Το… μαστίγιο των δανειστών για την εφαρμογή του προγράμματος χωρίς καθυστερήσεις και αποκλίσεις -και μάλιστα ταχύτερα από το συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα- είναι ίσως η πιο σημαντική από τις επιπτώσεις του Brexit για την ελληνική οικονομία.

«Μετά το Brexit η υπομονή στην εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος θα είναι μικρότερη», έλεγε στέλεχος της Κομισιόν που εμπλέκεται ενεργά με το ελληνικό πρόγραμμα, τονίζοντας ότι δεν βλέπει το λόγο τα προαπαιτούμενα για τη δόση των 2,8 δισ. ευρώ να μην ολοκληρωθούν μέσα στον Ιούλιο ή τον Αύγουστο, αντί τον Σεπτέμβριο που ανέμεναν οι ελληνικές Αρχές.

Η πίεση αυτή είναι αποτέλεσμα δύο γεγονότων. Το πρώτο είναι ότι τις μεγαλύτερες οικονομικές συνέπειες από την απόφαση των Βρετανών θα έχουν οι λεγόμενοι «ισχυροί» της ευρωζώνης. Γερμανία, Λουξεμβούργο, Ολλανδία και Βέλγιο από την Παρασκευή 24 Ιουνίου έχουν αρχίσει να υπολογίζουν τις ζημιές από τις πολύ υψηλές εμπορικές συναλλαγές που είχαν με το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πέρα από αυτό όμως κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει τις συνέπειες από την αβεβαιότητα που θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες στην ευρωπαϊκή οικονομία. Τούτο με δεδομένο ότι η Μεγάλη Βρετανία δεν έχει καταθέσει ακόμη επίσημα αίτημα για ενεργοποίηση του άρθρου 50 για έξοδο από την Ε.Ε. Η αίτηση αναμένεται να γίνει λίγο πριν αναλάβει ο επόμενος πρόεδρος των Συντηρητικών και πρωθυπουργός, κατά τον Οκτώβριο.

Μέχρι τότε η Μεγάλη Βρετανία θα είναι και εντός και εκτός, αφού δεν θα έχουν ξεκινήσει επίσημα οι διαπραγματεύσεις για τη νέα σχέση που θα έχει με την Ενωση. Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η αβεβαιότητα στο σκέλος των τραπεζών, που ξεκίνησε από την Ιταλία, επεκτείνεται στην Ισπανία, ενώ όλοι κρατούν την ανάσα τους μην εκδηλωθεί και το «κρυφό» πρόβλημα της Deutsche Bank.

Με αυτά τα δεδομένα, κανείς δεν θέλει να έχει ξανά το πρόβλημα της Ελλάδας στο τραπέζι, με πολύμηνες διαπραγματεύσεις, προβλήματα και υπαναχωρήσεις.

Στην κατεύθυνση αυτή τόσο ο επίτροπος αρμόδιος για θέματα Οικονομίας Πιερ Μοσκοβισί όσο και ο πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ έθεσαν τις συντεταγμένες για το ελληνικό πρόγραμμα ως εξής:

● Η συζήτηση για τους δημοσιονομικούς στόχους, δηλαδή η αναθεώρηση προς τα κάτω των στόχων για επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ για δέκα χρόνια (από το 2018 μέχρι και το 2028) αλλά και η λύση για το χρέος, δεν πρόκειται να γίνει σε καμία περίπτωση πριν η Ελλάδα ολοκληρώσει το τρίτο Μνημόνιο. Μάλιστα κοινοτικές πηγές άφηναν να εννοηθεί ότι μπορεί ο στόχος να αναθεωρηθεί μέχρι και το 1,5% του ΑΕΠ, αλλά αυτό από το 2018 και εάν η Ελλάδα έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της στο ακέραιο.

● Σε ό,τι αφορά τους δημοσιονομικούς στόχους, ο κ. Ντάισελμπλουμ μίλησε ανοιχτά για έλλειμμα εμπιστοσύνης απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση, παρά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης. «Μόλις υλοποιηθεί το πρόγραμμα και η Ελλάδα κάνει αυτά που έχει δεσμευτεί, τότε μπορούμε να συζητήσουμε και για τους στόχους» τόνισε ο κ. Ντάισελμπλουμ για να προσθέσει με νόημα: «Ξέρετε ότι υπάρχει ακόμη ένα πρόβλημα εμπιστοσύνης. Στη χώρα μου λέμε ότι η εμπιστοσύνη καβαλά ένα άλογο, αλλά αν χαθεί, έρχεται με τα πόδια». Ο κ. Μοσκοβισί τόνιζε ότι το πρόγραμμα στην παρούσα φάση μένει ως έχει και θα πρέπει να εφαρμοστεί.

