Τα εμβόλια κατά του κορονοϊού έχουν διαφορετικές προδιαγραφές σε σχέση με της γρίπης, με κυριότερη διαφορά ότι αυτά κατά του Sars-CoV-2 είναι πολυδοσικά, γι’ αυτό η διαδικασία του εμβολιασμού δεν θα είναι όπως της γρίπης, δηλαδή να μπορούν οι πολίτες να κάνουν το εμβόλιο ακόμη και στα φαρμακεία.

Το χρονοδιάγραμμα κυκλοφορίας των εμβολίων στην Ελλάδα και εκκίνησης του μαζικού εμβολιασμού είναι κάτι που εξαρτάται από το πλάνο παραδόσεων των φαρμακευτικών εταιριών, εφόσον βέβαια έχει δοθεί έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ). Ο Ιανουάριος, πάντως, όπως όλα δείχνουν τώρα, θεωρείται ο μήνας κατά τον οποίο ορισμένα από τα πολυπόθητα εμβόλια θα φτάσουν στη χώρα μας.

Ετσι, δεν αποκλείεται το πρώτο δίμηνο του 2021 να εμβολιαστούν κατά της Covid-19 οι εργαζόμενοι σε δομές Υγείας -και ειδικά όσοι έχουν υψηλό κίνδυνο επαφής με ύποπτα και θετικά κρούσματα- και στη συνέχεια οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Αυτές είναι οι δύο κατηγορίες που θα έχουν προτεραιότητα, σύμφωνα με όσα ανέφεραν κατά τη χθεσινή ενημέρωση ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας και η καθηγήτρια Εντατικής Θεραπείας, Αναστασία Κοτανίδου. Σημειώνεται ότι σε κάθε περίπτωση το εμβόλιο θα χορηγείται δωρεάν στους Ελληνες πολίτες.

«Το εμβόλιο θα το έχει η Ελλάδα όταν θα το έχει και η υπόλοιπη Ευρώπη», επεσήμανε ο κ. Κικίλιας, προσθέτοντας ότι θα καθοριστεί με βάση αλγόριθμο η ποσόστωση των εμβολίων που θα λάβει η κάθε χώρα. Επιπλέον, όπως είπε, στην ενημέρωση της επόμενης Τετάρτης θα παρουσιάσει αναλυτικά στοιχεία για εμβολιαστικά κέντρα που θα αναπτυχθούν στην Ελλάδα.

Ορισμένα από τα υποψήφια εμβόλια κατά της Covid-19 απαιτούν ειδικές συνθήκες συντήρησης. Ενδεικτικά, το εμβόλιο των Pfizer-BioNΤech απαιτεί εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες ψύξης. Το ίδιο και εκείνο της αμερικανικής εταιρίας Moderna -ένα εκ των τριών που “προκρίνονται”- και χρησιμοποιεί, επίσης, την τεχνολογία mRNA. Πρόκειται για καινοτόμο τεχνολογία που χρησιμοποιεί μέρος του γενετικού υλικού του ιού, το οποίο και ενεργοποιεί συγκεκριμένη πρωτεΐνη με στόχο την παραγωγή αντισωμάτων.

Αντιθέτως, δεν ισχύουν οι ίδιες συνθήκες συντήρηση για το εμβόλιο της AstraΖeneca, εμπορικού εταίρου του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που χρησιμοποιεί αδενοϊό και δεν απαιτεί τόσο χαμηλές θερμοκρασίες.

Τα επόμενα χρόνια, ο εμβολιασμός κατά του νέου κορονοϊού θα πραγματοποιείται όπως και στην περίπτωση της εποχικής γρίπης, δηλαδή το εμβόλιο θα ενταχθεί στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και θα γίνεται σε συγκεκριμένο εύρος χρόνου ώστε να δημιουργείται εγκαίρως το ανοσιακό τείχος. Οι κορονοϊοί, στην οικογένεια των οποίων ανήκει ο Sars-CoV-2, έχουν μια μεγάλη περίοδο κυκλοφορίας στην κοινότητα, από τον Οκτώβριο έως και τον Απρίλιο του επόμενου έτους.

