Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος

Η παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη, στη Συρία, στον Νότιο Καύκασο και η προκλητική και απαράδεκτη φρασεολογία και ο αρνητισμός του νέου κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ προκαλούν εύλογα ερωτηματικά και ανησυχίες που προφανώς δεν καλύπτονται από τη σεισμική διπλωματία και τις πάντοτε καλές προθέσεις της χώρας μας.

Πρώτο. Είναι γεγονός ότι βιώνουμε περίεργες περιπτώσεις μορφής πολέμου στην Ανατολική Μεσόγειο με την COVID-19 να είναι στην εξίσωση. Μπορεί ο πλους του σεισμογραφικού/ερευνητικού «Ορούτς Ρέις» να μην κυριαρχεί το τελευταίο τριήμερο στην επικαιρότητα όμως το σκάφος εξακολουθεί να πλέει πάνω από τη δυνητική ελληνική υφαλοκρηπίδα, να συνεχίζει την ερευνητική δραστηριότητα και όλα σε εφαρμογή της τελευταίας NAVTEX που υπό λογικές συνθήκες ισχύει μέχρι την 4η Νοεμβρίου (με ανοικτή τη χρονική και χωρική εφαρμογή και επέκτασή της). Αλλωστε η Αγκυρα έχει τονίσει διά στόματος Μεβλούτ Τσαβούσογλου ως και του υπουργού Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ ότι το συγκεκριμένο σκάφος και τα συνοδευτικά του  θα συνεχίσουν την αποστολή τους για δύο μήνες. Συνεπώς η δική μας ετοιμότητα και επιφυλακή συνεχίζεται και όλα είναι πιθανά…

Δεύτερο. Η απαράδεκτη ρητορική του νέου ηγέτη των Κατεχομένων της Κύπρου Ερσίν Τατάρ (σχεδόν δύο εβδομάδες μετά την «εκλογή» του) δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει. Με τα όσα είπε ουσιαστικά βάζει ταφόπλακα στην όποια μορφή ειρηνικής  επίλυσης του Κυπριακού, αφού θεωρεί ως άκαρπες και ανούσιες τις όποιες διαπραγματεύσεις, ενώ έντονα τάσσεται υπέρ των δύο χωριστών κρατών στο νησί, της συνεχούς παρουσίας των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων, της διατήρησης του δικαιώματος της Τουρκίας να επεμβαίνει (ως μία από τις εγγυήτριες δυνάμεις). Είναι εμφανέστατα υπέρ του καθολικού ανοίγματος των Βαρωσίων/Αμμοχώστου και σε τυχόν εναλλακτική επιλογή έχει την προσάρτηση της λεγόμενης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» από την Αγκυρα. Ουσιαστικά  στην όλη πορεία των επί 45 χρόνια επαφών των Μακαρίου-Κυπριανού-Κληρίδη-Βασιλείου-Χριστόφια και Αναστασιάδη με τους Ντενκτάς-Ταλάτ-Ερογλου και Ακιντζί -σύμφωνα με τον Τατάρ που είναι ο εγκάθετος του Ερντογάν- μπαίνει ένα τέλος. Και βέβαια να δούμε πώς θα κινηθούν η Αθήνα, η Λευκωσία και ειδικά τα Ηνωμένα Εθνη που διατηρούν πολυεθνική ειρηνευτική δύναμη στην Πράσινη Γραμμή (και κάθε εξάμηνο γίνεται μάχη στο Συμβούλιο Ασφαλείας για τη χρονική επέκταση της παραμονής της).

