Βάσει Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι ΜμΕ συνιστούν την πλειονότητα της επιχειρηματικής δραστηριότητας στη χώρα μας. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως σε σύνολο 692.686 επιχειρήσεων μόνο οι 400 είναι μεγάλες (πίνακας). Στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛ.ΣΤΑΤ.) αποτυπώνουν, με σαφήνεια, το σοκ που έχουν υποστεί οι μικρομεσαίοι τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικά σημειώνεται πως οι θέσεις εργασίας στις ΜμΕ μειώθηκαν από 2,2 εκατ. το 2010 σε 1,85 εκατ. το 2015. Μάλιστα, το 67% της ανεργίας που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα είναι αποτέλεσμα της ύφεσης στις ΜμΕ.

Από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίοι είναι η έλλειψη ρευστότητας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις στελεχών του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, το κενό χρηματοδότησης κυμαίνεται περί τα 3,5-4 δισ. ευρώ και δημιουργήθηκε εξαιτίας της κρίσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς και της ανυπαρξίας εναλλακτικών εργαλείων χρηματοδότησης και στήριξης των ΜμΕ.

Στο προσχέδιο της εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής που είδε το φως της δημοσιότητας προ ημερών επισημαίνεται πως το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα βρίσκεται σε καθεστώς κρίσης. Κι αυτό, διότι οι ζημιογόνες τράπεζες υπέφεραν από τη σοβαρή απώλεια κεφαλαίων μέσω του PSI και στη συνέχεια ανακεφαλαιοποιήθηκαν μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και ιδιωτών επενδυτών. Οπως αναφέρεται, η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, η οποία ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2015, έφερε το ποσοστό κεφαλαιακής επάρκειας γύρω στο 18% (μετά την ανακεφαλαιοποίηση οι τράπεζες διαθέτουν κεφάλαια ύψους 36 δισ. ευρώ και διαμορφώνουν δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας core tier 1 περί το 18%). Αυτό που πρέπει να συνεκτιμηθεί, όμως, είναι πως οι ελληνικές τράπεζες διαθέτουν το υψηλότερο αναβαλλόμενο φόρο (DTA) παγκοσμίως – ανέρχεται σε 19,28 δισ. ευρώ χωρίς να περιλαμβάνονται οι ενδεχόμενες ζημίες στη χρήση του 2015. Με αυτά τα δεδομένα, τα πραγματικά κεφάλαια των τραπεζών μειώνονται στα 16,6 δισ. ευρώ.

Δεδομένου, μάλιστα, πως η διαδικασία αναδιάρθρωσης των «κόκκινων» δανείων δεν έχει ξεκινήσει, ουσιαστικά, οι τράπεζες δεν έχουν την επάρκεια κεφαλαίων για να χρηματοδοτήσουν τη μικρομεσαία, κυρίως, επιχειρηματικότητα. Υπενθυμίζεται πως ο εξωδικαστικός συμβιβασμός που αποτελεί βασικό «όπλο» για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων δεν έχει πάρει την τελική του μορφή, για να μπορέσει να κατατεθεί στη Βουλή, να ψηφισθεί και να περάσει στη συνέχεια… από τα χαρτιά στην πράξη.

Ακόμη, και να γίνει νόμος του κράτος, όμως, θα απαιτηθεί ένα σεβαστό χρονικό διάστημα μηνών για να τεθεί σε πλήρη ισχύ και να φανεί η διαφορά στο τραπεζικό σύστημα. Στο μεταξύ, νομικοί κύκλοι εκφράζουν τις αμφιβολίες τους για το κατά πόσο θα συνεισφέρει, τελικά, ο συγκεκριμένος «μηχανισμός» στη μείωση των «κόκκινων» δανείων, αφού τουλάχιστον με τη μορφή που έχει σήμερα αποτρέπει (λόγω αυστηρών κριτηρίων) την ένταξη σε αυτόν της πλειονότητας των επιχειρήσεων.