● Σε ό,τι αφορά τη λύση για το χρέος ο πρόεδρος του Eurogroup είπε για πρώτη φορά ότι το πρόβλημα για την τελική λύση είναι πολιτικό αφού και η Ολλανδία αλλά και η Γερμανία έχουν εθνικές εκλογές μέσα στο 2017. «Η τελική λύση για το χρέος τώρα είναι εντελώς αδύνατη. Το 2018 πολιτικά θα είμαστε πολύ καλύτερα», είπε. Ολα αυτά χωρίς να υπολογιστεί και η νέα σύγκρουση που αναμένεται κοντά στο τέλος του χρόνου μεταξύ Ε.Ε. και ΔΝΤ σχετικά με το ελληνικό πρόγραμμα. Κοινοτικές πηγές θεωρούν ότι τελικά το Ταμείο θα ενταχθεί στο ελληνικό πρόγραμμα, έστω και αν χρειαστούν κάποιες επιπλέον υποχωρήσεις από την πλευρά της Ε.Ε.

Τα ανοιχτά μέτωπα και οι πολλές εκκρεμότητες από το Μνημόνιο ΙΙ

Σε ό,τι αφορά τα μέτωπα της επερχόμενης διαπραγμάτευσης, η οποία θα ξεκινήσει λίγο μετά τα μέσα του Ιουλίου, είναι πολλά και μάλλον δύσκολα, αφού η κυβέρνηση θα πρέπει να ολοκληρώσει και μέτρα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα από το Μνημόνιο ΙΙ μέχρι και τα τέλη Οκτωβρίου.

Συγκεκριμένα:

ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Οι δανειστές επανέρχονται ζητώντας επιτακτικά αλλαγές για τις ομαδικές απολύσεις και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας με βάση τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές. Σε ό,τι αφορά τις ομαδικές απολύσεις ζητούν κυρίως την άρση της παρέμβασης του υπουργείου Εργασίας και πρακτικά την απελευθέρωση των απολύσεων.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση μέλους της διαπραγματευτικής ομάδας για το θέμα, που σημείωνε ότι «πουθενά στην Ευρώπη δεν ισχύει η παρέμβαση του υπουργού Εργασίας σε απολύσεις, είτε μεμονωμένες είτε ομαδικές».

Σε ό,τι αφορά την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων εργασίας εκπρόσωποι των δανειστών διαψεύδουν κατηγορηματικά το θέμα παρεμβάσεων των περικοπών σε 13ο και 14ο μισθό.

Ωστόσο δεν αποκλείουν άλλες παρεμβάσεις, όπως η κατάργηση των τριετιών, η επανεξέταση του βασικού μισθού και το ύψος των αποζημιώσεων που αφορούν στο κόστος εργασίας.

Παράλληλα, βέβαια, πάγιο αίτημα αποτελεί η αναμόρφωση του συνδικαλιστικού νόμου και ειδικότερα της πλειοψηφίας και της διαδικασίας που θα προκηρύσσονται οι απεργίες, καθώς και της επαναφοράς του μέτρου της ανταπεργίας (lock out) που έχει καταργηθεί από τη δεκαετία του 1980. Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, αναφερόμενος στο θέμα, τόνισε ότι το Μνημόνιο έχει σκόπιμα μια γενική διατύπωση για τα εργασιακά.

«Είμαστε ανοιχτοί σε συζήτηση για τα εργασιακά. Γι’ αυτό έχουμε βάλει μια γενική διατύπωση για αυτά που θα πρέπει να συζητηθούν. Ξέρουμε ότι αυτά τα θέματα είναι δύσκολα, αλλά θα πρέπει να γίνουν» είπε.

ΔΗΜΟΣΙΟ

Ακόμη και μετά την ολοκλήρωση του νέου μισθολογίου για την κεντρική κυβέρνηση οι δανειστές προβάλλουν την ανάγκη αναμόρφωσης των ειδικών μισθολογίων ώστε αυτά τα προσαρμοστούν με αυτά των λοιπών δημοσίων υπαλλήλων. Αυτό σημαίνει μονιμότερες λύσεις για τα μισθολογικά στρατιωτικών, αστυνομικών, πυροσβεστών και λιμενικών που αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία αυτών που αμείβονται με ειδικά μισθολόγια.

Οι δανειστές περιμένουν επίσης να δουν να εφαρμόζεται η νέου τύπου αξιολόγηση στο Δημόσιο, ενώ περιμένουν και τις προτάσεις γι’ αυτό που ονομάζεται γενικά «μόνιμη κινητικότητα στο Δημόσιο». Οι θεσμοί έχουν θέσει επίσης το θέμα των διορισμών των διοικήσεων των δημόσιων νοσοκομείων, όπου υπάρχει οσμή παρατυπιών και οι δανειστές περιμένουν τις απαντήσεις της ελληνικής πλευράς. Στις αλλαγές στο Δημόσιο θα πρέπει να ενταχθεί και η δημιουργία στην πράξη της ανεξάρτητης αρχής εσόδων. Μέσα στους επόμενους μήνες θα πρέπει το υπουργείο Οικονομικών να αποδώσει πλήρη διοικητικά και οικονομικά δικαιώματα στη ΓΓΔΕ.

