Τι κάνω πριν, κατά τη διάρκεια και μετά

*Καθορίστε το σημείο εκκένωσης (συγκέντρωσης), το οποίο θα πρέπει να βρίσκεται σε ασφαλή τοποθεσία εκτός του κτιρίου.

*Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης παραμείνετε ήρεμοι. Μην πανικοβάλλεστε.

*Όταν ειδοποιηθείτε ότι πρέπει να εκκενώσετε το κτίριο, πάρτε μαζί σας τα προσωπικά σας είδη και αρχίστε την εκκένωση. Ειδοποιήστε τους συναδέλφους σας, τους επισκέπτες και όποιο άλλο άτομο δείτε, να κάνουν το ίδιο.

*Βγείτε από το κτίριο χρησιμοποιώντας τις πλησιέστερες εξόδους κινδύνου. Μην χρησιμοποιείτε τους ανελκυστήρες.

*Βοηθήστε τους συναδέλφους σας, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τους επισκέπτες και γενικά όποιον χρειάζεται βοήθεια κατά την εκκένωση.

* Μόλις βγείτε από το κτίριο, προχωρήστε στο προκαθορισμένο σημείο εκκένωσης.

*Αφού ολοκληρωθεί η εκκένωση, θα πραγματοποιηθεί έλεγχος από τα υπεύθυνα άτομα σε κάθε χώρο, αρχίζοντας από τις τουαλέτες και τα αποδυτήρια. Αφού βεβαιωθούν ότι όλοι έχουν εγκαταλείψει το κτίριο, το πράττουν και οι ίδιοι.

*Μόλις συγκεντρωθείτε, περιμένετε οδηγίες. Μην εγκαταλείψετε το σημείο συγκέντρωσης αν δεν πάρετε τέτοια εντολή από κάποιον υπεύθυνο.

*Οι υπεύθυνοι θα καταμετρήσουν το προσωπικό τους. Όλοι οι απόντες πρέπει να αναφερθούν αμέσως στον γενικό υπεύθυνο.

Σεισμός: Τι κάνω πριν

*Διαρρυθμίστε το χώρο εργασίας σας έτσι ώστε να μην υπάρχουν βαριά και ασταθή αντικείμενα σε σημεία όπου μπορούν να πέσουν πάνω σας ή να φράξουν την είσοδο.

*Βρείτε τώρα ένα ασφαλές σημείο στο χώρο εργασίας σας, όπου μπορείτε να προφυλαχθείτε σε περίπτωση σεισμού.

*Ασφαλίστε τα βαριά αντικείμενα, τα οποία μπορεί να αποσταθεροποιηθούν σε περίπτωση σεισμού. Τοποθετήστε τα βαριά αντικείμενα στο πάτωμα.

Σεισμός: Τι κάνω κατά την διάρκεια

*Πάνω απ’ όλα διατηρείστε τη ψυχραιμία σας και ακολουθείστε τα παρακάτω βήματα:

*Αν είστε μέσα σε κτίριο, μείνετε μέσα και μην επιχειρήσετε να βγείτε κατά τη διάρκεια του σεισμού. Ζητήστε καταφύγιο κάτω από ένα τραπέζι ή στο κούφωμα μίας πόρτας. Μην πλησιάζετε σε παράθυρα, ράφια και βαριά αντικείμενα. Το τραπέζι και κάθε καλυπτόμενος χώρος μας προστατεύει ώστε να μην υπάρχει τραυματισμός από αντικείμενα που πέφτουν.

*Αν είστε σε εξωτερικό χώρο, απομακρυνθείτε από κτίρια, στύλους ηλεκτρικών καλωδίων και παρόμοιες κατασκευές που μπορούν να καταρρεύσουν. Αποφύγετε τα πεσμένα καλώδια – μπορεί να είναι υπό τάση.

*Αν είστε σε αυτοκίνητο, σταματήστε σε ένα ασφαλές σημείο, μακριά από δέντρα και καλώδια. Σταματήστε όσο πιο γρήγορα μπορείτε, αλλά μείνετε στο αυτοκίνητο – σας
Οικογενειακός Σχεδιασμός – Ατομική & Οικογενειακή ετοιμότητα
*Δημιουργήστε ένα οικογενειακό αντισεισμικό σχέδιο.

*Να γνωρίζετε τα ασφαλή σημεία σε κάθε δωμάτιο (κάτω από τραπέζια, γραφεία ή τους εσωτερικούς τοίχους).

*Να γνωρίζετε τα επικίνδυνα σημεία (παράθυρα, καθρέπτες, κρεμάμενα αντικείμενα, τζάκια και ψηλά έπιπλα).

*Κάνετε πρακτικές ασκήσεις. Φυσικά, ερευνείστε ποιοι είναι οι ασφαλείς χώροι για τον εαυτό σας και τα παιδιά σας.

*Μάθετε να προσφέρετε πρώτες βοήθειες και τεχνικές ανάνηψης.

*Αποφασίστε σε ποιο σημείο θα συναντηθεί η οικογένειά σας, σε περίπτωση που χαθείτε.

* Να έχετε έναν κατάλογο με αριθμούς τηλεφώνων εκτάκτου ανάγκης.

*Επιλέξτε ένα φίλο εκτός περιοχής ή συγγενή, που τα μέλη της οικογένειάς του μπορούν να τηλεφωνήσουν μετά το σεισμό και να ειδοποιήσουν για την κατάστασή σας.

*Ετοιμάστε ένα φορητό σάκο επιβίωσης για τη δουλειά και το ταξίδι.
Αντισεισμικό οικογενειακό σχέδιο

Να γνωρίζετε πολύ καλά το χώρο

Το ασφαλέστερο σημείο του σπιτιού: Κατά τη διάρκεια του σεισμού, μείνετε μακριά από βαριά έπιπλα, συσκευές, μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, ράφια που συγκρατούν μεγάλα αντικείμενα, επενδύσεις χτισμένες (όπως τα τζάκια). Αυτά τα αντικείμενα συνήθως πέφτουν ή σπάνε και μπορούν να σας τραυματίσουν. Συνήθως, ο διάδρομος είναι από τα ασφαλέστερα σημεία, εάν δεν είναι γεμάτος αντικείμενα. Οι κουζίνες και οι χώροι στάθμευσης είναι συνήθως τα πιο επικίνδυνα. Επίσης, να γνωρίζετε ποιο είναι το πιο ασφαλές μέρος σε κάθε δωμάτιο. Θα είναι δύσκολο να μετακινηθείτε από ένα μέρος σε ένα άλλο κατά τη διάρκεια ενός σεισμού.

Έξοδοι και εναλλακτικές δίοδοι: Να γνωρίζετε πάντα όλες τις δυνατές εξόδους από το σπίτι και τη δουλειά. Προσπαθήστε να ανακαλύψετε εξόδους που μπορούν να σας χρησιμεύσουν σε περίπτωση κινδύνου.

Εντοπισμός των διακοπτών παροχών: Να γνωρίζετε πού βρίσκονται και πώς λειτουργούν οι διακόπτες για τη διακοπή του ρεύματος, του νερού και του υγραερίου.

Πάρτε ειδικά μέτρα

Ηλικιωμένοι, ανάπηροι ή άτομα που παίρνουν φάρμακα: Αυτά τα άτομα ίσως έχουν δυσκολία να μετακινηθούν, σε περίπτωση σεισμού. Φροντίστε να υπάρχει κάποιος που θα τα βοηθήσει να εγκαταλείψουν το χώρο σε περίπτωση ανάγκης. Επίσης, ίσως χρειαστούν ειδική διατροφή και φάρμακα. Φροντίστε να προμηθευτείτε αυτά τα ειδικά εφόδια.

Κατοικίδια: Καλό είναι να έχετε αποθηκεύσει τροφές και για τα κατοικίδια. Μετά το σεισμό βάλτε τα σε ασφαλές μέρος. Ίσως δεν επιτρέπεται να τα κρατήσετε στους καταυλισμούς.

Να γνωρίζετε τη γειτονιά σας

Να γνωρίζετε πού βρίσκεται το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα και η Πυροσβεστική.

Να γνωρίζετε τους γείτονές σας και τις δυνατότητές σας. Ίσως μπορέσετε να βοηθήσετε ο ένας τον άλλο μετά από ένα σεισμό.

Σχέδιο συνάντησης

Φτιάξτε ένα σχέδιο για το πού και πώς θα συναντηθούν τα μέλη της οικογένειας. Διαλέξτε ένα άτομο με το οποίο θα επικοινωνήσει η οικογένεια, αν χωριστεί. Μη χρησιμοποιήσετε το τηλέφωνο αμέσως μετά το σεισμό, παρά μόνο για κλήσεις απόλυτης ανάγκης.