Εργαλεία εναλλακτικής χρηματοδότησης

Στις πρωτοβουλίες του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης για την ενίσχυση των ΜμΕ περιλαμβάνεται μια σειρά από εναλλακτικά «εργαλεία», τα οποία στοχεύουν στην αντιμετώπιση της έλλειψης ρευστότητας του τραπεζικού συστήματος και την

αδυναμία των επιχειρήσεων να πάρουν νέο δάνειο ή να αναδιαρθρώσουν το υφιστάμενο. Κάποια, καθότι αποτελούν «αχαρτογράφητα νερά» για τους υποψήφιους επενδυτές και λόγω του κλίματος αβεβαιότητας που επικρατεί στην αγορά, αντιμετωπίζονται, για την ώρα τουλάχιστον, με επιφυλακτικότητα, άλλα εξαιτίας των παρατεταμένων διαπραγματεύσεων για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης έχουν μείνει πίσω στο σχεδιασμό. Στα εργαλεία εναλλακτικής χρηματοδότησης για ΜμΕ συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

Ταμείο Επιχειρηματικών Συμμετοχών (Equifund – Fund of Funds)

Συστάθηκε τον Δεκέμβριο του 2016 και αποτελεί μια επενδυτική πλατφόρμα, με διαχειριστή της το European Investment Fund (EIF). Το Equifund ξεκινά τη λειτουργία του με κεφάλαια 200 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους και 60 εκατ. ευρώ από τo EIF. Τα κεφάλαια αυτά, με ποσοστό μόχλευσης, θα κατευθυνθούν στις ΜμΕ, από τη μεταφορά τεχνολογίας και τη χρηματοδότηση σποράς έως τη χρηματοδότηση ώριμων επιχειρήσεων για την περαιτέρω ανάπτυξή τους.

Περιφερειακά Ταμεία

Θα μοχλεύσουν πόρους των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων με ιδιωτικούς πόρους στοχεύοντας στην ενίσχυση των ΜμΕ των περιφερειών, θα παρέχουν μετοχικό κεφάλαιο στις επιχειρήσεις, αλλά και μετατρέψιμα ομολογιακά δάνεια.

Μικροπιστώσεις

Αφορούν στην παροχή μικροδανείων ύψους 5.000-20.000 ευρώ (seed loans) για την ανάπτυξη πολύ μικρών επιχειρήσεων και την προετοιμασία τους για να συγκεντρώσουν κεφάλαια (fund raising). Τα δάνεια αυτά προορίζονται να στηρίξουν τη νεανική επιχειρηματικότητα, αλλά και ευάλωτες κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες και θα παρέχονται και από μη τραπεζικούς οργανισμούς κ.λπ.

Ταμείο Εγγυήσεων (Guarantee Fund)

Στο πλαίσιο λειτουργίας του Guarantee Fund θα προβλέπεται η παροχή εγγυητικών επιστολών προς τις επιχειρήσεις. Εκτιμάται πως μέσω αυτού θα επιταχυνθεί η διαδικασία δανειοδότησης και θα κινητοποιήσει το τραπεζικό σύστημα.

Επενδυτικά δάνεια σε επιχειρήσεις για την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών

Θα χορηγούνται είτε με τη μορφή δανείων με συμμετοχή στα κέρδη (Profit Participating Loans) είτε με τη μορφή μετατρέψιμων ομολογιακών δανείων. Τα Profit Participating Loans αποτελούν μορφή δανείων, για τα οποία προβλέπεται ότι ο πιστωτής λαμβάνει συμμετοχή στα κέρδη ή τον κύκλο εργασιών της εταιρίας ως αντάλλαγμα της παροχής κεφαλαίου. Η δομή του δανείου αυτού είναι η εξής: ο δανειστής δεν λαμβάνει μετοχική συμμετοχή στην εταιρία, αλλά δεν συμμετέχει και σε τυχόν ζημίες της εταιρίας.

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής

ΙΩΑΝΝΑ ΦΕΝΤΟΥΡΗ

 [email protected]