Τρίτο. Παρά τη στρατιωτική συμφωνία μεταξύ των δύο κύριων αντιμαχόμενων πλευρών στη Γενεύη για το μέλλον της Λιβύης και την περαιτέρω ενίσχυση και χρονική επέκταση της ισχύουσας ανακωχής μεταξύ των στρατιωτικών μονάδων της νόμιμης κυβέρνησης Σάρατζ στην Τριπολιτάνα και των στρατιωτικών-πολιτικών αρχών (Χαφτάρ-Ακίλα Σάλεχ) που επιτεύχθηκε στη ελβετική πόλη με την εμπλοκή του ΟΗΕ, τα μηνύματα δεν προδιαθέτουν για παγίωση της επικρατούσας κατάστασης, αφού η Τουρκία και η Ρωσία δεν πρόκειται να αποσυρθούν και φυσικά να την υποστηρίξουν. Πληροφορίες του υπογράφοντα φέρουν την Αγκυρα να ισχυροποιεί την παρουσία της στη δυτική Λιβύη, ενώ και η Μόσχα δεν έχει τοποθετηθεί επί της διατήρησης της ανακωχής, με τη μισθοφορική εταιρία WAGNΕR  να παραμένει σε 4 στρατιωτικές βάσεις της κεντρικής και ανατολικής Λιβύης. Η Τρίπολη εμμένει ότι η συμφωνία της Γενεύης δεν επηρεάζει τις υφιστάμενες συμφωνίες με την Αγκυρα, πράγμα που σημαίνει ότι η Τουρκία θα διατηρήσει διακλαδική στρατιωτική παρουσία στις βάσεις Μισράτα, Χομς και αλ Ουαιτίγια, ενώ δεν πρόκειται  να παραιτηθεί του τουρκολιβυκού μνημονίου του Νοεμβρίου 2019 για τις θαλάσσιες ζώνες, που θα είναι χώρος αντιπαράθεσης με την Ελλάδα, αφού όλα θα παραμένουν ανοικτά (και δεν μπορεί να αποκλειστεί κάποια τουρκική ενέργεια). Εκτιμήσεις μου φέρουν τη γαλλοτουρκική κόντρα αναφορικά με το Ισλάμ, ενώ δείχνει ως επίκεντρο τα θρησκευτικά-κοινωνικά, στην πραγματικότητα είναι βαθιά γεωπολιτική. Και προσεχώς να εστιάζεται πιο έντονα στον χώρο της Λιβύης. Επιπλέον η προσεχής πολιτικού χαρακτήρα συνάντηση των διαφόρων λιβυκών ομάδων στις 9 Νοεμβρίου στην Τύνιδα είναι πολύ δύσκολο να υιοθετήσει μία συνολική λύση για τη Λιβύη ενώ πολλές φυλές δεν θα παραστούν με αντιπροσώπους τους.

Τέταρτο. Η όλη κατάσταση στη Συρία δεν αφήνει πολλά περιθώρια για βελτίωση των πραγμάτων ανατολικά και δυτικά του Ευφράτη. Οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν ενδυναμώσει την παρουσία τους σε αρκετά σημεία στο Ιντλίμπ, ενώ προχώρησαν σε υποπεριφερειακή αναδιάταξη. Η ρωσική αεροπορία ή η συριακή έπληξε πρόσφατα κάποιες θέσεις ισλαμιστών ανταρτών προκαλώντας εύλογα ερωτηματικά για το μέλλον των επαφών Μόσχας-Αγκυρας. Η περιοχή είναι από εκείνες που η Αγκυρα εκπαιδεύει αντάρτες (όπως και σε Κατάρ-Σομαλία) για να τους μεταφέρει ως πληρεξούσιους των συμφερόντων της σε διάφορα πολεμικά μέτωπα. Η Αθήνα καλείται να μελετήσει σε βάθος αυτές τις κινήσεις των Τούρκων γιατί οι πόλεμοι δι’ αντιπροσώπων έχουν πολυδιάστατες επιπτώσεις και στο πλαίσιο της ρεβιζιονιστικής στρατηγικής της η Αγκυρα οπλοποιεί μισθοφόρους και επίλεκτες δυνάμεις τις οποίες τα τελευταία χρόνια εκπαιδεύει η μυστική υπηρεσία MIT. Αυτοί όλοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε αποσταθεροποιητικά σενάρια στον περίγυρο της Τουρκίας ή και στο εσωτερικό κρατών.

Πέμπτο. Τέλος, στο μέτωπο του Νοτίου Καυκάσου (δηλαδή στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ) η τουρκική υποστήριξη στο Αζερμπαϊτζάν σε βάρος της Αρμενίας έχει προκαλέσει υπολογίσιμες απώλειες στους Αρμένιους μαχητές, ένας μεγάλος αριθμός χωριών σε περιοχές του θύλακα έχει ανακαταληφθεί  από τους Αζέρους ενώ η Αγκυρα χρησιμοποιεί διάφορα οπλικά συστήματα  που έχουν καταλυτικές επιπτώσεις στο πεδίο των επιχειρήσεων (στο φως των εν εξελίξει πολέμων ειδικής φύσης). Αξίζει να σημειωθεί ότι η Μόσχα μπορεί να είναι εκνευρισμένη με την τουρκική διείσδυση εκεί, αλλά αποφεύγει να λάβει μία ξεκάθαρη θέση στη μακροχρόνια διένεξη. Παράλληλα ο Πούτιν δήλωσε ότι στην όλη διαδικασία του ΟΑΣΕ/Πρωτοβουλία του Μινσκ (Ρωσία-ΗΠΑ-Γαλλία) θα ήταν θετική και η παρουσία της Τουρκίας, πράγμα που δείχνει ότι η ρωσική στρατηγική χωλαίνει  και ταλαντεύεται και προφανώς τα όποια κενά της τα εκμεταλλεύεται η Αγκυρα.

Συμπερασματικά, η τουρκική παρουσία και εμπλοκή της σε όλα τα μήκη και πλάτη μάς αφορά έντονα και δεν χρειάζεται χαλάρωση γιατί έρχονται πολύ σοβαρές εξελίξεις.

*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής

Από την έντυπη έκδοση