Σκληρός

Παίρνει μέρος στον Εμφύλιο, ενώ υπηρετώντας στο ειδικό τάγμα της Μακρονήσου, αποκτά «γαλόνια» σκληρότητας πρωταγωνιστώντας σε βασανισμούς εξορίστων. Εχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραστρατιωτική οργάνωση ΙΔΕΑ (Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών) αποτελώντας μάλιστα κάποια περίοδο τον αρχηγό της. Το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1951 μαθαίνει στον Ιωαννίδη να είναι μεθοδικότερος στις συνωμοσίες του και να μην εμπιστεύεται τους πολιτικούς, ακόμα κι αν αυτοί διαθέτουν το στρατιωτικό παρελθόν του Παπάγου. Ο ΙΔΕΑ εξαρθρώνεται τυπικά το 1951, αλλά εξακολουθεί να δρα παρασκηνιακά στο στράτευμα, δημιουργώντας μια αντιδημοκρατική «κρούστα» που «σκάει» 16 χρόνια μετά. Η παρουσία του το 1963 στην Κύπρο και οι εκεί παρασκηνιακές επαφές του αποδεικνύονται στην πορεία καθοριστικές για την τραγωδία.

Το βράδυ της 21ης Απριλίου ως αρχηγός τάγματος στήνει τα στρατιωτικά μπλόκα στην πρωτεύουσα, ενώ οργανώνει κατάληψη κυβερνητικών κτιρίων. Αποτελεί μέλος της ηγετικής ομάδας της χούντας, αλλά όταν οι υπόλοιποι πραξικοπηματίες επιλέγουν τη συμμετοχή τους στις κυβερνήσεις της επταετίας, αυτός παραμένει πιστός στα στρατιωτικά του καθήκοντα. Ετσι, όταν οι άλλοι φθείρονται μιμούμενοι τους πολιτικούς, εκείνος καταφέρνει να ελέγχει το στράτευμα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ισχύ του σε μια δικτατορική διακυβέρνηση.

Παρότι προτιμά να μένει στο παρασκήνιο δημιουργώντας εκεί παράκεντρα εξουσίας, γίνεται γρήγορα γνωστός ως ο σκληρός του ΕΑΤ-ΕΣΑ. Υπό τη διοίκησή του τα κρατητήρια της ΕΣΑ μετατρέπονται σε… κολαστήρια για αγωνιστές της δημοκρατίας καθώς και για οποιονδήποτε περνά έστω τυχαία τη ματωμένη εκείνη πόρτα. Πολλοί κρατούμενοι της περιόδου τον θυμούνται να βρίσκεται μπροστά στους βασανισμούς δίνοντας οδηγίες, ενώ άλλοτε αναλαμβάνει ο ίδιος τον ρόλο βασανιστή-ανακριτή.

Στην επταετία εκπροσωπεί τη σκληρή γραμμή που λέει όχι σε οποιαδήποτε απόπειρα χαλάρωσης των στρατιωτικών μέτρων, ακόμα και αν πρόκειται για το νόθο δημοψήφισμα για το Σύνταγμα, το 1968. Την ίδια εποχή χτίζει μεθοδικά το προφίλ που του δίνει αργότερα το προσωνύμιο «αόρατος δικτάτορας». Ενώ ο Παπαδόπουλος έχει ανοιχτή γραμμή με τον τότε Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα Χένρι Τάσκα, ο Ιωαννίδης επιλέγει να γίνει προνομιακός συνομιλητής της CIA. Οπως αποκαλύπτει η επιτροπή Πάικ που διερευνά το 1975 τις δραστηριότητες της ΣΙΑ στην Ελλάδα, ο Ιωαννίδης έχει απευθείας επαφή με τη μυστική υπηρεσία μέσω του σταθμού της στην Αθήνα, ενώ είναι παράλληλα ο σύνδεσμος επαφής της με την ΕΟΚΑ Β στην Κύπρο.

Η ρήξη Παπαδόπουλου-Ιωαννίδη έρχεται τον Αύγουστο του 1973, όταν σε σύσκεψη του Ανώτατου Συμβουλίου Εθνικής Αμύνης ο πρώτος θέλει να απεγκλωβιστεί από τη γραμμή της Ενωσης Ελλάδας-Κύπρου. Στις 24 Αυγούστου ο δικτάτορας προτείνει δημόσια στον Γρίβα να σταματήσει τη δράση της ΕΟΚΑ Β, με τον τελευταίο να απαντάει οργισμένα, με επιστολή που τελειώνει με σαφές μήνυμα προς την ομάδα Ιωαννίδη: «…Τούτον όμως αφορά υμάς. Αφορά ακόμα, την Ελληνικήν Κυβέρνησιν και τον Ελληνικόν λαόν. Αφορά επίσης και τους ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΥΝΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΣΑΣ ΤΗΣ 21ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ».

