Η φετινή πρώτη «συγκομιδή» από τη διασύνδεση των POS με τις ταμειακές μηχανές και την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών ξεπέρασε τις αρχικές προσδοκίες. Εφτασε το 1,8 δισ. ευρώ, από τα οποία 800 εκατ. ευρώ θα είναι από ΦΠΑ και περίπου 1 δισ. ευρώ θα εισπραχθεί από φόρο εισοδήματος το 2025. Αυτό δηλώθηκε και αυτό καταγράφηκε από τον Οκτώβριο, με προβολή μέχρι και το τέλος του χρόνου.

«Κέρδος»

Τώρα, στις αρχές Δεκεμβρίου, φαίνεται ότι και αυτή η πρόβλεψη ήταν συντηρητική και τελικά το «κέρδος» από τη φοροδιαφυγή θα προσεγγίσει τα 2 δισ. ευρώ, τον πρώτο χρόνο εφαρμογής των 11 παρεμβάσεων για τη φοροδιαφυγή που ψηφίστηκαν στο τέλος του 2023.

Εχοντας ένα επιπλέον περιθώριο περίπου 200 εκατ. ευρώ, που θα περάσει από το 2024 στο 2025, αφού θα αποτυπωθεί επισήμως στα δημοσιονομικά στοιχεία του Απριλίου, το μεγάλο ζητούμενο είναι το επιπλέον ποσό που θα προέλθει από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής το 2025. Οι τωρινές εκτιμήσεις είναι ότι τα επιπλέον έσοδα θα είναι από 800 εκατ. έως και 1 δισ. ευρώ. Τούτο με δεδομένο ότι και η ιδιωτική κατανάλωση θα είναι πάνω από τις προβλέψεις, αλλά και το γεγονός ότι ο αρχικός στόχος για έσοδα 2,5 δισ. ευρώ από τη φοροδιαφυγή μέχρι και το 2027, θα ξεπεραστεί μάλλον από το 2025.

Οι προσδοκίες του οικονομικού επιτελείου από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής είναι μεγάλες, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι τα επιπλέον έσοδα έρχονται έπειτα από πρωτοβουλίες των ελληνικών αρχών. Αρα θεωρούνται μόνιμα έσοδα, τα οποία θα μπορούν με τη σειρά τους να χρηματοδοτήσουν μόνιμα μέτρα.

Ελαστικότητα

Επίσης, η αρχικά άκαμπτη και μη αναθεωρήσιμη οροφή της αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών τελικά μπορεί να είναι «ελαστική» και προσαρμοσμένη στην επιδόσεις των κρατών-μελών. Τρανή απόδειξη αποτελεί η αναθεώρηση της οροφής αύξησης των δαπανών για το 2025, από το 3% στο 3,7%, λόγω κυρίως της καλύτερης επίδοσης της Ελλάδας στο σκέλος των εσόδων.

Τον επόμενο χρόνο θα επανεξεταστεί η οροφή δαπανών για το 2026. Εκτός από μια νέα υπεραπόδοση των εσόδων που θα έχουμε το 2025, έχουμε και πιο ευνοϊκό περιβάλλον εντός της Ε.Ε. Ειδικότερα, με τη γαλλική και τη γερμανική οικονομία να παραπαίουν (μάλιστα στη Γερμανία εξετάζεται και η άρση του λεγόμενου «φρένου του χρέους»), κανένας δεν θα είναι πολύ «σκληρός» με την Ελλάδα. Τούτο από τη στιγμή κιόλας που η ελληνική οικονομία καταγράφει υψηλά κυκλικά προσαρμοσμένα πρωτογενή πλεονάσματα μέσω των οποίων επιτυγχάνεται σταθερή μέση ετήσια μείωση του χρέους κατά 7% του ΑΕΠ, έναντι υποχρεωτικής μείωσης κατά 1% του ΑΕΠ που προβλέπει το αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας.

Απ’ όλα αυτά συνάγεται ότι η οροφή της αύξησης των δαπανών κατά 3,3% το 2026, θα αλλάξει προς τα πάνω σχεδόν από την αρχή του 2025. Από εκεί και πέρα η Ελλάδα θα πρέπει να διαπραγματευτεί με την Κομισιόν ποια θα είναι τα νέα μόνιμα μέτρα στήριξης που θα υιοθετήσει, μέσα στο 2025, για το 2026 και το 2027.

