Συγκεκριμένα, έδωσε στη δημοσιότητα 58 δελτία που συνέταξαν αρμόδια στελέχη της ΚΥΠ, για τους δύο μήνες του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής.

Τα δελτία αφορούν την περίοδο Ιουλίου – Αυγούστου του 1974, ενώ όπως τονίζεται σε σχετική ανακοίνωση, πρόκειται για ημερολόγιο εξελίξεων εκείνης της περιόδου, όπως καταγράφηκαν στη βάση των πληροφοριών της Υπηρεσίας εκείνα τα χρόνια.

Για τα 50 χρόνια που πέρασαν από τότε ο Διοικητής της ΕΥΠ, Θεμιστοκλής Δεμίρης ανέφερε πως «αν δεν επιβάλλουν, σίγουρα επιτρέπουν να κοιτάξεις πίσω σε μία άσκηση εθνικής και η υπηρεσιακής αυτογνωσίας».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα όσα συνέβησαν τις κρίσιμες ώρες, λίγα 24ωρα πριν, αλλά και τις ημέρες αμέσως μετά την τουρκική εισβολή στις 20 Ιουλίου 1974. Το συμπέρασμα είναι ότι η ΚΥΠ γνώριζε με λεπτομέρειες την προπαρασκευή των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων για την απόβαση στην Κύπρο. Γνώριζε για την επιστράτευση στην Κωνσταντινούπολη και γνώριζε για τις κινήσεις τουρκικών πολεμικών πλοίων στο Αιγαίο.

Από την αποκάλυψη των διπλωματικών κινήσεων μετά την τουρκική εισβολή αποδεικνύεται -πέραν πάσης αμφιβολίας- ότι η τότε ΕΣΣΔ ευθυγραμμιζόταν πλήρως με τις τουρκικές θέσεις. Βαρύνουσας σημασίας είναι οι επισημάνσεις των Ελλήνων πρακτόρων της ΚΥΠ για τις τουρκικές επιδιώξεις στην Κύπρο και το Αιγαίο, διεκδικήσεις που όχι μόνο παραμένουν αναλλοίωτες αλλά μεθοδικά και σταθερά διευρύνονται και ενισχύονται μέχρι σήμερα.

Διαβάστε αποσπάσματα από τα αποχαρακτηρισμένα απόρρητα έγγραφα της Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών:

19/7/1974

Όπως αναφέρεται ο Τούρκος Στρατιωτικός Διοικητής Λάρνακας διέταξε τας υπ’ αυτόν Μονάδας όπως:

Ενισχυθούν οι Λόχοι εξ’ Εφέδρων Αγωνιστών
Οργανωθή Δύναμις κρούσεως εκ Τουρκοκυπρίων κομάντος
Εξέλθουν υπό πάσαν μυστικότητα αι Διοικήσεις των στρατοπέδων του, εις ασφαλείς θέσεις
Κατασκευασθούν παρατηρητήρια

Η δραστηριότης των Τουρκοπρίων Λεμεσού έχει ούτω:

Κατασκευάζονται φυλάκια και ορύγματα
Μετακινήθησαν εντός του Τ/Κ τομέως αι διαμένουσαι εις τον Ε/Κ τομέα Τ/Κ οικογένειαι
Εδόθη εντολή ετοιμότητος δι’ άμυναν
Η τουρκοκυπριακή Μονάς Κλαυδίας Λάρνακος ενισχύθη δι’ αγωνιστών πολύ νεαράς ηλικίας και έλαβε μέτρα αμύνης ευρείας κλίμακος

Όσον αφορά τις Βρετανικές Βάσεις αναφέρεται:

Εις την Βάσιν Δεκελείας αριθμός οικογενειών Βρετανών μετά των αποσκευών των μετακινήθησαν δια λεωφορείων προς βάσιν Ακρωτηρίου. Εξ’ άλλου Βρετανικαί οικογένειαι διαμένουσαι εις Λεμεσόν και Τρόοδον, μεταφέρθησαν εις Βάσιν Επισκοπής.

Όσον αφορά την κατάσταση στην Τουρκία γίνεται λόγος για μέτρα συναγερμού της Α’ και Β’ Στρατιάς.

Από τις 20:00 της 15ης Ιουλίου 1974 «ετέθησαν εν συναγερμώ άπασαι αι Μονάδες πρώτου Κλιμακίου της Α και Β Στρατιάς ως επίσης και αι Μονάδες κομάντος (Μπολού) και ταξιαρχία Αλεξιπτωτιστών (Καισάρεια).

Στο σχόλιο που περιλαμβάνεται στο ημερήσιο δελτίο πληροφοριών του κρίσιμου Α’ Κλάδου της Κρατικής Υπηρεσίας Πληροφοριών προς την ηγεσία της ΚΥΠ, την ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και την προεδρία της χουντικής -τότε- κυβέρνησης απευθύνεται σαφής προειδοποίηση για «λήψη μέτρων ετοιμότητας λόγω της εν Κύπρω καταστάσεως».

Μάλιστα αναφέρεται επακριβώς ότι τουρκικές Μεραρχίες Πεζικού ήταν σε πλήρη ετοιμότητα για απόβαση στην Κύπρο:

«Η 2α Μεραρχία διέταξε το 13ον Μηχανοκίνητο Σύνταγμα όπως άπαν το προσωπικό των Μονάδων κληθή εις τας Στρατόπεδα και κινηθή προς την περιοχήν αρχικής συγκεντρώσεως, εν αναμονή Διαταγής της μεραρχίας διά την επικίνδυνον περιοχή»

«Ο Διοικητής της 39ης Μεραρχίας Πεζικού στις 19/7/1974 ευρισκόμενος εις Άδανα διέταξε τον Διοικητή του ΤΜ του 6οθ ΣΣ όπως ειδοποιηθή πάραυτα το Σύνταγμα και η ταξιαρχία ώστε μέχρι τις 7:00 περατωθή η φόρτωσις όλου του προσωπικού, υλικού και οχημάτων».

Στο σχετικό σχόλιο τονίζεται ότι «συνεχίζεται η προπαρασεκυή των αποβατικών δυνάμεων τόσο δια την εκτέλεσιν προγράμματος εκπαιδεύσεως όσον και ετοιμότητας δι’ ανάληψιν πολεμικής αποστολής κατά Κύπρου».

23/7/1974

«Η πρεσβεία εβλήθη υπό πυρών όλμων. Προκλήθησαν ελαφραί ζημίαι… Η μάχη εις αεροδρόμιον συνεχίζεται. Η επίθεση εις αεροδρόμιον απεκρούσθη. Ανταλλαγή πυρών όλμών εις μικρήν έκτασιν συνεχίζετο».

«Το αεροδρόμιο παρεδόθη εις ειρηνευτική δύναμη εναντίον της οποίας επιτέθησαν οι Τούρκοι και κατέλαβον τούτο»

«Οι κάτοικοι της πολέως Λευκωσίας εκκένωσον την πόλιν και κατηυθόνοντο προς Νότον»
Στη συνέχεια γίνεται αναφορά στους Έλληνες κομάντος οι οποίοι χαρακτηρίοζνται πό τους Τούρκου «πολύ φοβεροί»

«Ήρχισον εκ νέου κανονιοβολισμοί και πυροβολισμοί εις Λευκωσίαν. Τουρκικά τμήματα επιτίθενται δι’ όλων κατά αεροδρομίου»

«Απο ενάρξεως κρίσεως εις Κωνσταντινούπολη υπεβλήθη συσκότισις»

«Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ζήτησε την διάθεση αεροσκάφους δια την μεταφοράν του εις Αθήνας, αφενός, ίνα συναντηθή μετά της Ελληνικής Κυβερνήσεως»

Η Κυπριακής κυβέρνησις διατυπώνει απαίτηση όπως κατά τας συνομιλίας της Γενεύης αποκλεισθή η συζήτησις περί διχοτομήσεως

Ωρκίσθη ο Κληρίδης ως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας

Δείτε ΕΔΩ το σύνολο των αποχαρακτηρισμένων δελτίων πληροφοριών.