Η «αρσακειάς» -κατά τον Παπαδόπουλο- διαψεύδει τον… νονό της και αξιοποιώντας τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, βάζει τέλος στην επιχειρούμενη φιλελευθεροποίηση της χούντας με την κυβέρνηση Μαρκεζίνη, ανατρέποντας τον Παπαδόπουλο. Ο Ιωαννίδης νομίζει ότι είναι πλέον πανίσχυρος και πιστεύοντας σε ανέξοδες εγγυήσεις των συνομιλητών του στη CIA ότι οι Τούρκοι δεν θα παρέμβουν, τον Ιούλιο του 1974 προσπαθεί να επεκτείνει την εξουσία του στην Κύπρο ανατρέποντας τη νόμιμη κυβέρνηση του Μακαρίου ανοίγοντας έτσι τον ασκό του Αιόλου: «Κυβέρνηση» Σαμψών, «Αττίλας», πτώση δικτατορίας, αποκατάσταση Δημοκρατίας.

Στις ελάχιστες συνεντεύξεις του ο «εφιάλτης» της Κύπρου δηλώνει αμετανόητος για την επταετία, ενώ επιρρίπτει τις ευθύνες για την κυπριακή τραγωδία σε όλους τους άλλους: οι Αμερικανοί τον πούλησαν, οι υφιστάμενοί του αγνόησαν τις εντολές του για πόλεμο με την Τουρκία τον οποίο θα κερδίζαμε, ενώ η Δημοκρατία φταίει για τον δεύτερο Αττίλα, που, αν ήταν αυτός, δεν θα γινόταν…

Ο θάνατός του τον Αύγουστο του 2010, τις ημέρες του δεύτερου «Αττίλα» στη Κύπρο, του επιφυλάσσει το χειρότερο φινάλε που μπορεί να έχει Ελληνας αξιωματικός: Φεύγει καταδικασμένος στη συνείδηση του Ελληνισμού για εσχάτη προδοσία, αγνοημένος από το στράτευμα το οποίο με τόσο στρεβλό τρόπο υπηρέτησε, ξεχασμένος από τους πρώην συνοδοιπόρους του, ενώ την υστεροφημία του θα τη συνοδεύουν για πάντα τα εξώφυλλα των τουρκικών εφημερίδων την επομένη του θανάτου του: «Πέθανε ο άνθρωπος που αποβίβασε την Τουρκία στην Κύπρο».

Ο διάλογος με τον πρόεδρο του δικαστηρίου Γιάννη Ντεγιάννη

Στη δίκη των πρωταίτιων της δικτατορίας που διεξάγεται το καλοκαίρι του 1975 στο Πενταμελές Εφετείο Αθηνών στις Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού, ο Δημήτριος Ιωαννίδης καταδικάζεται αρχικά σε θάνατο και στη συνέχεια σε επτάκις ισόβια, ποινή που διατηρείται μέχρι το τέλος της ζωής του. Κλασικός μένει ο διάλογος του «αόρατου δικτάτορα» με τον πρόεδρο του δικαστηρίου Γιάννη Ντεγιάννη, όταν ο πρώτος αρνείται να απολογηθεί: «Είμαι υπερήφανος διά την συμμετοχήν μου εις την επανάστασιν της 21ης Απριλίου 1967. Εις όλην την ζωήν μου υπήρξα στρατιώτης και ενήργησα το καθήκον μου σύμφωνα με την συνείδησίν μου. Ουδέν έτερον έχω να προσθέσω».

• Γιάννης Ντεγιάννης: Τις συνέπειες αυτής της υπερηφάνειας τις αντιμετωπίζετε με την ίδια υπερηφάνεια;
• Δημήτριος Ιωαννίδης: Σύμφωνα με την συνείδησήν μου.
• Γ. Ντ.: Η συνείδηση ποικίλλει από άνθρωπο σε άνθρωπο και μοιάζει με ένα ζευγάρι παπούτσια από λάστιχο που συστέλλεται και διαστέλλεται.
• Δ. Ι.: Εμένα η συνείδησή μου έχει διαμορφωθεί από τον χαρακτήρα μου και δεν διαστέλλεται.
• Γ. Ντ.: Και με αυτό πρίσμα εξακολουθείτε να είσθε υπερήφανος; Πέστε μου, πού ήσασταν τη νύχτα εκείνη;
• Δ. Ι.: Ουδέν έχω να προσθέσω. Αποδέχομαι την συμμετοχήν μου εις την επανάστασιν. Δεν αποδέχομαι την στάσιν.
• Γ. Ντ.: Αρνείστε την στάσιν;
• Δ. Ι.: Αρνούμαι να απολογηθώ.
• Γ. Ντ.: Εδώ κατηγορείσθε για δύο αδικήματα. Ποιο δεν αποδέχεστε;
• Δ. Ι.: Αποδέχομαι την συμμετοχήν εις την επανάστασιν.
• Γ. Ντ.: Δεν κατηγορείσθε διά την συμμετοχήν σε επανάσταση. Κατηγορείσθε για στάση και για εσχάτη προδοσία. Τι αποδέχεσθε;
• Δ. Ι.: Οταν προχώρησα στην επανάσταση, ήμουν γνώστης των συνεπειών, ακόμη και των πλέον σκληροτέρων. Επομένως δεν με τρομάζουν οι ευθύνες που ανέλαβα.
• Γ. Ντ.: Αλλο πράγμα αυτής ρωτώ και άλλο μου απαντάτε. Εγώ ρωτώ ποιο αδίκημα δέχεστε και ποιο αρνείστε.
• Δ. Ι.: Δέχομαι την συμμετοχήν μου εις την επανάστασιν και τις εξ αυτής συνεπείας.

Ειδήσεις σήμερα