Φτιάξτε ένα σχέδιο με την οικογένεια, τους φίλους και τους γείτονες, αναθέτοντας συγκεκριμένες αρμοδιότητες στο κάθε άτομο, ανάλογα με το πιθανό σημείο που μπορεί να βρίσκεται ο καθένας.

Χρειάζεται να βρείτε ένα σημείο έξω από το σπίτι, όπου τα άτομα της οικογένειας θα μπορούν να αφήνουν μηνύματα. Έτσι, αν χωριστείτε και δεν μπορείτε να παραμείνετε στο σπίτι, η οικογένειά σας θα ξέρει πού θα σας βρει. Δε χρειάζεται να κοινοποιείτε το γεγονός ότι δεν είστε σπίτι. Γι’ αυτό το λόγο, αυτό το μέρος θα πρέπει να είναι ασφαλές και κρυφό, π.χ. μέσα σε ένα κουτί, κάτω από μια πέτρα κλπ.
Μείωση κινδύνου στο σπίτι

Διακοπή παροχών

Θα ήταν χρήσιμο και ωφέλιμο να γνωρίζετε όλοι στο σπίτι πώς και πότε να διακόπτετε την παροχή του υγραερίου, του ρεύματος και του νερού μετά από ένα σεισμό. Αυτό είναι πολύ απλό, αρκεί να γνωρίζετε πού βρίσκονται και πώς λειτουργούν οι διακόπτες. Καλό είναι να κλείνετε όλες τις παροχές πριν φύγετε από το σπίτι, για να αποφύγετε μεγαλύτερες ζημιές, που μπορεί να προκληθούν από τυχόν διαρροές νερού, ρεύματος ή υγραερίου.

Ασφαλίστε τα βαριά έπιπλα

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος σε ένα σεισμό -εφόσον δεν καταρρεύσει το σπίτι μας- είναι να τραυματιστούμε από μη σταθερά αντικείμενα. Ένα μεγάλο ποσοστό τραυματισμών οφείλεται σε διακοσμητικά αντικείμενα που πέφτουν, ντουλάπια και βαριά έπιπλα.

Παράθυρα και καθρέφτες

Θραύσματα από γυαλιά μπορεί να εκτοξευτούν στο χώρο του δωματίου. Υπάρχουν τζάμια ασφαλείας, αλλά αν δεν τα διαθέτετε, μπορείτε να κλείνετε τα παντζούρια ή τις κουρτίνες. Για παράθυρα που βρίσκονται κοντά σε κρεβάτια, καλύτερη λύση είναι η τοποθέτηση τζαμιών ασφαλείας.

Βαριά έπιπλα

Τα ψηλά και βαριά έπιπλα κινούνται και πέφτουν σε περιπτώσεις ισχυρής δόνησης. Ασφαλίστε τα στον τοίχο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ειδικά γωνιακά άγκιστρα, που θα τα βιδώσετε στους τοίχους. Μη χρησιμοποιείτε καρφιά.

Ηλεκτρικές συσκευές

Ασφαλίστε τις ηλεκτρικές συσκευές, γιατί μπορεί να προκαλέσουν μεγάλη ζημιά. Στερεώστε τις τόσο στο πάνω, όσο και στο κάτω μέρος, για να αποφύγετε μια πιθανή μετατόπιση.

Ψυγεία

Τα ψυγεία είναι πολύ βαριά και τα περισσότερα βρίσκονται πάνω σε ρόδες. Λόγω του όγκου τους μπορούν να συνθλίψουν κάποιον, αν πέσουν. Ασφαλίστε τα, ώστε να μένουν στη θέση τους με οποιαδήποτε κίνηση.

Κρεμαστά αντικείμενα

Ο,τιδήποτε κρέμεται στους τοίχους (φωτογραφίες, καθρέφτες, ρολόγια κλπ) μπορεί να πέσει μετά από μια μεγάλη δόνηση. Στερεώστε τα με γωνίες στον τοίχο.

Ντουλάπια

Υπάρχει περίπτωση τα ντουλάπια να ανοίξουν και το περιεχόμενό τους να διασκορπιστεί. Βάλτε τα βαριά αντικείμενα στα κάτω ράφια και ασφαλίστε τις πόρτες, ώστε να μην ανοίγουν.

Εύφλεκτα υγρά

Η διαρροή εύφλεκτων υγρών μπορεί να καταστρέψει ένα σπίτι, που αλλιώς θα είχε σωθεί. Αποθηκεύστε τα στην κανονική τους συσκευασία μακριά από το σπίτι και το αυτοκίνητο. Αν πρέπει να τα έχετε μέσα στο σπίτι, τότε τοποθετήστε τα σε κιβώτια, που να κλειδώνουν και πάντα στο κάτω ράφι.

Κρεβάτια κοντά σε παράθυρα

Τα κρεβάτια πρέπει να είναι ασφαλή σημεία. Η πιθανή πτώση των τζαμιών των παραθύρων αποτελεί μεγάλο κίνδυνο. Μπορείτε να τοποθετήσετε σήτες, που θα συγκρατήσουν τα τζάμια.

Σεισμός: Τι κάνω μετά

*Να είστε προετοιμασμένοι για μετασεισμούς και σχεδιάστε πού θα προστατευθείτε όταν αυτοί συμβούν.

*Ελέγξτε για τραυματίες. Δώστε τις πρώτες βοήθειες, εάν αυτό είναι αναγκαίο.

*Παραμείνετε ήρεμοι και καθησυχάστε τους άλλους.

*Αποφύγετε τα σπασμένα γυαλιά.

*Ελέγξτε για πυρκαγιά. Πάρτε τις κατάλληλες προφυλάξεις.

*Ελέγξτε τις παροχές φυσικού αερίου, νερού και ηλεκτρικού ρεύματος. Εάν υπάρχει ζημιά σε κάποια από αυτές, θέστε την εκτός λειτουργίας. Εάν υπάρχει διαρροή φυσικού αερίου, μη χρησιμοποιήσετε σπίρτα, φανό, συσκευές ή ηλεκτρικούς διακόπτες. Ανοίξτε τα παράθυρα, εγκαταλείψτε το κτίριο και ειδοποιήστε σχετικά την εταιρία φυσικού αερίου.

*Εάν εξαιτίας της δόνησης το ακουστικό του τηλεφώνου έχει φύγει από τη θέση του, επανατοποθετείστε το και χρησιμοποιήστε το τηλέφωνο μόνο σε περίπτωση ανάγκης.

*Συντονιστείτε με το σταθμό εκπομπής εκτάκτων αναγκών στο ραδιόφωνο ή την τηλεόραση. Ακούστε τα ενημερωτικά δελτία.

*Παραμείνετε έξω από το κατεστραμμένο κτίριο.

Σεισμός – Πώς μετράμε το μέγεθος

Για να υπάρχει κάποιο μέτρο σύγκρισης των σεισμών δημιουργήθηκε η ανάγκη υπολογισμού μίας ποσότητας που να τους χαρακτηρίζει. Έτσι ορίστηκε το μέγεθος (Μ) του σεισμού που είναι το μέτρο της ενέργειας που εκλύεται από την εστία κατά τη διάρκεια της σεισμικής δόνησης.

Το μέγεθος προσδιορίζεται με μετρήσεις διαφόρων παραμέτρων των σεισμικών κυμάτων όπως το πλάτος, η περίοδος και η διάρκεια.

Για τον υπολογισμό του μεγέθους των σεισμών επινοήθηκαν διάφορες κλίμακες. Οι πιο γνωστές είναι: η κλίμακα τοπικού μεγέθους ΜL (κλίμακα Richter – το όνομά της το πήρε από τον Ch. Richter to 1935) και η κλίμακα επιφανειακού μεγέθους ΜS ενώ υπάρχουν και οι κλίμακες: χωρικού μεγέθους mb, μεγέθους διάρκειας ΜΤ, μεγέθους σεισμικής ροπής ΜW. Στην Ελλάδα, συνήθως, οι αναφορές στο μέγεθος γίνονται σε ΜS.

Οι σεισμοί που προκαλούν βλάβες έχουν τις περισσότερες φορές μέγεθος μεγαλύτερο από 5 βαθμούς της κλίμακας Richter. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι οι επιπτώσεις ενός σεισμού στους ανθρώπους και στις κατασκευές (βλάβες ή μη βλάβες) εξαρτώνται εκτός από το μέγεθος και από άλλους παράγοντες όπως το βάθος της εστίας, τη θέση του επικέντρου, την κατασκευή, το έδαφος θεμελίωσης της κατασκευής, τη γειτνίαση με ενεργά ρήγματα κ.λπ.. Ο σεισμός της Πάρνηθας (7-9-1999) είχε σχετικά μικρό μέγεθος (Μ=5,9), όμως προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε πολλές περιοχές του λεκανοπεδίου της Αττικής γιατί το επίκεντρο ήταν κοντά σε πυκνοκατοικημένη περιοχή, ορισμένα κτίρια ήταν κακές κατασκευές ή με ανεξέλεγκτες επεμβάσεις στο φέροντα οργανισμό τους ενώ κάποια άλλα ήταν κτισμένα σε μη κατάλληλο έδαφος θεμελίωσης.