Εφεξής ο επικεφαλής της ανεξάρτητης αρχής θα έχει δικαίωμα προσλήψεων και απολύσεων και υποχρέωση διαχείρισης του ανεξάρτητου προϋπολογισμού σε έσοδα και δαπάνες. Κάτι τέτοιο γίνεται για πρώτη φορά στο Ελληνικό Δημόσιο.

ΑΠΟΚΡΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ

Πολλή δουλειά θα πρέπει να γίνει μέσα στο καλοκαίρι αφού θα πρέπει μέσα στον Σεπτέμβριο να ξεκινήσει το νέο υπερ-ταμείο αποκρατικοποιήσεων που θα έχει διάρκεια 99 χρόνων.

Θα πρέπει να αποκτήσει έδρα, εποπτικό συμβούλιο με δύο στελέχη που θα διοριστούν από τους θεσμούς και διοικητικό συμβούλιο που θα υποδειχθεί από το εποπτικό συμβούλιο. Θα πρέπει επίσης να δημιουργηθεί η Εταιρία Δημοσίων Συμμετοχών (ΕΔΗΣ Α.Ε.) η οποία θα αναλάβει την εξυγίανση και το διοικητικό εκσυγχρονισμό των συγκοινωνιακών οργανισμών της Αττικής και στη συνέχεια των ΕΛΤΑ, των 10 περιφερειακών λιμανιών, της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ.

Σε επίπεδο ΤΑΙΠΕΔ θα πρέπει να προχωρήσει και να ολοκληρωθεί η τελική σύμβαση για το Ελληνικό και να ξεκινήσει η σύμβαση παραχώρησης για την Εγνατία. Παράλληλα θα πρέπει να προχωρήσει η πώληση του 4% του ΟΤΕ που μεταβιβάστηκε πρόσφατα από το Δημόσιο στο ΤΑΙΠΕΔ, όταν καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις με την Deutsche Telekom.

Επίσης θα εξεταστεί και το μέρος της ακίνητης περιουσίας των δημόσιων φορέων (ΔΕΚΟ, ασφαλιστικών ταμείων) που θα πρέπει να περάσει στο νέο υπερ-ταμείο για αξιοποίηση. Σε εκκρεμότητα -αν και δεν αποτελεί μνημονιακή δέσμευση- είναι και το θέμα της απαλλαγής των τριών στελεχών του γνωμοδοτικού συμβουλίου του ΤΑΙΠΕΔ (ενός Ισπανού, ενός Ιταλού και ενός Σλοβάκου), που κατηγορούνται για παράβαση καθήκοντος σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου.

ΑΓΟΡΑ

Πολλά «αγκάθια» έχει και το πακέτο της απελευθέρωσης των αγορών προϊόντων και υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, με βάση τη συμφωνία, θα πρέπει:

● Να απελευθερωθεί η πώληση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων ώστε να πωλούνται εκτός φαρμακείου με βάση τις συστάσεις της πρώτης εργαλειοθήκης του ΟΟΣΑ.

● Να μπει σε εφαρμογή η εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ ΙΙ. Περιλαμβάνει 82 συστάσεις για τον κλάδο των ποτών και 6 για τον κλάδο των πετρελαιοειδών.

● Να εφαρμοστεί η τρίτη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ για τους κλάδους του χονδρεμπορίου, των κατασκευών, του ηλεκτρονικού εμπορίου και των ΜΜΕ. Θα πρέπει να εφαρμοσθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2016.

● Να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την περαιτέρω απελευθέρωση του επαγγέλματος του μηχανικού.

● Να παρουσιαστεί από το ΥΠΑΝ το νέο σχέδιο για την απλοποίηση της αδειοδότησης επιχειρήσεων. ΕΝΕΡΓΕΙΑ Στον τομέα της ενέργειας οι δανειστές παρακολουθούν από κοντά τη διαδικασία αποκρατικοποίησης του ΑΔΜΗΕ, που σήμερα είναι ακόμη θυγατρική της ΔΕΗ. Μέσα στο καλοκαίρι θα πρέπει η εταιρία να αποχωριστεί από τη ΔΕΗ και να γίνει δημόσια εταιρία.

Στη συνέχεια θα πρέπει να εκκινήσουν οι διαδικασίες για το διαγωνισμό αναζήτησης στρατηγικού επενδυτή που θα εξαγοράσει ποσοστό τουλάχιστον 20% της εταιρίας, ενώ άλλο ένα ποσοστό 29% θα πρέπει να διατεθεί μέσω του χρηματιστηρίου.

Μέχρι και τον Σεπτέμβριο το υπουργείο Περιβάλλοντος θα πρέπει να έχει έτοιμα τα τεύχη του διαγωνισμού ο οποίος θα πρέπει να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2017.

Παράλληλα με τον ΑΔΜΗΕ θα πρέπει να προχωρήσουν και οι δημοπρασίες ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας στην κατεύθυνση της απελευθέρωσης της αγοράς. Θα πρέπει επίσης να γίνουν βήματα για την απελευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου.

ΤΑΣΟΣ ΔΑΣΟΠΟΥΛΟΣ

Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής