Στο δικαστήριο προσέφυγε το 2013 η Εκκλησία διεκδικώντας την περιουσία που υποστηρίζει ότι κατέχει στα νότια της Αττικής προκειμένου να προχωρήσει στην αξιοποίησή της για την ενίσχυση του φιλανθρωπικού της έργου και -σύμφωνα με τον Αρχιεπίσκοπο- δικαιώθηκε. Ωστόσο, ο Δήμος Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης που αντιδρά με επιχειρήματα περί προστασίας του πράσινου της πόλης, θεωρεί ακριβώς το αντίθετο: «Η εκ των προτέρων διαφήμιση του εγχειρήματος δεν εξασφαλίζει και την τελική ευόδωσή του, ούτε καλύπτει προηγούμενες δικαστικές ήττες» αναφέρει σε ανακοίνωση.
Τα «ατακτοποίητα» ακίνητα στη Βουλιαγμένη, η συνολική έκταση των οποίων προσεγγίζει τα 200 στρέμματα, είναι μέρος του «πακέτου» ακινήτων που επιθυμεί να αξιοποιήσει η Εκκλησία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και, όπως λέγεται στο οικονομικό επιτελείο της Συνόδου, βρίσκονται σε «ομηρία επί σειρά δεκαετιών».
Πρόκειται για εκτάσεις-φιλέτα για τα οποία τα τελευταία δυο χρόνια το ενδιαφέρον των επενδυτών είναι έντονο. Μάλιστα, κάποιες από τις προσφορές φαίνεται να έχουν «ωριμάσει». Στη Βουλιαγμένη, μια από τις ακριβότερες περιοχές της Αττικής, η λίστα δεν εξαντλείται στα επαγγελματικά ακίνητα, καθώς η Εκκλησία διαθέτει και δεκάδες κατοικίες, ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα, κτίρια γραφείων, μέχρι κέντρα διασκέδασης, αστυνομικό τμήμα, αλλά και τη λίμνη της Βουλιαγμένης.
Ο Ιερώνυμος
Η υπόθεση επανήλθε στο προσκήνιο όταν κατά τη συνεδρίαση (την περασμένη Τετάρτη) της Ιεραρχίας ο Αρχιεπίσκοπος γνωστοποίησε ότι το ευρωπαϊκό δικαστήριο δικαίωσε την Εκκλησία για τα πολεοδομικώς αρρύθμιστα οικόπεδα στη Βουλιαγμένη, αποκαλύπτοντας παράλληλα την πρόθεση της Συνόδου να ασκήσει αγωγή κατά του Δημοσίου για διαφυγόντα κέρδη, ζητώντας αποζημίωση.
Οπως είπε, με την απόφαση του δικαστηρίου «ανοίγει ο δρόμος» για την πλήρη αποζημίωση της Εκκλησίας για τη ζημιά που υπέστη καθ’ όλα τα έτη λόγω της «αδικαιολόγητης καθυστέρησης της Διοίκησης να ρυθμίσει πολεοδομικά τα ακίνητά της, ως νομίμως όφειλε». Η ζημία, σημείωσε ο κ. Ιερώνυμος, που έχει υποστεί σε απώλεια εσόδων η Εκκλησία αγγίζει τα 20 εκατομμύρια ευρώ ετησίως και προανήγγειλε ότι θα ακολουθήσουν ανάλογες ενέργειες και για άλλα εκκλησιαστικά ακίνητα στις περιοχές: Φασκομηλιά, Βάρη, Στροφυλλιά, Κοκκιναρά, Φλαμουρίου Μαγνησίας.
Πώς όμως, θα υπολογιστεί η ζημία; Με βάση τις προσφορές που έχει ήδη δεχθει η οικονομική υπηρεσία (ΕΚΥΟ) στη Μονή Πετράκη από ιδιώτες για την εκμετάλλευση των συγκεκριμένων εκτάσεων. Σύμφωνα με τον Αρχιεπίσκοπο «η πρόσκληση ενδιαφέροντος της ΕΚΥΟ για την αξιοποίηση 17 πολεοδομικώς αρρύθμιστων εκτάσεων της Βουλιαγμένης έχει δημιουργήσει αδιάσειστα τεκμήρια βασισμένα σε πραγματικές προσφορές επί των συγκεκριμένων ακινήτων, ώστε να υπάρχει ευχέρεια στην απόδειξη του ύψους της ζημίας της Εκκλησίας της Ελλάδος».