Αλλαγή φορολογικής κλίμακας

Ενα από τα μεγάλα σχέδια, αν όχι το μεγαλύτερο, είναι η αλλαγή της φορολογικής κλίμακας, με έμφαση στην ελάφρυνση της μεσαίας τάξης, η οποία έμεινε σε γενικές γραμμές εκτός των μέτρων στήριξης στις τελευταίες διαδοχικές κρίσεις που έχουν περάσει η Ελλάδα και η παγκόσμια οικονομία.

Οι αλλαγές μπορούν να περιβάλλουν μείωση των συντελεστών πάνω από το 22% και θέσπιση ενός ή δύο ενδιάμεσων συντελεστών ώστε να είναι πιο ομαλή η φορολόγηση των εισοδημάτων πάνω από τα 25.000 ευρώ.

Ερωτηματικό παραμένει αν θα παραμείνει ο ανώτατος συντελεστής του 44% που ισχύει για τα εισοδήματα πάνω από τα 40.000 ευρώ. Υπάρχουν από τώρα σκέψεις να μειωθεί στο 40% ή το 38% και να μπει ένας ακόμη συντελεστής για τα εισοδήματα πάνω από 50.000 ευρώ. Σε αυτήν τη χρονική φάση τρέχουν διαδοχικά σενάρια τα οποία, εκτός των άλλων, θα αναδείξουν και το δημοσιονομικό κόστος της κάθε λύσης. Οι πολιτικές αποφάσεις και τα δημοσιονομικά περιθώρια θα κρίνουν αν η μείωση των συντελεστών θα ισχύσει από το 2026 ή από το «προεκλογικό» 2027.

Μείωση τεκμηρίων διαβίωσης

Τα τεκμήρια διαβίωσης επιβαρύνουν κάθε χρόνο με επιπλέον φόρους περίπου 1,5 εκατ. φορολογούμενους, στην πλειοψηφία μη μισθωτούς. Ηταν δε, προϊόν της αδυναμίας ελέγχων από τις φορολογικές αρχές. Η ψηφιοποίηση της διαχείρισης και των ελέγχων από την ΑΑΔΕ δίνει τον ασφαλή διάδρομο για να προχωρήσει σε αλλαγές όπως:

• Η τροποποίηση στις διατάξεις για τα ελάχιστα ποσά τεκμηρίων διαβίωσης των 3.000 ευρώ για τους αγάμους και των 5.000 ευρώ για τους εγγάμους ή τους συνάψαντες σύμφωνα συμβίωσης.
• Η εξάλειψη στρεβλώσεων και αδικιών που προκαλεί ο προσδιορισμός του φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης, που έχουν θεσμοθετηθεί για συγκεκριμένους οικονομικούς κλάδους.

Σήμερα, τα τεκμήρια, όπως είναι δομημένα, αποτελούν τη μεγαλύτερη παγίδα πρόσθετων φόρων για τα νοικοκυριά. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι που επιτρέπουν στους φορολογούμενους να ξεφύγουν από τα τεκμήρια και να φορολογηθούν για το πραγματικό εισόδημα που εισέπραξαν. Οι φορολογούμενοι μπορούν να επικαλεστούν εισοδήματα, δάνεια που έλαβαν, εφάπαξ, αποζημιώσεις για να γλιτώσουν τα τεκμήρια.

Κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για επιχειρήσεις

Η πλήρης κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος και για τα περίπου 300.000 νομικά πρόσωπα είναι ο επόμενος στόχος του οικονομικού επιτελείου στο πλαίσιο των μέτρων που θέλει να εφαρμόσει, πριν από τις επόμενες εκλογές στα μέσα του 2027.

Η σταδιακή κατάργηση του τελευταίου αμιγώς μνημονιακού φόρου είναι επιβεβλημένη από τα πράγματα, αφού εκτός από τους ιδιώτες μη μισθωτούς επιβαρύνει και τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, οι οποίες συνεχίζουν να είναι φορτωμένες και σήμερα με βάρη, τα οποία αναστέλλουν προσλήψεις οι οποίες θα μείωναν το ποσοστό ανεργίας. Υπενθυμίζεται ότι το τέλος είναι 1.000 ευρώ για την κεντρική επιχείρηση και 600 ευρώ για κάθε υποκατάστημα. Η δυνατότητα για την πλήρη κατάργηση του συγκεκριμένου τέλους παρέχεται από τη σταθερή υπεραπόδοση των φορολογικών εσόδων. Η κατάργηση του φόρου αποτελεί απαίτηση της Κομισιόν, η οποία σε εκθέσεις της έχει χαρακτηρίσει το συγκεκριμένο τέλος μη αναλογικό, άρα άδικο, ενώ στη βάση του το χαρακτηρίζει ως αντιαναπτυξιακό και αντιπαραγωγικό.