Οι ευρύτερες προσπάθειες της Αγκυρας να προσεγγίσει επιμέρους τομείς της Ε.Ε., ασφαλώς και σχετίζονται με τη λίαν υπολογίσιμη βελτίωση των διμερών σχέσεων με την Ελλάδα ενώ την ίδια στιγμή η Αγκυρα επιδιώκει να κλείσει αρνητικά κεφάλαια των ταραγμένων σχέσεών της με διάφορα κράτη (ειδικά την τελευταία τριετία). Η υπογραφείσα διακήρυξη είναι σημαντική και αναμφισβήτητα -υπό λογικές συνθήκες- θα κατευθύνει τις προσεχείς εξελίξεις.

Ανησυχία

Επιπρόσθετα η Αγκυρα ανησυχεί για τις εξελίξεις στα μέτωπα της ουκρανορωσικής πολεμικής αντιπαράθεσης (βρισκόμαστε στον 22ο μήνα της εισβολής), αλλά και της τραγικής υποτροπής του πολέμου στη Γάζα, για αυτό και προσπαθεί να ενδυναμώσει περαιτέρω τις διμερείς επαφές με τα κράτη της Μεσογείου και του Κόλπου, με την Ελλάδα να έχει πλέον ξεχωριστή θέση. Η απομάκρυνση από την επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της Γερουσίας του Μπομπ Μενέντες (που είναι στο στόχαστρο πρωτοφανών περιπτώσεων διαφθοράς από το FBI) έχει συνδράμει (χωρίς να είναι εμφανές) στη σύγκλιση των δυο χωρών ως και σε εκδήλωση αναμενόμενων κοινών πρωτοβουλιών.

Ευρύτερα η Τουρκία -παρά τα λεγόμενα από ορισμένους (που δεν γνωρίζουν τα θέματα)- συνδράμει θετικά και πολύπλευρα στο ΝΑΤΟ, έχοντας αναλάβει τη διοίκηση της πολυεθνικής νατοϊκής δύναμης KFOR στο Κόσοβο (με Τούρκο υποστράτηγο και αποστολή 320 ανδρών), ενώ συμμετέχει με 4 αεροσκάφη F-16 στις αποστολές εναέριας επιτήρησης και περιπολιών του ΝΑΤΟ (λόγω των ρωσικών ενεργειών και προκλήσεων από τη Βαλτική μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα).

1 Από τις επιμέρους συνομιλίες είναι πασιφανείς οι διαφορετικές θέσεις Αθήνας και Αγκυρας στο Κυπριακό, που παρά τα επεισόδια στη νεκρή ζώνη (Πύλα και Αγιος Δομέτιος), είναι παγωμένο ζήτημα.

Σε κάθε ευκαιρία οι Τούρκοι εμμένουν στη γραμμή του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ, που σημαίνει απόσχιση του κατεχόμενου βόρειου τμήματος της Μεγαλονήσου και προώθηση της θέσης περί δυο ξεχωριστών κρατικών οντοτήτων. Ως εκ τούτου με την Αθήνα να επιμένει στη γνωστή διζωνική/δικοινοτική ζώνη, είναι πολύ δύσκολο να επιστρέψουν οι δυο πλευρές στο Κραν Μοντανά του 2017. Από την πλευρά του ΟΗΕ και με τόσα ανοικτά θέματα (Γάζα, Λίβανος, Σουδάν, Κονγκό, Υεμένη κ.λπ.) δεν διαφαίνεται κάποια υγιής πρωτοβουλία με πιθανότητες έστω οριακού ξεμπλοκαρίσματος. Αλλωστε και οι δυο ηγέτες στις επισημάνσεις τους ανέφεραν τις θέσεις τους για το Κυπριακό.

2 Σχετικά με τη μειονότητα (μουσουλμανική) στη Θράκη, ο Τούρκος πρόεδρος για μία ακόμα φορά έκανε λόγο για «τουρκική», ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης επικεντρώθηκε (και πολύ σωστά) στη Συνθήκη της Λωζάννης.

Πάντως, προφανώς για να μη χαλάσει το καλό κλίμα των επαφών, ο Ερντογάν δεν επανήλθε στο θέμα, αφού είναι γνωστό στους πάντες, ότι δεν αφήνει τίποτα «να πέσει κάτω».

Προφανώς τα πολιτιστικά, θρησκευτικά, εκπαιδευτικά και κοινωνικά δικαιώματα της μουσουλμανικής μειονότητας θα πρέπει πάντοτε να περιφρουρούνται (για να μην τα εκμεταλλεύονται οι ακραίοι και αποσταθεροποιητικοί κύκλοι).