Πρόκειται για τους δυο διαγωνισμούς που προκήρυξε πέρυσι η ΕΚΥΟ για την αξιοποίηση ή και αγορά 23 εκτάσεων και οικοπέδων σχεδόν 200 στρεμμάτων στην περιοχή. Συγκεκριμένα: α) 6 οικόπεδα και β) 17 εκτάσεις πολεοδομικώς ατακτοποίητες. Τότε ο δήμος αντέδρασε έντονα και με ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου εγκρίθηκε εκ νέου η ρυμοτομική απαλλοτρίωσή τους, με την ΕΚΥΟ να απαντά με προσφυγή στη Δικαιοσύνη.
Τι λέει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
Αντικείμενο της προσφυγής της Εκκλησίας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ήταν η μη εκτέλεση των αποφάσεων του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών για άρση απαλλοτριώσεων. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι η καθυστέρηση στην εκτέλεση των αποφάσεων δεν είχε καμία νόμιμη βάση και έκρινε ότι υπήρχε παραβίαση του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου σημείωσε ότι η διοίκηση δεν εκτέλεσε τις με αριθμ. 1429/2001, 1430/2001, 1703/2001, 1704/2001 και 1705/2001 αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών και ότι τίποτα δεν δικαιολογεί αυτή την καθυστέρηση. Επομένως, φαίνεται ότι η διοίκηση δεν συμμορφώθηκε με τις εν λόγω αποφάσεις.
Και υπενθύμισε περαιτέρω την πάγια νομολογία του σύμφωνα με την οποία, σε περίπτωση παραβίασης του άρθρου 6 της Σύμβασης, ο προσφεύγων πρέπει να τεθεί, στο μέτρο του δυνατού, σε κατάσταση ισοδύναμη με αυτήν που θα βρισκόταν ο ίδιος, εάν δεν υπήρχε παραβίαση των απαιτήσεων αυτής της διάταξης. «Η απόφαση που διαπιστώνει παραβίαση συνεπάγεται για το εναγόμενο κράτος τη νομική υποχρέωση, όχι μόνο να καταβάλει στον ενδιαφερόμενο τα ποσά που επιδικάστηκαν ως δίκαιη ικανοποίηση, αλλά και να επιλέξει, υπό την επίβλεψη της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης, γενικά ή/και, ενδεχομένως, ατομικά μέτρα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται στην εσωτερική έννομη τάξη του προκειμένου να τεθεί τέρμα στην παραβίαση που διαπίστωσε το Δικαστήριο και να απαλειφθούν κατά το μέτρο του δυνατού περισσότερο οι συνέπειες, ώστε να αποκατασταθεί όσο το δυνατόν περισσότερο η κατάσταση στα προ της παραβίασης δεδομένα».
Μάλιστα, αναφέρθηκε στην πάγια θέση του ότι «η εκτέλεση μιας εγχώριας απόφασης παραμένει το καταλληλότερο μέσο αποκατάστασης στην περίπτωση παραβιάσεων του άρθρου 6 όπως αυτή που διαπιστώθηκε στην παρούσα υπόθεση». Λαμβάνοντας υπόψη το συμπέρασμά του θεώρησε ότι το εναγόμενο κράτος πρέπει να μεριμνήσει, με κατάλληλα μέτρα, για την ταχεία εκτέλεση των αποφάσεων του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών. Δεν επιδίκασε ποσό για αποζημίωση.
Δήμος: «Δεν αναγνωρίζεται ζημία»
«Ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης (…) θα διασφαλίσει την αποκατάσταση του παρανόμως ανατραπέντος περιβαλλοντικού ισοζυγίου της Βουλιαγμένης χωρίς δημαγωγικές κορόνες, “απειλές” και τυμπανοκρουσίες». Την απάντηση αυτή έδωσε η δημοτική αρχή, περνώντας στην ουσία στην αντεπίθεση.
Σε αντίθεση με την Εκκλησία που μιλάει για δικαίωση από το ΕΔΔΑ, ο δήμος παρουσιάζει τη δική του θέση ερμηνεύοντας διαφορετικά τη δικαστική απόφαση.