Το ποσοστό αποτελεσματικότητας 90% που ανακοίνωσε η Pfizer είναι ένα ποσοστό που ξεπερνά κατά πολύ τις προσδοκίες επιστημόνων και ρυθμιστικών αρχών, που είχαν θέσει τον πήχη σε μια αποτελεσματικότητα 50%-60%. Με δεδομένο ότι οι δοκιμές του συγκεκριμένου εμβολίου συνεχίζονται, οι αρχικές εκτιμήσεις για την αποτελεσματικότητα είναι πιθανό να αλλάξουν. Αυτό, όμως, δεν αναιρεί τη μεγάλη ενθάρρυνση που έδωσε το 90% στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Τόσο μεγάλη αποτελεσματικότητα έχουν εμβόλια παιδικών ασθενειών, με πλέον χαρακτηριστικό το παράδειγμα του εμβολίου κατά της ιλαράς. Σημειώνεται ότι το εμβόλιο κατά της εποχικής γρίπης σπανίως ξεπερνά το 70% σε αποτελεσματικότητα.

Θα προστατεύει όλες τις ηλικίες και πόσο διαρκεί η ανοσία;

Παγκόσμια κινητοποίηση σε όλα τα επίπεδα έχει προκαλέσει η ελπιδοφόρα ανακοίνωση της εταιρίας Pfizer και του εργαστηρίου BioNTech, για την αποτελεσματικότητα του πειραματικού τους εμβολίου κατά του κορονοϊού. Αν επιβεβαιωθούν οι θετικές εκτιμήσεις, δεν αποκλείεται να ξεκινήσουν οι εμβολιασμοί κατά της νόσου Covid-19 σε λιγότερο από ένα χρόνο από το ξέσπασμα της πανδημίας.

Ομως, οι επιστήμονες δεν παύουν να διατηρούν ορισμένες επιφυλάξεις, καθώς σημαντικά ερωτήματα δεν έχουν ακόμη απαντηθεί από τα πρώτα αποτελέσματα: πόσο θα διαρκεί η προστασία του και αν θα καλύπτει όλες τις ηλικίες. Θεωρείται, πάντως, σίγουρο πως η αποτελεσματικότητά του θα ξεπερνά το 50% που έχει θέσει ως κατώτατο όριο η Αμερικανική Υπηρεσία Φαρμάκων για να εγκρίνει την κυκλοφορία του.

Επιπλέον, η Pfizer και η BioNTech διαβεβαίωσαν πως το εμβόλιο είναι ασφαλές, αλλά δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμη τα δεδομένα για την ασφάλειά του ούτε έχουν υποβάλει τα στοιχεία της κλινικής δοκιμής από άλλους επιστήμονες. Αγνωστο παραμένει και ποια θα είναι η διάρκεια της ανοσίας που θα προσφέρει, καθώς οι ειδικοί μπορούν να το προσδιορίσουν μόνο αν ακολουθήσουν σε βάθος χρόνου τεστ αντισωμάτων σε όσους έκαναν το εμβόλιο. Αν η προστασία που προσφέρει δεν είναι μακρά, τότε ίσως χρειαστεί να γίνεται ετησίως, όπως το εμβόλιο της γρίπης.

Η εταιρία Pfizer και η BioNTech αναμένεται να παραγάγουν έως και 50 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου μέχρι το τέλος του 2020 και ως 1,3 δισεκατομμύρια δόσεις το 2021 (απαιτούνται δύο δόσεις ανά πολίτη σε διάστημα τριών εβδομάδων). Στον απόηχο της ανακοίνωσης, η Ευρωπαϊκή Ενωση ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις και πρόκειται να υπογράψει συμβόλαιο τις «προσεχείς ημέρες» για την αγορά 300 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου, όπως είπε χθες η επίτροπος Υγείας, Στέλλα Κυριακίδου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε φθάσει σε προκαταρκτική συμφωνία στην αρχή Σεπτεμβρίου. Η κ. Κυριακίδου σημείωσε πως υπάρχει σχέδιο κατανομής των διαθέσιμων δόσεων με βάση τον πληθυσμό της κάθε χώρας. Οι Pfizer/BioNTech δεν έκαναν γνωστή την τιμή του σκευάσματος, τόνισαν ωστόσο πως «προτίθενται να το πουλήσουν κάτω από τις συνήθεις τιμές της αγοράς».

Φυσικά, η διανομή θα εξαρτηθεί από την έγκριση της ευρωπαϊκής ρυθμιστικής αρχής, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA), ο οποίος ακόμη δεν έχει λάβει τα στοιχεία της κλινικής δοκιμής των Pfizer/BioNTech.