Το μεγαλύτερο μέγεθος σεισμού που έχει μετρηθεί έως σήμερα σε παγκόσμια κλίμακα είναι 8,9 (κατά άλλους 9,2). Για να γίνει κατανοητή η αντιστοιχία των εννοιών μέγεθος – ενέργεια που εκλύεται από έναν σεισμό αρκεί να αναφερθεί ότι για μεγάλους σεισμούς (μέγεθος 8,7 – 8,9) η ενέργεια που εκλύεται είναι περίπου 900 φορές μεγαλύτερη από αυτήν της βόμβας στη Χιροσίμα. Ο μεγαλύτερος ίσως σεισμός (Μ=8,2) που έπληξε τον ελληνικό χώρο στις 21 Ιουλίου του 365μ.Χ. και προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε περιοχές της Μεσογείου (Πελοπόννησο, Κρήτη, Αίγυπτο, Σικελία, Δαλματία). Το συχνότερα παρατηρούμενο μέγιστο μέγεθος σεισμού -ετησίως- στη χώρα μας είναι το 6,3.

Μία άλλη ποσότητα που αποτελεί μέτρο των μακροσεισμικών αποτελεσμάτων και πιο συγκεκριμένα μέτρο των βλαβών της σεισμικής δόνησης στους ανθρώπους και στις τεχνικές κατασκευές, είναι η ένταση του σεισμού.

Οι εμπειρικές κλίμακες που χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της έντασης είναι: η τροποποιημένη 12βάθμια κλίμακα Mercalli (MM, 1931), η επίσης 12βάθμια MSK (1964) που προτάθηκε από τους Medvedev, Sponheuer, Karnik και η 8βάθμια JMA (Japanese Meteorological Agency) που χρησιμοποιείται από τους Ιάπωνες. Το 1992 το Συμβούλιο της Ευρώπης υιοθέτησε μία νέα κλίμακα που αποτελεί εξέλιξη της MSK και έχει προσαρμοστεί σε ευρωπαϊκά δεδομένα. Η κλίμακα αυτή είναι η EMS (European Macroseismic Scale).

Σεισμός: Τι πρέπει να κάνετε την ώρα της δόνησης

Εάν είσαι μέσα σε κτίριο:

2. Μείνε στο χώρο που βρίσκεσαι και διατήρησε την ψυχραιμία σου.
3. Σκύψε, καλύψου κάτω από ένα γερό έπιπλο (τραπέζι, γραφείο, θρανίο) και κράτησε με το χέρια σου το πόδι του. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει κατάλληλο έπιπλο σκύψε στο μέσον του δωματίου μειώνοντας όσο γίνεται το ύψος σου και προστάτευσε με τα χέρια το κεφάλι και τον αυχένα σου. Απομακρύνσου από μεγάλες γυάλινες επιφάνειες (παράθυρα, φεγγίτες ή γυάλινα χωρίσματα) ή έπιπλα και αντικείμενα που μπορεί να σε τραυματίσουν.

Eάν βρίσκεσαι σε εξωτερικό χώρο:

1. Απομακρύνσου από τις προσόψεις των κτιρίων, στύλους με ηλεκτροφόρα καλώδια ή άλλα επικίνδυνα σημεία (όσο αυτό είναι δυνατόν) και προφυλάξου κατάλληλα.

2. Απομακρύνσου από την ακτή. Ύστερα από ισχυρό σεισμό μπορεί να δημιουργηθούν θαλάσσια κύματα βαρύτητας (tsunamis).

3. Μείωσε την ταχύτητα του αυτοκινήτου σου, και στάθμευσε στο πιο κοντινό, ασφαλές σημείο, μακριά από προσόψεις κτιρίων, αερογέφυρες, ηλεκτροφόρα καλώδια κ.ά.. Φρόντισε να μην  εμποδίζεις την κυκλοφορία.