.

Οι νέες κλίμακες ΕΑΣ (σενάριο)

ΟΙ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΜΕ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΑΣ

1. Συντάξεις από 1.370 ως 1.700 ευρώ

2. Συντάξεις από 1.715 ως 2.000 ευρώ

3. Συντάξεις από 2.015 ως 3.545 ευρώ (*)

(*) Για συντάξεις πάνω από τα 3.500 ευρώ θα υπάρχει πλαφόν κρατήσεων ΕΑΣ, ώστε σε κάθε περίπτωση οι συνταξιούχοι να έχουν αύξηση στο καταβαλλόμενο ποσό.