Oπως αναφέρει «η Εκκλησία το 2013 προσέφυγε στο ΕΔΔΑ κατά της Ελλάδος διατυμπανίζοντας προς κάθε κατεύθυνση ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα αναγκαστεί να της καταβάλει αποζημίωση 9.210.000 ευρώ για δήθεν στέρηση της χρήσης ακινήτων φερόμενης ιδιοκτησίας της στη περιοχή της Βουλιαγμένης».
Μάλιστα προσθέτει ότι με την απόφαση «απορρίφθηκε πανηγυρικά το αίτημά της για αποκατάσταση φερόμενης υλικής ζημίας, δηλαδή με απλά λόγια το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν αναγνώρισε καμία ζημία και δεν επιδίκασε ούτε ένα ευρώ αποζημίωση στην Εκκλησία της Ελλάδος».
Η δημοτική αρχή επισημαίνει ότι «μόνη νομική βάση της απόφασης αποτέλεσε το άρθρο 6 παρ. 1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) περί δίκαιης δίκης, ενώ το Δικαστήριο απεφάνθη αποκλειστικά επί του ζητήματος της παρέλευσης μεγάλου χρονικού διαστήματος εντός του οποίου δεν εκτελέστηκαν αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, του έτους 2001. Με το σκεπτικό αυτό, το Δικαστήριο απέρριψε εν συνόλω το αίτημα αποκατάστασης υλικής ζημίας της προσφεύγουσας Εκκλησίας, κρίνοντας επί λέξει (βλ. παρ. 13 της απόφασης) ότι το Δικαστήριο ουδεμία διακρίνει αιτιώδη συνάφεια μεταξύ της παραβίασης που διαπιστώθηκε και της φερόμενης υλικής ζημίας».
Εκκλησία: «Ανοικτοί στον διάλογο»
Σε κάθε περίπτωση η Εκκλησία «δεν επεδίωκε και δεν επιδιώκει την αντιπαράθεση. Είναι πάντοτε πρόθυμη για διάλογο» σχολιάζουν εκκλησιαστικοί κύκλοι.
Το οικονομικό επιτελείο της Συνόδου είναι αποφασισμένο να διεκδικήσει τις ιερές εκτάσεις «να βάλει μια τάξη», μια που επενδύοντας σε αυτές θα καλυφθούν σε μεγάλο μέρος οι ανάγκες των Ελλήνων. Οπως επισημαίνεται κατά καιρούς η Εκκλησία με τη σύμβαση του 1952 προσέφερε στη Βουλιαγμένη το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους της για την ανάπτυξή της.
«Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η Εκκλησία της Ελλάδος είναι αποφασισμένη να υπερασπιστεί το αναφαίρετο και συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην ιδιοκτησία της» είχε δηλώσει τον περασμένο Ιούνιο (Κιβωτός της Ορθοδοξίας) ο διευθυντής της ΕΚΥΟ, π. Νικόδημος Φαρμάκης. «Η ρητορική για δήθεν προστασία του πρασίνου της περιοχής είναι προσχηματική, αν και χρήσιμη για να ακουστεί ηχηρά ο αντίλογος της ΕΚΥΟ, ότι δεν υπάρχει οργανισμός με μεγαλύτερη οικολογική ευαισθησία από την Εκκλησία».
ΤΟ «ΙΕΡΟ» ΘΗΣΑΥΡΟΦΥΛΑΚΙΟ
- 1.300.000 στρέμματα
- Περίπου 400.000 στρέμματα χαρακτηρίζονται ως διακατεχόμενα
- 200 στρέμματα είναι η συνολική έκταση των ατακτοποίητων ακινήτων στη Βουλιαγμένη
- 1.200 στρέμματα στη Φασκομηλιά, στη Βάρκιζα
- 83 στρέμματα στον Αστέρα Βουλιαγμένης
- Το παραλιακό κέντρο διασκέδασης Island (1.700 τ.μ.),
- Η έκταση της λίμνης της Βουλιαγμένης (877 τ.μ.)
- 11 εκμεταλλεύσιμα ακίνητα (γραφεία και καταστήματα) εντός του εμπορικού κέντρου Status (Λεωφόρος Αθηνάς 41, Αρεως, Θησέως) επιφάνειας άνω των 3.000 τ.μ.
- 3.500 στρέμματα στη Μονή Πεντέλη
- Ενα οικόπεδο στην οδό Δεινοκράτους, έκτασης 11,5 στρεμμάτων. Τα 2,5 στρέμματα έχουν κηρυχτεί διατηρητέα.