Παρακάτω η αναλυτική ανακοίνωση της ΕΥΠ:

«Σε μία προσπάθεια να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση των εξελίξεων και συνθηκών του πραξικοπήματος κατά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και της τουρκικής εισβολής, η ΕΥΠ με τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την τραγωδία της Κύπρου, δίνει στη δημοσιότητα τα 58 δελτία που συνέταξαν τους δύο αυτούς δραματικούς μήνες, τα αρμόδια στελέχη της ΚΥΠ, όπως τότε ονομαζόταν η υπηρεσία.

Πρόκειται ουσιαστικά για ένα ημερολόγιο εξελίξεων μιας τραυματικής περιόδου της ιστορίας του ελληνισμού, όπως καταγράφηκαν στη βάση των πληροφοριών της Υπηρεσίας τότε, το οποίο πλέον είναι στη διάθεση των ιστορικών, αλλά και κάθε ενδιαφερομένου, για μελέτη, άντληση στοιχείων και εξαγωγή συμπερασμάτων. Και που ακόμα και η απλή ανάγνωσή του, παρά τη χρονική απόσταση που έχει μεσολαβήσει, σε πολλά σημεία εντυπωσιάζει αλλά και προκαλεί έντονα συναισθήματα.

Παρουσιάζοντας με ειδικό του μήνυμα την πρωτοβουλία αυτή ο Διοικητής της ΕΥΠ κ. Θεμιστοκλής Δεμίρης τονίζει ότι τα 50 χρόνια που πέρασαν από τότε, «αν δεν επιβάλλουν, σίγουρα επιτρέπουν να κοιτάξεις πίσω σε μία άσκηση εθνικής και η υπηρεσιακής αυτογνωσίας.

Από την πλευρά του ο καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Ευάνθης Χατζηβασιλείου στο δικό του σημείωμα με το οποίο επιχειρεί μια πρώτη αποτίμηση του υλικού, χαρακτηρίζει κρίσιμης σημασίας το υλικό, τονίζοντας ότι, συνδυαζόμενο με τις άλλες διαθέσιμες πηγές, θα συμβάλλει στην προσπάθεια συγκρότησης μία συνολικής εικόνας των καθοριστικών εκείνων γεγονότων.

Σημειώνεται ότι είναι η πρώτη φορά που η ΕΥΠ αποχαρακτηρίζει αρχειακό της υλικό εφαρμόζοντας φυσικά της διαδικασίες που προβλέπεις σχετική νομοθεσία. Σύμφωνα δε με το Διοικητή της υπάρχει πρόθεση να υπάρξουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες που θα δώσουν την ευκαιρία να συνεκτιμηθεί η οπτική γωνία της Υπηρεσίας με τα τότε χαρακτηριστικά της, στη μελέτη ακόμα και ιδιαίτερα ευαίσθητων περιόδων της ιστορίας μας.

Το πλήρες μήνυμα του Διοικητή, το σημείωμα του καθηγητή κ. Χατζηβασιλείου και το σύνολο των 58 πληροφοριακών δελτίων της περιόδου Ιουλίου Αυγούστου 1974 είναι διαθέσιμα στους συνδέσμους που ακολουθούν.

“Η ΕΥΠ ΔΙΝΕΙ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΤΑ ΔΕΛΤΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠ ΓΙΑ ΚΥΠΡΟ ΙΟΥΛΙΟ – ΑΥΓΟΥΣΤΟ 1974”- Παρουσίαση της πρωτοβουλίας από τον Διοικητή, είναι διαθέσιμη εδώ.

“Τα Δελτία Πληροφοριών της ΚΥΠ για Κύπρο και Τουρκία, Ιούλιος-Αύγουστος 1974” κείμενο του κ. Ευάνθη Χατζηβασιλείου, Καθηγητή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, γενικού γραμματέα του Ιδρύματος της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, είναι διαθέσιμο εδώ».

Ειδήσεις σήμερα

Κηφισιά: Διέρρηξαν το σπίτι του αδελφού του Αντώνη Σαμαρά – 100.000 ευρώ η λεία τους 

Κυκλοφοριακό πρόβλημα: Τι προτείνει ερευνητής – συγκοινωνιολόγος για την Αθήνα 

Ιατροδικαστής για Μπάλντοκ: «Η δημοσιοποίηση των ευρημάτων μπορεί να πάρει μήνες, πιθανότατα παθολογική η αιτία»