Γράφει η Μαρίνα Ξυπνητού

Παρ’ ότι η κλεψύδρα μετρά αντίστροφα και επί της ουσίας μένουν λιγότερες από 72 ώρες για να κλείσει το πρόγραμμα, με τον συνολικό προϋπολογισμό να ανέρχεται στα 632 εκατ. ευρώ, πηγές τονίζουν πως στην εκπνοή δεν αποκλείεται να ενταχθούν πολλά ακόμα νοικοκυριά.

Με όλα όσα εξελίσσονται στην Ευρώπη αναφορικά με την ακρίβεια στις τιμές του ρεύματος και του φυσικού αερίου, αλλά και τον αντίκτυπο που έχει η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τα «πράσινα» προγράμματα είναι το αντίδοτο στην ενεργειακή κρίση και αυτό γιατί μόνο εάν η χώρα αναβαθμιστεί και θωρακιστεί ενεργειακά θα μπορέσει να αντεπεξέλθει σε αυτές τις δύσκολες συγκυρίες.

Ενεργειακό πιστοποιητικό

Αλλωστε, χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το γεγονός ότι όσοι αναζητούν σπίτια προς ενοικίαση από τα πρώτα πράγματα που ρωτούν τους μεσίτες είναι το ενεργειακό πιστοποιητικό. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρουν πηγές στον «Ε.Τ.», μεγάλη μερίδα ενδιαφερομένων συμβιβάζεται με διαμερίσματα λιγότερων τετραγωνικών, αρκεί να είναι ανακαινισμένα και κατ’ επέκταση να έχουν καλύτερη βαθμίδα ενεργειακής απόδοσης. Μάλιστα, άτομα από το εξωτερικό που έρχονται στη χώρα για δουλειά, ζητούν διευκρινίσεις για το κόστος στους λογαριασμούς ρεύματος και θέτουν ως προϋπόθεση τα σπίτια που θα επισκεφθούν, προκειμένου να τα κλείσουν για βραχυχρόνια μίσθωση, να έχουν ενεργειακό πιστοποιητικό Β’ και πάνω.

Το στοίχημα του προγράμματος πάντως ήταν να αναβαθμιστούν για πρώτη φορά περί τις 50.000 κατοικίες, 38% δηλαδή περισσότερες συγκριτικά με τον προηγούμενο κύκλο, κάτι που τελικά μάλλον θα συμβεί, δεδομένου ότι οι αιτήσεις που υποβλήθηκαν ξεπερνούν κατά πολύ το στόχο. Σύμφωνα με πηγές του «Ε.Τ.», έχουν ολοκληρωθεί πάνω από 60.000 αιτήσεις, ενώ σε διαδικασία ολοκλήρωσης βρίσκονται άλλες 35.000.

Κριτήρια

Τι, όμως, πρέπει να προσέξουν οι ιδιοκτήτες που θα σπεύσουν να υποβάλουν αιτήσεις μια ανάσα πριν κλείσει η πλατφόρμα; Ως σημαντικότερο κριτήριο για τη βαθμολόγηση των αιτήσεων ορίζεται η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων σε ποσοστό 50% και ακολουθεί το ατομικό ή οικογενειακό εισόδημα σε ποσοστό 15%. Για νοικοκυριά με ατομικά εισοδήματα έως 5.000 ευρώ και με οικογενειακά εισοδήματα έως 10.000 ευρώ η επιδότηση ανέρχεται στο 75%. Για τα νοικοκυριά αυτά παρέχεται η δυνατότητα έκδοσης άτοκου δανείου με εγγύηση του Δημοσίου για το ποσοστό της ίδιας συμμετοχής.

Παράλληλα, οι σημαντικότερες αλλαγές, σε σχέση με τα προηγούμενα προγράμματα, αφορούν στην κατάργηση της χρονικής προτεραιότητας στην αξιολόγηση των αιτήσεων, στη θέσπιση κοινωνικών κριτηρίων αξιολόγησης και στη δημιουργία λίστας επιλαχόντων. Ταυτόχρονα, για πρώτη φορά δημιουργήθηκε ξεχωριστός προϋπολογισμός, ύψους 100 εκατ. ευρώ, για τα ευάλωτα νοικοκυριά, ενώ λαμβάνεται ειδική μέριμνα για μονογονεϊκές οικογένειες, πολύτεκνους και νοικοκυριά με ΑμεΑ.
Υπενθυμίζεται ότι το «Εξοικονομώ 2021» εντάσσεται στα εμβληματικά έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Χρηματοδοτείται με 632 εκατ. ευρώ και συνολικά αναμένεται να κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 1 δισ. ευρώ, με τη μέση εκτιμώμενη επιδότηση να διαμορφώνεται σε ποσοστό 62% επί της συνολικής δαπάνης.