Ο υπουργός Υγείας της Γερμανίας, Γενς Σπαν, επισήμανε πως η χώρα του αναμένεται να προμηθευτεί έως και 100 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου, επαναλαμβάνοντας ότι δεν αναμένει να είναι διαθέσιμο πριν από το πρώτο τρίμηνο του 2021. Η Ισπανία θα προμηθευτεί 20 εκατομμύρια εμβόλια ώστε μέχρι τον Απρίλιο-Μάρτιο να έχουν εμβολιαστεί 10 εκατομμύρια άνθρωποι.

Η Βρετανία έχει συμφωνήσει την παραλαβή 50 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου (10 εκατομμύρια εντός του έτους). Τα εμβόλια θα παραδίδονται στους χώρους φιλοξενίας ηλικιωμένων, στα φαρμακεία και σε «κέντρα» εμβολιασμού.

 Τα άλλα σκευάσματα

 Εξίσου θετικά αναμένεται να είναι και τα αποτελέσματα των άλλων δύο ισχυρών «αντιπάλων» του σκευάσματος της Pfizer: το υποψήφιο εμβόλιο της AstraZeneca, που συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, και της Moderna. Τα στοιχεία έχουν δείξει ότι το εμβόλιο της ΑstraZeneca δημιουργεί ανοσία τόσο σε νέους όσο και σε ηλικιωμένους.

Στα πρόθυρα «σημαντικής ανακάλυψης» στην προσπάθεια ανάπτυξης εμβολίου κατά του κορονοϊού ανακοίνωσε χθες ότι βρίσκεται η γερμανική εταιρία βιοτεχνολογίας CureVac.

Η Ρωσία έχει ανακοινώσει ότι το εμβόλιο Sputnik V, το οποίο έχει 90% αποτελεσματικότητα. Εγκριση από τις υπηρεσίες της Ρωσίας έχουν λάβει δύο εμβόλια, όχι όμως από διεθνείς φορείς, καθώς δεν έχουν ολοκληρώσει την ευρεία κλίμακα κλινικών δοκιμών της «Φάσης 3».

Σύγχυση επικρατεί με το «υποσχόμενο» εμβόλιο της Κίνας CoronaVac, του εργαστηρίου Sinovac Biotech, καθώς ανακοινώθηκε χθες πως ανεστάλη η τρίτη φάση της κλινικής δοκιμής στη Βραζιλία από το εργαστήριο Butantan λόγω «σοβαρού συμβάντος», καθώς εθελοντής είχε δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία του. Από την άλλη, η ινδονησιακή δημόσια φαρμακευτική επιχείρηση Bio Farma διαβεβαίωσε ότι η τρίτη φάση της κλινικής δοκιμής του CoronaVac συνεχίζεται και «εκτυλίσσεται ομαλά». Το υποψήφιο εμβόλιο της Sinovac έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας στην Κίνα και έχουν αρχίσει οι εμβολιασμοί σε χιλιάδες ανθρώπους.

Πρόκληση η αποθήκευση, η διανομή και η χρήση του

Το εμβόλιο της Pfizer, που περιλαμβάνει γενετικό κωδικό του ιού, δημιουργεί πρωτοφανείς προκλήσεις σχετικά με τον εξοπλισμό και τις συνθήκες που απαιτούνται για την αποθήκευσή του πριν από τη χρήση. Σύμφωνα με δημοσίευμα των «Times», το εμβόλιο πρέπει να φυλάσσεται σε θερμοκρασία -70° ως -80^ο Κελσίου μέχρι τη χρήση του, για την προστασία του γενετικού υλικού. Αυτό θα μπορούσε να καταστήσει δύσκολη την αποθήκευσή του και πιθανώς να επηρεάσει το χρόνο και τις χώρες διανομής του, καθώς ακόμη και προηγμένα νοσοκομεία δεν διαθέτουν τέτοιες εγκαταστάσεις. Οι ιθύνοντες της φαρμακοβιομηχανίας Pfizer έχουν δημιουργήσει ειδικό σχέδιο με τη χρήση ξηρού πάγου για τη μεταφορά κατεψυγμένων φιαλιδίων εμβολίου. Για τη μεταφορά του εμβολίου, έχει σχεδιαστεί ειδικό βαλιτσάκι εξοπλισμένο με θερμικούς αισθητήρες.

Από την έντυπη έκδοση