Ασφαλώς θα ήταν σημαντικό να είχαμε πληροφορίες για το τι είπε ο Ερντογάν στην τουρκική πρεσβεία (εκεί κοντά στου Μαξίμου), μιλώντας με εκπροσώπους της μειονότητας, που τιτλοφορούνται ως εκπρόσωποι της ειδικής επιτροπής και ειδικά τι ήταν τα δυο κείμενα που διαβίβασαν στον Ερντογάν (μέσω του ικανού πρέσβη και διεθνονομικού Τσαγατάι Ερτσιγές).

3 O υπογράφων εκτιμά ότι υπάρχουν ορισμένοι τομείς που μπορούν να ενδυναμώσουν τις επαφές ανάμεσα στις δυο χώρες, όπως συνεργασία σε ειρηνευτικές-ανθρωπιστικές αποστολές του ΝΑΤΟ, στην από κοινού αντιμετώπιση φυσικών και άλλων καταστροφών, στη σύσταση ενός συμβουλίου για την ανατολική Μεσόγειο, σε θέματα τεχνητής νοημοσύνης, ενεργειακής ασφάλειας κ.ά.

Τα σημαντικά συμφωνηθέντα στην Αθήνα θα είναι σε καθημερινή βάση στο μικροσκόπιο των αρμοδίων, ενώ εν όψει της επερχόμενης συνάντησης στην Αγκυρα τον Απρίλιο και της 75ης επετείου του Ατλαντικού Συμφώνου τον Ιούνιο, θα δούμε πώς βαίνουν τα πράγματα.

Να περιοριστούν προπαγανδιστές και συνωμοσιολόγοι

4 Και στις δυο πλευρές του Αιγαίου είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση σε βήματα προς τα εμπρός και να περιοριστούν οι ανερμάτιστες, ανεδαφικές, προπαγανδιστικές, ανεξέλεγκτες και άλλες απόψεις, που δυναμιτίζουν το πολιτικό και όχι μόνο κλίμα.

Ξεπερασμένοι απόστρατοι στρατιωτικοί και οστεοπορωμένoι στα μυαλά διπλωμάτες θα πρέπει να αντιληφθούν ότι εισερχόμαστε σε μία άλλη εποχή. Ασφαλώς παρακολουθούμε τις κινήσεις της Αγκυρας, αλλά δεν μπορεί η κάθε δήλωση (επιθετικού προσανατολισμού ή συνωμοσιολογικού αναθεωρητισμού για να τον διατηρήσει σε μορφή επικαιρότητας και προσωπικής προβολής) να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη και να προκαλεί υποτροπές.

Είναι ώρα για εμπεριστατωμένα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης σε όλους τους τομείς (και υπάρχουν τέτοιοι). Εδώ μιλούσαν σε εποχή αθλίων σοβιέτ οι Αμερικανοί και οι Σοβιετικοί. Οι Κινέζοι και οι Ινδοί. Οι Ιρανοί και οι Σαουδάραβες. Δεν μπορεί εμείς να μη στηρίζουμε τον διάλογο και ορισμένοι τουρκοφοβικοί να ξεθάβουν φαντάσματα του παρελθόντος. Καλά είναι τα ιστορικά ντοκουμέντα και οι διαχρονικές συμπεριφορές των γειτόνων μας. Αλλά κοιτάμε μπροστά.

Δεν μπορεί να κάνουμε διεθνείς σχέσεις με φοβικά σύνδρομα. Ολα είναι ανοικτά. Παρακολουθούμε ψύχραιμα τις εξελίξεις. Αν κάποιοι «ξερόλες» έχουν στοιχεία και έγγραφα που θεωρούν ως αξιόπιστα και βλέπουν σε όλα παγίδες, να τα καταστήσουν γνωστά γιατί με εικασίες, θεωρητικολογίες, μυθεύματα, φαντασιοπληξία και παραπλανητικά στοιχεία δεν προχωράς σε ουσιαστική διπλωματία. Γιατί και στις δυο πλευρές του Αιγαίου λέγονται επί δεκαετίες διάφορα. Προφανώς δεν θα εξαφανιστούν ως διά μαγείας οι αναφορές της Αγκυρας για «Γαλάζια Πατρίδα», για την τουρκική στρατιωτική παρουσία στη Λιβύη κ.ά.