ΟΛΑ ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ

Ποιοι μπορούν να ενταχθούν, τι καλύπτει το πρόγραμμα

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία. Το εμπράγματο δικαίωμα (πλήρης κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) του αιτούντος θα πρέπει να υφίσταται κατά το έτος αναφοράς του προγράμματος (φορολογικό έτος 2020), όπως και κατά την υποβολή της αίτησης.

Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκυρίων) σε επιλέξιμη κατοικία: Αν η κύρια χρήση της υπό αίτηση κατοικίας γίνεται από έναν εκ των συγκυρίων, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει μόνον ο συγκύριος που την ιδιοκατοικεί. Αν η κύρια χρήση της υπό αίτηση κατοικίας αφορά σε έτερο πρόσωπο μη συγκύριο (δωρεάν παραχώρηση / ενοικίαση), δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε εκ των συγκυρίων με εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας / επικαρπίας (όχι ψιλή κυριότητα).

Η κύρια χρήση της κατοικίας καταγράφεται στα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του χρήστη εντός των τελευταίων 3 ετών, με προτεραιότητα το έτος αναφοράς (φορολογικό έτος 2020). Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, για το έτος αναφοράς προκύπτει ότι το ακίνητο δεν ήταν σε χρήση (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία) το εν λόγω φορολογικό έτος, για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας θα χρησιμοποιηθούν αντίστοιχα δικαιολογητικά ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών. Εάν η κατοικία έχει αποκτηθεί μετά τις 31.12.2020 (πρόσφατη απόκτηση ακινήτου), θα ζητηθεί έγγραφη δέσμευση για την κύρια χρήση της κατοικίας.

Στις ενοικιαζόμενες κατοικίες εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κανονισμού 1407/2013 της Επιτροπής Ε.Ε. για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis), όπου καθορίζονται τα όρια σώρευσης. Δεν είναι επιλέξιμες κατοικίες με χρήση βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Εντάσσονται…

Στο πλαίσιο του προγράμματος υπάρχουν 2 διακριτοί τύποι αιτήσεων:
1) Αίτηση μεμονωμένου διαμερίσματος ή μονοκατοικίας.
2) Αίτηση πολυκατοικίας (συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων των διαμερισμάτων ως μέρος αίτησης σε πολυκατοικία).
Επισημαίνεται ότι σε καμία περίπτωση δεν είναι επιλέξιμες οι ιδιοκτησίες του κτιρίου που δεν χρησιμοποιούνται για κατοικία (π.χ. κατάστημα στο ισόγειο κτιρίου).
Μία κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:
* Να υφίσταται νόμιμα.
* Ν μην έχει κριθεί κατεδαφιστέα.
* Να χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία.
* Να έχει καταταχθεί βάσει του Πρώτου Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ) σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ.

Παρεμβάσεις

Οι παρεμβάσεις που καλύπτονται από το πρόγραμμα είναι:
* Αντικατάσταση κουφωμάτων.
* Τοποθέτηση/αναβάθμιση θερμομόνωσης.
* Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ ψύξης.
* Σύστημα ZNX με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ).
* Λοιπές παρεμβάσεις εξοικονόμησης (smart home, αναβάθμιση φωτισμού).

Κριτήρια αξιολόγησης

Τα κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων υπαγωγής θα είναι τα ακόλουθα:
* Κόστος εξοικονόμησης ενέργειας 50%.
* Εισόδημα/μέλος οικογένειας 14%.
* Βαθμοημέρες θέρμανσης 7%.
* Ενεργειακή κλάση βάσει Α’ ΠΕΑ 5%.
* Παλαιότητα κατασκευής 3%.
* ΑμεΑ 7%.
* Μονογονεϊκή οικογένεια 7%.
* Πολύτεκνοι 7%.